401
Genel Bilgiler
Çok say>da hasta yüksek kan bas>nc> ile acil servis ya
da poliklini¤e baflvurabilir fakat bunlar>n çok az> acil
ya da öcelikli durum içerir. Geliflmifl ülkelerde gerçek
hipertansif acil y>lda 100.000 de bir- iki görülürken,
antihipertansif ilaçlar>n reçetelenmesinden ba¤>ms>z
olarak geliflmekte olan ülkelerde, az>nl>klarda ve eko-
nomik yetersizli¤i olan bireylerde dört kat daha yay-
g>nd>r. Akut ve progresif organ hasar>n>n semptom ve
bulgular>n>n belirlenmesi, hastalar>n aciliyetine göre
uygun olarak ele al>nmas>nda önemlidir. Hedef organ
hasar> farkl> formlarda olabilir, fakat genellikle santral
sinir sistemi (göz dibini içeren), kardiyovasküler sis-
tem böbrekler ve/veya uterusu içine al>r (Tablo 45-1
ilk üç sütun). Akut progresif organ hasar> olan hasta-
lar yüksek kardiyovasküler olay riskine sahiptir ve ge-
nellikle invaziv monitorizasyon yap>larak dakikalar
içinde k>sa etkili intravenöz antihipertansif ajanlar ve-
rilerek tedavi edilmelidir. Akut ve progresif organ ha-
sar> olmayan bireyler hipertansiyon tedavi merkezine
yönlendirilebilir (düflük riskli ise) veya oral antihiper-
tansif ajanlarla tedavi edilebilir (orta riskli ise) ve kan
bas>c> cevab> gözlenir.
Hipertansif öcelikli durum örnekleri genellikle
hastanede tedavi alt>ndayken kan bas>nc> çok yükselen
perioperatif dönemdeki hastalar, organ transplant al>-
c>lar> (özellikle yak>n zamanda transplant olan) ve a¤>r
yan>k hastalar>d>r. Hipertansif öncelikli durumlar>n
acil serviste tedavi edilmesinin yararl> oldu¤u tart>fl-
mal> ve lokal uygulamalara ba¤l> ise de hastalar>n en
büyük k>sm> ayaktan tedavi ünitesinde tedavi edilir.
Patogenez
Hipertansif acillerin anlafl>lmas>nda en önemli patofiz-
yolojik özellik, hipertansif acil geliflen hastalarda nor-
mal kan bas>nc>- kan ak>m e¤risinin vasküler yata¤>n
ço¤unda sa¤a kaymas>d>r. Yüksek kan bas>nc>na uzun
süre maruz kalan damarlarda organ perfüzyonunu ida-
me ettirmek icin adaptasyon geliflir, bu durum `'otore-
gülasyon'' olarak tan>mlan>r. Kan bas>nc> çok h>zl> dü-
flürülmesi, önemli organlarda (beyin, kalp böbrekler)
kan ak>m>nda risk ve iskemi ile sonuçlanabilir.
Klinik Bulgular
Tablo 45-1 ilk üç sütuna bak>n>z.
Ay>r>c> Tan>
Hipertansif acillerin nörolojik subtiplerini birbirinden
ay>rmak son derece zordur. Ay>r>c> tan> çok önemlidir,
ilaç tedavisi ile kan bas>nc>n>n düflürülmesi genellikle
iskemik inmenin bulundu¤u alanda düzelmeyi engel-
ler, oysa bu durum hipertansif ensefalopati için sadece
faydal> de¤il s>kl>kla tan> koydurucudur. BT ve MR
sonuçlar> s>kl>kla yard>mc> olur.
Akut, progresif organ hasar>n> (örn., Papilla öde-
mi) içeren di¤er sendromlar>n ço¤u hipertansiyonla di-
rekt iliflkili olabilir. Fakat (örn., Glomerulonefrite
ba¤l> hematüri, toksik nefropatiye ba¤l> akut serum
kreatinin yüksekli¤i) bunlar genellikle hipertansif aci-
lin karakteristi¤i olan çok yüksek kan bas>nc>n>n ol-
mad>¤> durumlard>r.
Acil: Kan bas>nc>nda ciddi yükselme ile beraber
akut, progresif hedef organ hasar> olmas>d>r, kan
bas>nc> dakikalar içinde düflürülmelidir.
Öncelikli Durum: Akut, progresif organ hasar>
olmaks>z>n ciddi kan bas>nc> yüksekli¤i olmas>d>r,
kan bas>nc> saatler içinde düflürülmelidir (tart>flmal>).
TANI <Ç
Hipertansif Aciller ve
Öncelikli Durumlar
45
William J. Elliot, MD, PhD
Çeviri: Dr. Kadriye Altok Reis