background image
linin düzensizli¤i, özellikle dolu iken, çevresindeki pelvik
yap>larla olan iliflkisinden dolay>d>r. Eliptik (her ana e¤im
pozitif) ve hiperbolik ya da e¤er fleklinde (bir ana e¤imin
negatif oldu¤u yerler) alanlar aras>nda ani de¤iflimlere ve
iflaretlenmifl yüksek e¤im alanlar>n> da içeren yüzeysel
e¤ilimlerin da¤>l>m>ndaki karmafl>kl>¤a dikkat ediniz (bkz.
fiekil 60-4). Sacks ve arkadafllar>n>n gelifltirdi¤i bir teknik
ile (1993,1999), bu kabal>k kald>r>larak, gerçek yumuflak
in vivo yüzeyelde edilebilir (fiekil 60-5).
ÜR
Mesanenin önemli görevleri vard>r. Birincisi, sosyal
uyum için yeterli miktarda idrar depolayabilmelidir.
Mesane duvar>, bas>nçta anlaml> bir art>fl olmadan me-
sane hacmini art>rabilecek flekilde gerilebilmeli ve ye-
niden düzenlenebilmelidir. Baflka bir deyiflle, mesane
duvar> oldukça uyumlu olmal>d>r. kaslar ve intrensek sinirler, dolum faz> s>ras>nda ge-
nifllemesi gereken ürotelyum taraf>ndan idrardan ko-
runmal>d>r. Üçüncü olarak, mesane boflalmas> s>ras>n-
da bütün düz kaslar>n senkronize kas>lmas> gereklidir,
çünkü e¤er mesanenin bir k>sm> kas>l>rsa, kas>lmayan
alan gerilecek ve idrar>n üretradan d>flar> at>lmas> için
gereken bas>nç art>fl>n> engelliyecektir. Bu genellikle
ben>gn prostat hiperplazisi nedeniyle idrar retansiyo-
nuna girip, mesane divertikülü geliflen yafll> hastalar-
da görülen bir problemdir.
Bu bölümde, düz kas stroma ve kan damarlar>n> da
içeren, mesanenin baz> bileflenlerini inceledik. Öncelikle,
düz kas ve çizgili kas özelliklerini karfl>laflt>rarak mesane
düz kas>, düz kas>n kas>lma aktivasyonu, mesane tonusu-
nun korunmas> ve nöral regulasyonu üzerine e¤ilece¤iz.
Ek olarak, ürotelyum üzerine konsantre olaca¤>z, çünkü
bu ince fakat kompleks zar üzerinde son zamanlarda ilgi
ve araflt>rmalar oldukça artm>flt>r. Özellikleri yeni anlafl>l-
maya bafllan>lan ürotelyumun bariyer, tafl>ma ve sinir ile-
tiflimi üzerine heyecan verici çal>flmalar bulunmaktad>r.
Son olarak, iyon kanallar>n> ve bunlar>n mesane fonksiyo-
nuna nas>l katk>da bulunduklar>n> tart>flt>k.
Düz Kas
Düz kas>n birkaç genel özelli¤i vard>r;
Düz kas, özel noktalarda birleflen birçok küçük, i¤-
si hücreler içeren tabakalardan oluflur. Düz kas hücre-
leri aktin ve myozin içerirler, fakat bu proteinler dü-
zenli sarkomer fleklinde bir araya gelmezler. Bunun
yerine, her düz kas hücresi kontraktil proteinlerin
oluflturdu¤u de¤iflik da¤>l>mlardaki matrikslerden
meydana gelir ve bunlar komflu hücreler aras>ndaki
birleflme komplekslerinde plazma membran1ar>na
ba¤1an>r. Düz kas hücreleri, dolafl>mdaki hormonlar,
nitrik oksit gibi lokal faktörler ya da otonomik sinir
aktivitesi taraf>ndan düzenlenebilen sabit bir gerilime
sahiptir. Düz kas, çizgili kastan daha kolay uyum sa¤-
layabilir ve çizgili kasa göre daha genifl bir aral>kta
uzunlu¤unu ayarlayabilir.
Mesanenin yuvarlak oldu¤u kabul edilirse, 400 ml ka-
pasiteli mesanenin çevresi yaklafl>k 30 cm. dir. E¤er mesa-
ne 10 ml rezidü idrar kalana kadar boflal>rsa çevresi sade-
ce 8 cm olur. Bir baflka deyiflle, mesane kas uzunlu¤unda
%75'lik bir de¤ifliklik olur. E¤er mesane çizgili kastan ya-
p>lm>fl olsayd>, maksimum uzunluk de¤iflimi %30 olabile-
cekti. Çizgili mesane kas> maksimum içeri¤inin %70 ini
boflaltabilecek ve 120 ml rezidü idrar kalacakt>. Bu yüz-
den, mesanenin iflini yapabilmesi için düz kas>n özellikle-
rine ihtiyac> vard>r. Daha güçlü oldu¤u düflünülen çizgili
kas mesaneyi boflaltma iflini yapamamaktad>r (Gabella,
1995; Brading ve ark., 1996; Brading, 1999).
Morfoloji
Mesane duvar>ndaki düz kas hücreleri merkezi çekirdekleri
olan küçük, i¤si, mesane gevfledi¤i zaman, uzunlu¤u birkaç
yüz mikrometre, çap> en fazla 5-6 mikrometre olan hücre-
lerdir. Çizgili kas hücreleri ise yaklafl>k 20 kat daha genifl ve
binlerce kat daha uzundurlar (Smet ve ark., 1996).
Düz kas>n kendine özgü fizyolojik özellikleri vard>r ve
özel noktalarda birleflen birçok küçük, i¤si hücreler içeren
tabakalardan oluflur. Her hücrenin kendi çekirde¤i vard>r.
Mikroskop alt>nda sitoplazmik çizgilenme görülmez, fakat
düz kas da çizgili ve kalp kas>nda oldu¤u gibi aktin ve
1790
KISIM XIV
l
nma, Depolama ve Boflalt>lmas>
fiekil 60-5.
Mesanenin 3 boyutlu Rekonstrüksiyonu. A, Gerçek bir insan mesanesinin bilgisayarl> kesityazar görüntülerinin 3146 dijitali-
ze yüzeysel noktas>ndan oluflmufl "nokta bulutu". B, Rekonstrüksiyon sonucu ortaya ç>km>fl ve kompleks, küresel olmayan mesane yü-
zeyi. C, B ile ayn> fakat yüzeydeki kabal>klar>n silinmesi ile oluflan flekil.