background image
155
Genel Bilgiler
Renal yetersizlik ile anemi aras>ndaki iliflki üzerine
Richard Bright'>n 1836'daki gözlemlerinden sonra,
anemi ilerleyici böbrek hastal>¤>nda (KBH) her zaman
bulunan komorbid bir faktör olarak an>lmaya bafllan-
m>flt>r. 2002 y>l>nda ilk kez yay>nlanan Böbrek Hasta-
l>¤> Sonuçlar> Kalite K>lavuzu (K/DOQI) kronik böbrek hastal>¤> ve ko-
morbid durumlar>, özellikle de anemi üzerine dikkat-
leri yo¤unlaflt>rm>flt>r.
Yak>n zamanl> veriler aneminin kardiyovasküler
hastal>klar ile ve son dönem böbrek yetmezlikli
(SDBY) hasta mortalitesi ile direk iliflkisini destekle-
mektedir. KBH'da anemi genellikle böbreklerin erit-
ropoietin üretiminin belirgin miktarlarda azalmas>n-
dan kaynaklan>r, ancak eritrosit yaflam süresinde k>sal-
ma ve demir eksikli¤i gibi baflka faktörler de s>kl>kla
sorumludur. Rekombinan eritropoietinin (rHuEPO)
1989 y>l>nda klinik kullan>ma girmesine ra¤men
Amerika Birleflik Devletlerinde hala yaklafl>k 1.5 mil-
yon anemik insan vard>r. n>n
%75'inden fazlas>nda anemi (hemoglobin <12 g/dL)
mevcuttur.
rHuEPO'nun elde edilmesi üremi hakk>ndaki an-
lay>fl>m>zda bir devrim yarat>p ve üremik sendroma
ba¤l> oldu¤u düflünülen semptomlar>n iyilefltirilme-
sinde nefrologlar için en önemli araç haline gelmifltir.
Bu hastalarda aneminin düzeltilmesi ile kendini iyi
hissetme, enerji düzeylerinde iyileflme, uyku bozuk-
luklar>n>n düzelmesi, biliçsel fonksiyonlarda iyileflme
ve günlük yaflam aktivitelerini idame ettirebilme ka-
pasitesinde iyileflme sa¤lan>r. Daha da önemlisi KBH
hastalar>nda iyileflmifl hemoglobin seviyeleri azalm>fl
sol ventrikül hipertrofisi (SVH) ve iyileflen kardiyovas-
küler sonlan>mlar ile birliktedir.
Hedef hemoglobin seviyeleri konusunda flüpheler
devam etmesine ra¤men, K/DOQI k>lavuzunun öneri-
si olan 11-12 gramdan daha düflük hemoglobin öneri-
lerinin oldu¤u günler geçmiflte kalm>flt>r. KBH,
SDBY ve transplantasyon hastalar>nda mortaliteye ne-
den olan kardiyovasküler olaylar> tan>mlayan klinik
çal>flmalar, anemi tedavisinde nefroloji prati¤ine temel
oluflturan kritik aç>klamalar ortaya koymufltur.
Patogenez
Normal homeostatik koflullarda böbrekler, tuz ve su
reabsorbsiyonu ve ekskresyonu yoluyla plazma volü-
münü çok kesin s>n>rlar içinde düzenler. Hemoglobin
düzeyleri doku hipoksisine eritropoietin üretimi yan>-
t> ile idame ettirilir.
Eritropoietin, sadece kemik ili¤i üzerine de¤il ay-
n> zamanda hem nörotrofik hem nöroprotektif fonksi-
yonlar> oldu¤u gösterilmifl olan santral sinir sistemi
üzerine etkileri ile multifonksiyonel tropik faktör ola-
rak bilinir. Bunlara ra¤men esas hedefi kemik ili¤in-
deki pluripotent hematopoietik kök hücrelerdir. Bu
hücre serisi eritrositleri, lökositleri ve megakaryositle-
ri oluflturabilir. Eritropoietin, böbreklerde interstisi-
yumda yerleflik özelleflmifl fibroblastlarda, doku hi-
poksisine cevap olarak üretilir (fiekil 18-1).
Renal fonksiyonlar azald>kça anemi daha yayg>n
hale gelir. Glomerüler filtrasyon h>z> (GFH) 60 ml/da-
kika/1.73m
3
(K/DOQI evre 3) düzeyinden daha az
olan hastalar>n büyük bir k>sm>nda eritropoietin, he-
moglobini 12g/dL üzerinde olmas>n> sa¤layacak kadar
yeterli de¤ildir. Bu durum KBH ve SDBY hastalar>n-
da izlenen normokromik normositik anemi ile sonuç-
lan>r. Bununla birlikte KBH anemisi s>kl>kla yetersiz
eritropoietin düzeylerinden farkl> etyolojilere sahiptir.
Anemi ilerleyici kronik böbrek hastal>¤>nda (KBH)
komorbid bir durumdur.
Kronik böbrek hastal>¤> anemisi, böbre¤in eritro-
poietin üretiminin belirgin oranlarda yetersizli¤in-
den kaynaklan>r.
Azalm>fl eritrosit yaflam süresi ve demir eksikli¤i
yard>mc> faktörlerdir.
TANI <Ç
Anemi ve Kronik
Böbrek Hastal>¤>
18
Robert Provenzano, MD, FACP
Çeviri: Dr. Ülver Boztepe Derici