background image
ris, penil üretra ve bulbar üretra bu flekilde geçilir. Fleksibl
sistoskopide glans üçüncü ve dördüncü parmaklar aras>n-
da gerdirilir ve bu sayede bafl ve iflaret parmaklar> serbest
b>rak>l>r ve endoskopun girifli s>ras>nda k>lavuzluk yapa-
bilir (fiekil 8-5). Sistoüretroskopun ucu ilerletildikten son-
ra üretray> geniflletip net bir görüntü sa¤lamak için irigas-
yona bafllan>r. Üretraya dorsalden giren periüretral Littre
bezleri gözlenir. Üretrada dilatasyon (Bölüm 7'ye bak>n>z)
veya internal optik üretrotomi gerektiren (Bölüm 36'ya
bak>n>z) darl>klar izlenebilir. Membranöz üretra çizgili
mukozas> veya kontraksiyon gözlenmesiyle ay>rt edilir.
Membranöz üretran>n geçilmesini takiben, sistoüretros-
kop proksimal bulber üretadan membranöz üretraya ve
ard>ndan prostatik üretraya geçifli sa¤lamak için anteriora
do¤ru yönlendirilmelidir. Distal prostatik üretraya gelindi-
¤inde, posteriorda verumontanum ay>rt edilir. Sistoüret-
roskop mesane içine do¤ru ilerletilirken prostat uzunlu¤u,
lateral loblar ve median lob de¤erlendirilir. Mesane boynu
geçilirken endoskopa ek anterior angulasyon yapt>r>lmas>
gerekebilir.
Kad>nlarda üretra görsel olarak incelendikten sonra
sistoüretroskop yukar> ve anteriora do¤ru yönlendirilerek
sistoskopi yap>l>r. Rijit sistoskopide kad>n üretras>na ob-
turator ve k>l>fla birlikte künt olarak girifl yapmay> tercih
ediyoruz. Sistoskopinin ard>ndan ç>k>fl s>ras>nda üretros-
kopi de yap>labilir.
Giriflin ard>ndan mesane sistematik olarak incelenme-
li ve bulgular kaydedilmelidir. 30 derece lens kullan>l>r. Trigon ve interüreterik bant, me-
sane boynunun hemen ilerisinde gözlenir. band>n lateral uçlar>nda yerleflen üreter orifisleri, yer, say>
ve idrar eflüksü aç>s>ndan de¤erlendirilmelidir. Daha son-
ra taban ve arka duvar incelenir. Otuz derece lens döndü-
rülerek veya 70 derece teleskop yard>m>yla sistematik ola-
rak kubbe, ön duvar ve lateral duvarlar gözlemlenir. Bu s>-
rada kubbedeki hava kabarc>klar> referans noktas> olarak
al>nabilir. Mesane boynunun hemen ilerisindeki ön duvar
en iyi 70 derece teleskopla, yar> dolu mesanede ve elle
suprapubik bas>nç uygulayarak incelenir. Mesane ve üret-
ra tamamen incelendikten sonra mesane boflalt>l>r ve ens-
truman ç>kar>l>r.
Özel Durumlar
Suprapubik Tüpler
suprapubik kateterle sa¤lanan hastalarda
planlanan alt üriner sistem de¤erlendirilmesi, çeflitli teknik
detaylar aç>s>ndan özel dikkat gerektirmektedir. Sistoüret-
roskopi endikasyonlar> daha önce tan>mlanan durumlarla
ayn> olmakla birlikte, 5-10 y>ldan uzun süredir suprapubik
kateteri olan hastalarda mesane tafl> ve mesane tümörleri-
nin takibi için düzenli inspeksiyon yap>lmas> gerekmekte-
dir (Kaufman ve ark., 1977; DeVivo ve ark., 1985; Hess ve
ark., 2003; Subramonian ve ark., 2004). Endoskopi üretra
yoluyla (aç>ksa) veya suprapubik trakt kullan>larak yap>la-
bilir. Suprapubik yoldan girildi¤inde yön bulma ve görün-
tüleme aç>s>ndan normal vücut yap>s>ndaki ve eriflkin has-
talarda pek problem yaflanmaz. Bunun aksine immatur
üriner traktlarda veya büyük mobil bir pannustan geçilmek
durumunda kal>nd>¤>nda baz> zorluklarlarla karfl>lafl>labi-
lir. Bu gibi durumlarda suprapubik yoldan mesaneye bir
k>lavuz tel gönderilmesi yard>mc> olabilmektedir. Bu tel en-
doskopun çal>flma kanal>ndan geçirilerek girifle k>lavuzluk
edebilir. Büyük ve matür trakt> olan hastalarda rijit sistos-
kop kullan>labilir. Rijit sistoskop, ek giriflim gereksinimi
varsa avantajl>d>r, fakat uzun traktlarda ve mesane içinde-
ki oryantasyonu sa¤lamada zorluklar yaflanabilir. Fleksibl
sistoskoplar daha fazla manevra olana¤> sa¤lamakta ve ay-
n> zamanda daha küçük traktlardan da girifle olanak tan>-
maktad>r. Uzun ifllem gerektiren durumlarda üretradan ve-
ya trakttan eflzamanl> drenaj sa¤layarak devaml> irigasyon
yap>lmas> ifllemi kolaylaflt>rabilir. Devaml> katetere ba¤l>
ödem veya trakttan bak>fl aç>s>n>n yetersiz olmas> nedeniy-
le üreter orifislerinin gözlenmesinde zorluklar yaflanabil-
mektedir. Bu durumda intravenöz indigo karmin veya me-
tilen mavisi verilerek fleksibl sistoskopla idrar eflüksünün
gözlenmesi yard>mc> olabilir.
Kontinan Üriner Diversiyonlar
Kontinan üriner diversiyon, sistektomi sonras>nda yayg>n
olarak kullan>lan bir üriner rekonstrüktif tekniktir. Diver-
siyonlar, kutanöz kontinan diversiyonlar ve ortotopik di-
versiyonlar olarak ikiye ayr>labilir. Kutanöz kontinan di-
versiyonlarda, detübülarize edilmifl barsak segmentinden
bir idrar rezervuar> yap>l>r ve bu idrar rezervuar> göbek ve-
ya kar>nda baflka bir bölgeye kateterize edilebilir bir flekil-
de a¤>zlaflt>r>l>r. Ortotopik diversiyonda ise idrar rezervua-
r> üretraya anastomoze edilerek istemli idrar yapmaya ola-
nak sa¤lan>r. Herhangi bir endoskopik giriflimden önce,
diversiyon yap>s>n>n detayl> olarak anlafl>lmas> çok önem-
lidir. Üreteroenterik anastomozun tipi ve yerleflimi, affe-
rent kolun olup olmad>¤>, uygulanm>fl kontinans mekaniz-
mas>n>n bilinmesi esast>r. Birçok neobladder'da rezervu-
ardan bir afferent kol uzat>l>r ve üreterler buraya anasto-
moz edilir. Ortotopik neobladder'larda, kontinans meka-
nizmas> d>fl üriner sfinkterdir. Kutanöz kateterize edilebi-
lir diversiyonlarda yayg>n olarak kullan>lan kontinans me-
kanizmalar>, tünelli apendiks (Mitrofanoff), konik/katlan-
m>fl terminal ileum ve ileoçekal valf veya iç içe geçirilmifl
"nipple valve"dir (Bak>n>z Bölüm 86). Mitrofanoff ve ko-
nik/katlanm>fl ileal kontinans mekanizmalar> frajil oldu-
¤undan, agresif manipulasyonlar stoma daralmas> ve/ve-
ya üriner kontinans kayb>na neden olabilmektedir.
Bu olgularda, basit görüntüleme ve kateterize edilebi-
lir kanaldan rezervuar>n doldurulmas> için ince fleksibl
endoskoplar (mesela fleksibl üreteroskop) kullan>labilir
ama ek ifllem gerekirse perkütan yol kullan>lmal>d>r (Patel
and Bellman, 1995). Benzer flekilde, ortotopik mesanede
195
BÖLÜM 8
l
Endoskopi Prensipleri
fiekil 8-5.
Fleksibl sistoskopi yap>l>rken hastan>n penisi cerrah>n 3.
ve 4. parmaklar>yla tutulur ve bu flekilde penis hafif gergin hale ge-
tirilir. Fleksibl sistoskop bafl parmak ve iflaret parma¤> ile yönlen-
dirilir.