background image
perlipidemi ve (5) yeni geliflen ve böbre¤e zarar vere-
bilen akut olaylar (kontrast nefropatisi, aminoglikozid
toksisitesi gibi).
Korunma
Diyabetik ve/veya hipertansif hastalarda yo¤un glukoz
ve kan bas>nc> kontrolü KBH geliflme riskini azalt>r.
Kronik böbrek hastal>¤> aç>s>ndan riskli hastalar>n, özel-
likle diyabeti ve/veya hipertansiyonu olanlar>n ya da ai-
lesinde diyabet, hipertansiyon veya böbrek hastal>¤>
olanlar>n taranmas> erken tan>n>n konmas>n> ve
KBH'n>n ilerlemesini önleyici veya yavafllat>c> giriflimle-
rin uygulanmas>n> sa¤lar. Uygun tarama testleri, idrar
tetkiki, sabah ilk idrar örne¤inde veya tesadüfen al>nan
bir "spot" idrar örne¤inde albümin veya protein kreati-
nin oran>na bak>lmas>, kabul edilen formüllerden biri ile
tahmini GFR'nin hesaplanabilmesi için serum kreatinin
düzeyinin tayini ve kan bas>nc>n>n ölçülmesidir.
Klinik Bulgular
A. Semptomlar ve Bulgular
Böbrek yetersizli¤i ilerleyene kadar hastalar genellikle
asemptomatiktir. GFR yaklafl>k 10-15 mL/dak düzeyi-
ne inince, genel bir k>rg>nl>k, güçsüzlük, uykusuzluk,
konsantrasyon güçlü¤ü, bulant> ve kusma gibi nonspe-
sifik semptomlar ortaya ç>kar. Sonunda üremik sendro-
mun bir parças> olarak yayg>n organ disfonksiyonunu
yans>tan di¤er belirti ve bulgular geliflir (Tablo 17-2).
1. Deri bulgular>--
Deri genellikle soluktur (anemi-
ye ba¤l> olarak) ve hiperpigmantedir [
-melanosit
uyar>c> hormonun (
-MSH) yap>m>n>n art>fl>na ve ka-
rotenlerin ve ürokromlar>n birikmesine ba¤l> olarak].
Kafl>nt> s>kt>r ve kafl>nmaya ba¤l> t>rnak izleri görüle-
150
KISIM 3
KRON
Tablo 17-1. Kronik böbrek hastal>¤>n>n s>n>flamas>
ve yaklafl>m önerileri.
1
Evre
1
2
3
4
5
Tan>m
Yüksek riskli
Normal veya
GFR ile birlikte
böbrek hasar>
Hafif derecede
GFR
Orta derecede
GFR
Ciddi derecede
GFR
Böbrek
yetmezli¤i
GFR
(mL/dak/
1.73 m
2
)
>90 (KBH
risk faktörleri)
>90
60-89
30-59
15-29
<15 veya
diyaliz
Yaklafl>m
KBH risklerini
azalt>c> tarama
yap>lmas>
Tan>n>n konmas>
ve KVH risklerinin
azalt>lmas>
Progresyonun
tahmin edilmesi
Komplikasyonlar>n
de¤erlendirilmesi
ve tedavi edilmesi
Böbrek replasman
tedavisine
haz>rlanmas>
Üremi varsa
replasman
yap>lmas>
1
NKF-K/DOQI (National Kidney Foundation-Kidney Disease
Outcomes Quality Initiative)'in önerileri. GFR, glomerüler filtrasyon
h>z>; KBH, kronik böbrek hastal>¤>; KVH, kardiyovasküler hastal>k
Am J Kid Dis. 2002;39 (Suppl): S46'dan izin al>narak yaz>lm>flt>r.
Tablo 17-2. Üremik sendromdaki klinik ve
laboratuar bozukluklar>.
Sistem
Klinik Bulgular
Deri
Kardiyovasküler
Nörolojik
Gastrointestinal
Hematolojik
Kemik
Endokrin
Laboratuar
Solukluk ve hiperpigmantasyon
Ekimoz ve hematomlar
Kafl>nt>
Deri nekrozu (kalsiflaksi)
Büllöz lezyonlar
Hacim yüklenmesi ve sistemik
hipertansiyon
H>zlanm>fl ateroskleroz ve iskemik
kalp hastal>¤>
Sol ventrikül hipertrofisi
Kalp yetmezli¤i
Ritim bozukluklar>
Üremik perikardit
Serebrovasküler olaylar
Ensefalopati
Konvülsiyonlar
Periferik ve otonom nöropati
zl>k
Bulant> ve kusma
Malnütrisyon
Üremik fötor
Gastrointestinal kanama
Anemi
Lökosit ve immün sistem bozukluklar>
(infeksiyonlara e¤ilim)
Trombosit bozukluklar> (kanama
diyatezi)
Renal osteodistrofi
Çocuklarda büyüme gerili¤i
Kas güçsüzlü¤ü
2
-mikroglobulin birikmesine ba¤l>
amiloid artropatisi
Cinsel fonksiyon bozuklu¤u
Kad>nlarda infertilite
glukoz
intolerans>
Hiperlipidemi
Hiponatremi (afl>r> su al>m> olursa)
Hiperkalemi
Hiperfosfatemi
Hipokalsemi
Hipermagnezemi
Hiperürisemi
Metabolik asidoz