background image
507
Artan yafll> nüfusla birlikte günlük nefroloji uygula-
malar>nda yafll>larda böbrek hastal>klar>n>n tan> ve te-
davisi de giderek zorlaflmaktad>r. Yafll>lar da genç has-
talara benzer böbrek hastal>klar>na yatk>n olmalar>na
ra¤men tan>sal belirteçler çok net de¤ildir. Yafllanma
ile iliflkili anatomik ve ifllevsel de¤ifliklikler patolojik
süreçleri gizleyebilir. Azalm>fl böbrek ifllevleri bireyin
farkl> streslere yan>t yetene¤ini de azalt>r ve bu durum
tan> ve tedaviyi olumsuz etkiler. Efllik eden di¤er du-
rumlar, klasik belirtilerin olmamas> ve "belirtisizlik"
halleri (fluur bozukluklar> gibi) klinik durumla etiyo-
loji iliflkisini zay>flatmakta ve tan>y> daha da güçlefltir-
mektedir. Dahas>, yafll>larda birden fazla böbrek pato-
lojisi efl zamanl> gözlenebilmektedir.
AKUT BÖBREK YETMEZL
Genel Bilgiler
Akut böbrek yetmezli¤i (ABY) yafll>larda gençlere
oranla daha s>kt>r ve birden fazla nedene ba¤l>d>r. Ya-
fla ba¤l> böbrek yap>s>nda ve ifllevinde geliflen de¤iflik-
likler ABY için yatk>nl>k sa¤lamaktad>r. Acil servise
baflvuran yafll>larda ABY insidans> %6-10 olarak tah-
min edilmektedir.
Patogenez
Akut böbrek yetmezli¤inin en s>k nedenleri nefrotok-
sik ilaçlar, sepsis ve hipoperfüzyondur. Kontrast mad-
deye ba¤l> (%17) ve ameliyat sonras> ABY (%25) hala
çok s>k görülmektedir.
Klinik Bulgular
ABY geliflen hastalar>n yaklafl>k %50'sinde prerenal
bir neden söz konusudur ve ço¤unda sadece hafif böb-
rek bozuklu¤u vard>r. Yafll>larda geliflen ABY'inde
oligüri belirgin de¤ildir bu nedenle oligürik olmayan
ABY olgular>n>n fark>na var>lamayabilir. Bu durum
sonuçta böbrekten at>lan ilaçlar>n (dijital, gentamisin)
afl>r> birikimine neden olabilir. Hipofosfatemi ve hipo-
kalemi varl>¤> altta yatan hastal>¤>n ciddiyetini ya da
malnütrisyonu yans>tabilir.
Tedavi
Tedavide s>v> ve elektrolit dengesinin s>k> takibi ge-
rekir. Yafll> hastalarda ABY katabolizman>n art>fl> ile
birliktedir. Bu nedenle malnutrisyonun önlenmesi
çok önemlidir. Beslenme deste¤i erken evrelerde bafl-
lamal>d>r çünkü bu hastalarda günde 0.5 kg gibi vü-
cut kütle kayb> geliflebilir. Di¤er taraftan s>v> k>s>tla-
mas> ABY'nin düzelmesini geciktirecek ve santral si-
nir sistemi ifllevlerinde bozulmaya neden olacakt>r.
temler dahil standart diyaliz teknikleri uygulanmal>-
d>r.
Prognoz
Tek bafl>na yafl>n prognoza anlaml> bir etkisi olmad>¤>
için altta yatan hastal>¤a ba¤l> olarak sa¤kal>m de¤ifl-
mektedir. Yafllanm>fl böbrek de haftalar içinde akut is-
kemik veya toksik hasardan toparlanabilme yetisini
korur. Yine de nefrotoksinlerden, radyokontrast mad-
delerden ve hipovolemiden kaç>nmak gerekir. Toplam
ölüm oranlar> hastal>¤>n ciddiyeti ile iliflkili olup,
%40-60 aras>nda de¤iflmektedir. Aort anevrizma ona-
r>m> çok yüksek ölüm oranlar>na sahiptir (baz> seriler-
de %100) ancak son zamanlarda endovasküler onar>-
m>n kullan>m> ile bu oran giderek azalmaktad>r. Kara-
ci¤er yetmezli¤i, flok ve renovasküler hastal>k gibi di-
¤er ABY nedenleri de yüksek mortaliteye sahiptir. Pa-
renkimal böbrek yetmezli¤i olan hastalarda muhteme-
len tan>da gecikme nedeniyle mortalite oranlar> bekle-
nenden yüksektir. Yafll>larda obstrüktif üropati genç-
lere k>yasla daha s>k malign hastal>klara ba¤l> oldu¤u
Yafllanma ve Böbrek
Hastal>klar>
56
Nada B. Dimkovic, MD ve Dimitrios G. Oreopoulos, MD
Çeviri: Dr. Sibel Ersan