background image
mifl kronik böbrek hastal>kl> çocuklarda büyüme h>-
z>nda azalma gözlenir. S>kl>kla proinflamatuar sitokin-
lerin düzeyleri artar.
Renal Hastal>kda Diyet Modifikasyonu (MDRD)
çal>flmas>na göre GFH yaklafl>k 25-38 mL/dakika/1.73
m
2
oldu¤unda diyetle protein enerji al>m> ve beslenme
durumda gerileme olmaya bafllar. Evre 3-5 KBH'l>
1700'den fazla bireyden elde edilmifl temel verilerin
analizinde, serum transferrin ve albumin konsantras-
yonlar> (fiekil 21-1) vücut a¤>rl>¤>, kol ortas> kas çev-
resi ölçümü ve vücut ya¤ yüzdesi GFH azalmas>na pa-
ralel olarak kademeli bir flekilde ve daimi olarak azal-
ma göstermifltir. GFH yaklafl>k 25-35 mL/dakika/1.73
m
2'
nin alt>na indi¤inde enerji al>m> da azalm>flt>r.
B. Malnutrisyon ve Zay>flama Nedenleri
Tablo 21-2'de kronik renal yetmezlikli hastalarda
malnutrisyon nedenleri listelenmifltir
1. Yetersiz g>da al>m>--
Anoreksia, kronik renal
yetersizli¤in KBH ilerledikçe kötüleflen sessiz bir
bulgusudur ve üremik toksinler taraf>ndan oluflturul-
du¤u düflünülür. Anoreksia oluflumuna neden olan
hormon olarak bilinen serum leptin düzeyleri de üre-
mide yükselmifltir. Baz> çal>flmalar diyaliz hastalar>n-
da serum leptin düzeyleri ile diyetle protein al>m> ara-
s>nda ters iliflki ve serum leptin düzeyleri ile kilo kay-
b> aras>nda direk bir iliflki oldu¤unu belirtmektedir.
Hasta böbreklerde yetersiz y>k>m KBH'da artm>fl se-
rum leptin düzeylerinden sorumlu olabilir. S>kl>kla
hiperinsülinemik olan KBY'li hastalarda insülin ile
leptin sentezinin uyar>lmas> da olas> bir di¤er neden-
dir. kl>kla bulunur
ve interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6) ve tümör
nekrozis faktör
(TNF-) gibi anoreksiyi indükledi-
¤i bilinen proinflamatuar sitokinlerin artm>fl düzeyle-
riyle birliktedir.
Yetersiz g>da al>m>n>n di¤er nedenleri renal yet-
mezli¤in düflkünlefltirici etkileri ve altta yatan hasta-
l>klar (diyabetes mellitus, lupus eritematosus gibi),
hastan>n yemek yemesine progresif hastal>klar>n etki-
leri ve emosyonel durum olarak say>labilir. KBH'l>
hastalara hekimin ve diyetisyenin önermifl oldu¤u dü-
flük proteinli diyetin de önemli bir etkisi vard>r. Potas-
yum ve fosfor al>m> için yap>lan k>s>tlamalar da haz>r-
lanmas> güç ve tad> iyi olmayan g>dalar>n al>nmas>na
neden olarak besin al>m>n> azalt>r.
2. Besinlerin artm>fl kayb>--
Tek bafl>na diyaliz ifl-
lemi besinleri uzaklaflt>rarak zay>flamay> tetikler. Bir
hemodiyaliz uygulamas>nda serbest aminoasid kayb>,
hasta aç iken 6-10 g, hasta yemek yedikten sonra ise 8-
10 g'd>r. Yaklafl>k 2-3 g peptit veya ba¤l> aminoasid
de uzaklaflt>r>l>r. Yüksek ak>ml> polisulfon hemodiya-
lizer kullan>m> daha fazla aminoasid kayb>na neden
olur. Periton diyalizinde yaklafl>k 2-3.5 g serbest ami-
noasid, 8-9 g total protein ve 5-6 g albumin her gün
diyalizat ile kaybedilir. Hafif düzeyde peritonit varl>-
¤>nda uzaklaflt>r>lan protein miktar> 15 g/gün düzeyi-
ne ç>kar. Ciddi peritonitlerde peritoneal protein kayb>
100 g/gün gibi yüksek düzeylerde rapor edilmifltir.
Antibiyotik tedavisi ile protein kayb> h>zla azal>r an-
cak günler haftalar boyunca yüksek kalmaya devam
edebilir.
Suda çözünen vitaminler ve di¤er biyoaktif bile-
flikler de hemodiyaliz ve periton diyalizinde kaybedi-
lirler. Bu vitamin kay>plar> teorik olarak diyetle ve
multivitamin kullan>mlar> ile yerine konabilirse de bu
durum klinik, sosyal ve finansal engeller nedeniyle kö-
tü beslenen hastalarda beklenen düzeyde olmayabilir.
Sonuç olarak KBY'li pek çok hasta, gizli gastroin-
testinal kay>plara, laboratuar testleri için s>k kan al>n-
mas>na ve hemodiyalizerde kan>n kalmas>na ba¤l> ola-
rak önemli miktarlarda kan kaybedebilirler. Kan pro-
teinden zengin oldu¤u için bu kan kay>plar> da ilave
protein açl>¤>na katk>da bulunabilir. Örne¤in hemog-
lobini 12 g/dL, serum kolesterolü 7 g/dL olan bir bi-
rey her 100 mL kan kayb> ile yaklafl>k 16.5 g protein
kaybedecektir.
3. Artm>fl net katabolizma--
KBH'l> hastalar ge-
nellikle efllik eden baflka komorbid durumlara sahip-
tirler. Bu durumlar genellikle hiperkatabolik durumu
tetikler; g>da al>m>n>, gastrointestinal absorbsiyonu,
yiyeceklerin sindirilmesini (pankreatit, gastrointesti-
nal cerrahi) engelleyebilir. Tek bafl>na hemodiyaliz net
protein y>k>m>n> artt>r>r ve negatif nitrojen balans>n>
tetikler. Kuprofan gibi daha az biyouyumlu hemodi-
yaliz membranlar> biyouyumlu membranlara göre da-
ha fazla interlökin sal>n>m>na neden olur, net protein
y>k>m>n> artt>r>rlar. Endojen olarak oluflmufl üremik
toksinlerin birikimi direk olarak zay>flamaya neden
olabilir. Renal yetmezlikte yüzlerce metabolik ürünün
plazma ve doku konsantrasyonlar> artm>flt>r. Bunlar-
182
KISIM 3
KRON
Tablo 21-1. Kronik böbrek hastal>¤> olan
hastalarda protein-enerji malnutrisyonunun bulgular>.
Azalm>fl yiyecek al>m>
Azalm>fl vücut a¤>rl>¤> (vücut kitle indeksi veya boya
göre standardize edilmifl a¤>rl>k)
Azalm>fl total vücut ya¤ yüzdesi ve cilt katlant> kal>nl>¤>
Çocuklarda büyüme h>z> azalmas>
Azalm>fl total vücut nitrojeni
Akut faz proteinlerinin ve proinflamatuar sitokinlerin
düzeylerinde artma
Azalm>fl albumin, prealbumin, transferrin ve kolesterol
düzeyleri
Azalm>fl plazma aminoasid düzeyleri