background image
529
Genel Bilgiler
Evde ve her gün uygulanabilen bir tedavi flekli olmas>-
n>n yan>nda periton diyalizi (PD) son dönem böbrek
yetmezlikli (SDBY) hastalara bir çok avantaj sunmak-
tad>r. Buna karfl>n, PD, renal replasman tedavileri ara-
s>nda haketti¤i kadar s>k kullan>lmayan bir tedavi flek-
lidir. Yak>n zamanda yap>lan çal>flmalar ABD'de
SDBY'li hastalar>n %50'den fazlas>n>n detayl> bir fle-
kilde anlat>lmas> durumunda bir SDBY tedavi modali-
tesi olarak PD'yi tercih edebildiklerini göstermifltir.
Ancak, hastalar>n sadece %12'sinin bu tedaviye baflla-
d>¤>n> görmekteyiz. Bu yetersiz kullan>m durumunun
birçok olas> nedenlerinden biri de uygun zamanlama ile
peritona eriflim yolunun sa¤lanamamas>d>r. Son zaman-
larda bu önemli tedavi fleklinin daha s>k kullan>labil-
mesine yönelik çal>flmalar artm>fl ve giriflimsel nefro-
loglar peritona eriflim sa¤lama prosedürleri, kateterle-
rin ç>kart>lmas>, yer de¤ifltirmifl kateterlerin pozisyon-
lar>n>n düzeltilmesi gibi konularda rol almaya baflla-
m>fllard>r. Peritona eriflim ile ilgili ifllemlerin nefrolog-
lar taraf>ndan yap>lmas>n>n güvenlik ve baflar> aç>s>n-
dan her hangi bir sorun ortaya ç>karmad>¤> tesbit edil-
mifltir.
Bu bölüm PD kateterlerinin tipleri, kateter yerlefl-
tirme teknikleri ve kateterle ilgili baz> problemlerin
çözümü ile ilgili genel bilgi verecektir. Bu bölümde
özellikle nefrologlar>n peritona eriflimle ilgili prosedür-
leri yapmalar>n>n önemi, uygulanabilirli¤i ve avantaj-
lar> üzerinde durulacak>r.
Kronik Periton Diyalizinde
Kullan>lan Kateterler
A. Kateter tipleri
Kronik PD kateterleri aylar ve y>llarca kullan>lmak üzere
tasarlanm>fllard>r. Silikon veya poliüretan gibi yumuflak
maddelerden yap>lm>fllard>r. Bu kateterlerin periton için-
de kalan bölümleri etraf>nda, delik yerine oyuk ve boflluk
kapsayan bir tip kateter d>fl>nda, 1 mm'lik, delikler mev-
cuttur. Tüm kronik periton diyaliz kateterleri kar>n du-
var> içinde kalan extraperitoneal bölümlerinde yerel ilti-
habi reaksiyon uyand>rma özellikleri de olan bir ya da iki
dakron keçe kapsarlar. Sözü edilen iltihabi reaksiyon fib-
röz bir plaka oluflturarak kateterin sa¤lam bir flekilde ye-
rinde kalmas>na yard>mc> oldu¤u gibi, s>z>nt> ve bakte-
rilerin kateter boyunca migrasyonlar>na da engel olur.
PD kateterleri cildi aflarak vücut boflluklar>na eriflim sa¤-
layan araçlar>n en baflar>l> olanlar>d>r ve kullan>m sürele-
ri günler, aylarla de¤il y>llarla ölçülür. Buna karfl>n peri-
toneal eriflim sorunlar> PD'ini b>rakma nedenleri aras>n-
da %25 oran>nda yer alan ve sürekli ayaktan periton di-
yalizi (SAPD) programlar> için hala önemli bir sorun
kayna¤>d>r. SAPD programlar>n>n baflar>lar>n>n artmas>,
peritoneal diyaliz kateterlerinin optimal kullan>m> ile
mümkün olmaktad>r. Halen kateterlerin ne tip oldukla-
r> de¤il nas>l yerlefltirildikleri teknik sa¤ kal>m aç>s>ndan
daha önemli gibi görülmektedir.
fiekil 58-1' de görüldü¤ü gibi her ne kadar kate-
ter çeflitlili¤i flafl>rt>c> derecede çok ise de kateterlerin
belli parçalar>, temel özellikleri aç>s>ndan basit ve
benzerlikler tafl>yacak flekilde tasarlanm>fllard>r.
m
mevcuttur.
1. Düz Tenckhoff kateterleri, periton içindeki bö-
lüm 8-cm uzunlu¤unda ve etraf>nda 1-mm'lik
delikleri mevcuttur.
2. K>vr>ml> Tenckhoff, 16-cm'lik k>vr>ml> periton
içi parças> olan, etraf>nda 1mm'lik delikler bulu-
nan bir kateterdir.
3. Düz Tenckhoff kateteri, ek olarak kateter ekseni-
ne dik diskleri mevcut (Toronto-Western katete-
ri, nadiren kullan>l>r) bir kateterdir.
4. T-fieklinde, yivli kateterler (Ash Advantage kate-
terleri): T fleklinde, k>sa kenarlar> oluklu, parietal
periton karfl>s>na gelecek flekilde tasarlanm>fl bir
kateterdir.
Kar>n kas duvar> ve cilt aras>nda kalan cilt alt> parça-
n>n üç temel flekli mevcuttur:
1. Düz veya hafifçe k>vr>ml>.
2. 150° bükülmüfl veya yay fleklinde (ku¤u boynu
­swan neck kateterler).
3. 90° bükülmüfl, periton yüzeyinde ikinci bir 90°
büklümü olan tasar>m (Cruz-kova tutac>-pail
handle kateter).
Dakron keçelerin üç pozisyonu ve tasar>m> mev-
cuttur.
1. Rektus abdominis kas> içinde, bazen bu kas>n d>fl
yüzeyinde yerleflmifl,kateterin etraf>n> saran tek
bir keçe.
2. Kateter çevresinde biri rektus kas> içinde di¤eri cilt
alt> dokusunda yerleflmifl iki kateter.
Giriflimsel Nefroloji:
Periton Diyalizi Kateterleri
ile
58
Stephen R. Ash, MD, FACP
Çeviri: Dr. F. Fevzi Ersoy