background image
ekibi öncülü¤ü ve ustal>¤> ile hastaya çok iyi bir ba-
k>m sunulabilir. Buna karfl>l>k, uygun cerrahi ve giri-
flimsel ifllemler zaman>nda sa¤lanamad>¤>nda, hasta,
diyalizin gecikmesi, geçici venöz girifl yolu oluflturul-
mas> ihtiyac>, gereksiz hastaneye yat>r>lma gereksini-
mi veya di¤er morbiditeler gibi olumsuzluklara maruz
kalabilir. Bu durum, ayn> zamanda sa¤l>k güvence sis-
temi için önemli bir finans kayb>na da neden olabilir.
1990'lar>n bafllar>nda bu sorun Teksas Austin'deki
Dr. Gerald Beathard taraf>ndan farkedildi ve aç>¤a ç>-
kar>ld>. O, gerekli tecrübeyi edindi, bildirilmifl olan
giriflimsel radyoloji tekniklerini adapte etti ve perku-
tanöz vasküler girifl yolu oluflumu için nefroloji servis-
lerini yaratt>. Daha sonra liberal olarak deneyimini
paylaflt>. Bu uzman da dahil olmak üzere de¤iflik te-
mellerden ve pratiklerden gelen birçok nefrologla ça-
l>flt>. flimsel pratik yapan tüm nefrologlar>n pratiklerinin
kökeninin direkt olarak Dr. Beathard'a dayanmas>d>r.
Bu nefrologlar tekniklerini, pratiklerine getirirlerken
giriflimsel nefroloji alan> etkin bir flekilde do¤du. Nef-
rologlar girifl yeri oluflturma amaçl> perkütanöz giri-
flimlere bafllad>klar>nda, öncelik tekniklerin gelifltiril-
mesi, en iyi çal>flan, uygun yöntemin bulunmas>nday-
ken, sonra günden güne girifl yolu yetersizliklerine bü-
yük oranda PTFE graftlar>na odakland>. Bu yaklafl>m,
hasta bak>m>nda h>zl> ve dramatik bir iyileflme sa¤lar-
ken, nativ AV fistüllerle k>yaslan>nca kötü performans
gösteren PTFE graftlar>n çok fazla miktarda damar gi-
rifl yolu yetersizli¤ine yol açt>¤>na iliflkin kan>tlar orta-
ya ç>kt> ve bu yüzden büyük miktarlarda perkutanöz
giriflim gerekti. Bu iyi bir ifl, ama kötü bir tedavi yön-
temiydi. Bu gerçek, giriflimsel nefrolojinin geliflimi-
nin ikinci faz>n> bafllatt>. Bu dönemde hemodiyaliz
hastalar> için genifl kapsaml> vasküler girifl yolu uygu-
lamalar> yer almaktayd>. Vasküler girifl yollar> sa¤kal>-
m>n>n düzelmesi için yaln>zca perkutanöz giriflimlerin
teknik yöntemlerini belirleyen amaçlar olmal>yd>. En
iyi vasküler girifl yoluna ulaflmak için izleyen flu ön-
lemlerin, ayn> oranda ya da daha da önemsenerek uy-
gulanmas> gereklidir;
·
Nativ AV fistüller için periferik venlerin korun-
mas>
·
Santral venöz kataterlerin periferik yolla yerleflti-
rilmesinden kaç>n>lmas>
·
Geçici hemodiyaliz girifl yolu için internal juguler
vene yerlefltirilen tünelli hemodiyaliz kataterleri-
nin ak>ll>ca kullan>m>
·
Hastan>n nativ AV fistül oluflturulmas> için cerra-
ha erken gönderilmesi
·
Nativ AV fistül oluflturulmas> için istekli cerrah
meslektafllar>n seçimi, e¤itilmesi ve teknikler ko-
nusunda uzmanl>k kazand>r>lmas>
·
Ven ve arterlerin preoperatif olarak ultrasonik ve-
nöz haritalama ve venografi de dahil olmak üzere
görüntülenmesi
·
Kötü fonksiyon gösteren ya da olgunlaflmam>fl AV
fistüllerin de¤erlendirilmesi ve tedavisi
·
Çal>flmayan PTFE graftlar>n sekonder nativ AV
fistüle dönüfltürülmesi
·
AV fistül kullan>m oranlar> ve teknik ifllemlerde-
ki katater baflar> oranlar>, komplikasyonlar ve has-
ta memnuniyetini de içeren düzenli kalite analiz-
leri ile birlikte tam bir klinik veri taban>n>n de-
vaml>l>¤>.
Bir di¤eri, en iyi hemodiyaliz girifl yolu bak>m>n>n
sa¤lanmas> için temel prensibin tan>mlanmas>d>r:
Herbir vasküler girifl yolu disfonksiyonu senaryosu
için en iyi çözüm yolu olmal>d>r. Vasküler girifl yolu
çözümleri için en az direnç gösteren yola, ya da en faz-
la geri ödeme yap>lana do¤ru bir e¤ilim vard>r. Bunla-
r>n her ikisi de en iyi yöntemler olabilir. Giriflimcile-
rin perspektifinden bak>ld>¤>nda, tüm sorunlar>n en
iyi çözüm yolunun perkutanöz giriflimler oldu¤u yo-
lunda güçlü bir e¤ilim vard>r. Bununla birlikte cerra-
hi çözümlerin ön planda geldi¤i aflikar durumlarda
cerrahi tedavi uygulanmal>d>r. Her iki yol, elbette bir-
likte ifller. Kötü çal>flan PTFE graftlar>n tedavisinde
s>k tekrarlanan perkutanöz trombektomi ve anjioplas-
tiler gibi santral venöz stenoz nedeni ile tromboze ol-
mufl graft>n aç>k cerrahi olarak tedavisi de eflit oranda
kötü sonuçlanabilir. Herbir hasta için anatominin ve
anamnezin iyi bilinmesi yap>lacak ifllerin do¤ru olarak
yap>lmas>n>n temelini oluflturur. Bu aç>dan, ayr>nt>l>
klinik verilerin korunmas> önemlidir. Bu durum, vas-
küler girifl yolu ile ilgili tüm verilerin cerrah>n elinde
olmas>n> sa¤lar, en uygun giriflimin ne oldu¤u karar>
anatomi ve anamnezin bilinmesi ile verilebilir ve ge-
rekli ifllem en düflük risk ve en baflar>l> seyir olas>l>¤>
ile uygulanabilir.
Hasta vasküler girifl yolu disfonksiyonu ile baflvur-
du¤unda, zaman>nda çözüm gereklidir. Bu durum, gi-
rifl yolunun kurtar>lmas> ve diyalizin devam>n>n sa¤-
lanmas>n> sa¤lamak için acil giriflim gerektiren AV
fistül trombozu gibi bir tablo ile karfl>m>z>a ç>kabilir.
Bu durumun gerçek medikal acil kavram> tart>fl>lmak-
la birlikte, hemodiyaliz hasta bak>m>nda graft ya da
fistül restorasyonlar> k>sa ve uzun dönem morbidite ve
mortalitede büyük öneme sahiptir. Di¤er girifl yolu so-
runlar> daha az acildir, örne¤in venöz dönüfl yolu obs-
trüksiyonuna ba¤l> ponksiyon yerlerinde kanaman>n
uzun sürmesi; bu durum diyalizi engellemez, fakat
hasta için risk oluflturur, girifl yolu trombozuna yol
açabilir ve acil sorun oluflturmadan çözümlenmelidir.
Di¤er girifl yolu sorunlar>, do¤al olarak, relatif elektif
say>labilir, örne¤in santral venöz stenoza ya da yavaflca
geniflleyen pseudoanevrizmaya ba¤l> koldaki fliflmenin
de¤erlendirilmesi gibi. Tüm olgularda, giriflimsel
program>n hedefi, herbir sorunun zaman>nda uygun
olarak çözümlenmesi ve hastan>n diyaliz program>n>n
kesintiye u¤ramamas> olmal>d>r. Nefrologlar>n ideal
pozisyonu, giriflimsel ifllemler öncesi, s>ras> ve sonra-
s>nda diyalizle ilgili sorunlar konusunda gerekli dene-
yimi, ustal>¤> olan ekibin sa¤lanmas> olmal>d>r. Alter-
natif olarak, giriflimsel radyologlar ve vasküler cerrah-
518
KISIM 10
NEFROLOJ