background image
yüme faktörlerinin üst seviyede düzenlenmesi ile de birlik-
te oldu¤unu, androjenlerin ilavesinin ER ve çeflitli stroma
kaynakl> büyüme faktörlerinde alt seviyede düzenlenme
yapt>¤>n> düflündürür (Smith ve ark., 2000, 2002).
Stromal ER-
ve epitelyal ER- (Prints ve Korach,
2008) farkl> etkilere de arac>l>k yapabilirler. Kan>tlar, fark-
l> reseptörlerle yönetilen estrojen etkisinin, çok say>da
prostat hastal>¤>n>n etyoloji ve ilerlemesine katk>da bulu-
nabildi¤ini göstermektedir (Tablo 91-2). Bu bulgular,
prostat kanserini de içeren prostat hastal>klar>nda estrojen
reseptörleri veya estrojen metabolizmas>na yönelik yeni
tedaviler yaparak, yeni yollar ve alternatif yaklafl>mlar
sa¤lamaktad>r. Çünkü iki estrojen reseptörü de kanser
ilerlemesini de içeren pek çok prostat hastal>¤>nda farkl>
ve belki de z>t roller oynayabilir. Muhtemelen gelecekte
klinik çal>flmalarda reseptör-spesifik agonistler ve antago-
nistler terapotik stratejilerde faydal> olabilecektir.
Serum estrojen seviyeleri yaflla beraber kesin olarak
veya testosteron seviyelerine oranla daha çok yükselir.
BPH'l> erkeklerde intraprostatik estrojen seviyelerinin yük-
sek oldu¤unu düflündüren kan>tlar da vard>r. Daha yüksek
BPH hacm> olanlar periferal dolafl>mda daha yüksek estra-
diol göstermeye meyillidirler (Partin ve ark., 1991). "Olm-
sted County Çal>flmas>"nda, "biyoyararlan>labilir testoste-
ron" seviyesinin ortalaman>n üzerinde oldu¤u erkeklerde,
serum estradiol seviyeleri yafla göre düzenlemeden sonra
bile prostat hacmi ile pozitif bir iliflki göstermifltir (Roberts
ve ark., 2004). Obezite, serum testosteron, estradiol ve
prostat hacmi ile ilgili raporlar çeliflkilidir (Zucchetto ve
ark., 2005). Her ne kadar insan BPH s>nda nispeten düflük
konsantrasyonlarda klasik yüksek affiniteli estrojen resep-
törleri var ise de (Farnsworth,1996; Sciarra ve Tosca-
no,2000), yeterli miktarda biyolojik aktivite olabilir.
Aromataz inhibitörleri ile yap>lan deneysel çal>flmalar,
hayvan modellerinde intraprostatik estrojendeki düflüflle-
rin ilaçlarla indüklenen stromal hiperplazide azalmaya yol
açabildi¤ini (Farnsworth,1996,1999) gösterir. Günümüz-
de insan prostat>ndaki estrojenlerin rolü androjenlerin ro-
lü kadar kesin bir flekilde tespit edilmemifltir. Çeflitli var-
yasyonlar ve sebep-ve-etki iliflkilerinde sorun vard>r.
Normal ve hiperplastik prostatta yüksek seviyelerde
progesteron reseptörleri vard>r. Bununla beraber normal
prostat fizyolojisinde BPH ile birlikte progesteron reseptö-
rünün rolü tan>mlanm>fl olarak devam eder.
Programlanm>fl Hücre Ölümünün
Düzenlenmesi
Programl> hücre ölümü (apopitosis) normal glandular
homeostaz>n devam> için çok önemli bir fizyolojik me-
kanizmad>r
(Kerr ve Searle,1973). Hücresel yo¤unluk ve
parçalanma, apopitotik hücrelerin çevredeki hücreler tara-
f>ndan fagosite edildi¤i ve lizozomal enzimlerle degrade
edildi¤i fagositoz ve degradasyondan önce gelir. Apopito-
sis immün sistem aktivasyonu olmaks>z>n meydana gelir,
fakat hem RNA ve hem de protein sentezi gerekir (Le-
e,1981). Rat prostat>nda aktif hücre ölümü do¤al olarak
normal plazma testosteron konsantrasyonlar> varl>¤>nda,
prostatik duktal sistemin proksimal segmentinde meydana
gelir (Lee ve ark., 1990). Androjenlerin (tercihan testoste-
ron ve DHT) glanddaki baflka yerlerde programlanm>fl hüc-
re ölümünü bask>lad>¤> görünmektedir.
Kastrasyondan
sonra, aktif hücre ölümü her duktusun distal bölgesi ile
beraber luminal epitelyal grupta da artm>flt>r.
Tennis-
wood (1992) androjen etkisi ve epitelyal cevap üzerinde
bölgesel kontrolun oldu¤unu, androjenlerin gland>n farkl>
parçalar>nda de¤ifliklik gösteren büyüme düzenleyici fak-
törlerin lokal üretimi üzerinde kontrol edici etki gösterdik-
lerini öne sürmüfltür. "Transforming büyüme faktörü-
(TGF-
)" ailesinin üyeleri muhtemelen bu düzenleyici ba-
samak için adayd>rlar (Martikainen ve ark., 1990).
Rat prostat>nda kastrasyondan sonra en az 25 farkl>
gen indüklenmektedir (Montpetit ve ark., 1986). Normal
glandular homeostaz, büyüme inhibitörleri ve mitojenler
aras>nda bir denge gerektirir. Bu, hücre ço¤almas>n> nis-
peten k>s>tlar veya indükler, fakat ayr>ca hücre ölümünü
önler veya kontrol eder. BPH gibi hiperplastik büyüme fle-
killeri, lokal büyüme faktörleri veya büyüme reseptör ano-
malileri ile indüklenebilir, bu nedenle hücre proliferasyo-
nunda artmaya veya programl> hücre ölümünde azalmaya
yol açar.
Stromal-Epitelyal Etkileflim
Çok say>da deneysel kan>tlar
prostatik stromal ve epitel-
yal hücrelerin geliflmifl parakrin tipte iliflkiyi devam et-
tirdi¤ini göstermifltir.
Köpek prostat epitelindeki büyüme
bazal membran ve stromal hücreler aras>ndaki hücresel
etkileflim nedeni ile düzenlenir. Isaacs ve Coffey (1987)
köpek prostatik epitelyal hücre fonksiyonunu gösterge ka-
bul ederek plastik üzerinde h>zla büyüyen epitelyal hücre-
lerin bu proteini salg>lama yeteneklerini kaybettiklerini
gösterdiler. Ek olarak, hücreler h>zla büyümeye bafllarlar
ve doku iskelet boyanma flekillerini de¤ifltirirler. Tersine,
e¤er hücreler prostatik kollajen üzerinde büyürler ise, nor-
mal sekretuar kapasitelerini ve dokuiskelet boyanma fle-
killerini korurlar ve h>zl> bir flekilde büyümezler.
Stromal
hücre ekskretuar proteinlerine ait bir s>n>f>n (örn.,
ekstrasellüler matriks) epitelyal hücre farkl>laflmas>n>
k>smen düzenledi¤i
hakk>nda kuvvetli bir bulgu vard>r.
Bu nedenle BPH, normal olarak hücre ço¤almas>n> in-
hibe eden stromal komponentteki bir defekt sonucu
proliferasyonda normal "frenleme" mekanizmas>n>n
kaybolmas> ile oluflabilir.
Bu anormalite ayr>ca stromal
hücrelerde proliferasyona yol açan bir otokrin etki gibi ha-
reket edebilir.
Cunha'n>n geliflimsel güzel çal>flmalar>ndan, prostatta-
ki stromal-epitelyal etkileflimlerin önemi konusunda daha
fazla kan>tlar elde edilmifltir. Cunha, ürogenital sinüs epi-
telinin farkl>laflmaya zorlanmas>nda embryonik prostatik
mezenkimin önemini göstermifltir (Cunha ve ark., 1980,
1983, 2003; Cunha ve Donjacour, 1987; Cunha, 1994,
1996).
Hiperplastik prostattaki yeni gland formasyonu,
alttaki prostatik stroman>n epitelyal hücre geliflmesini
indükleyerek embryonik olaylar>n "yeniden uyan>fl"
2574
KISIM XVI
l
Prostat
ER-
ile ER-'nin Prostat Salg> Bezindeki Ekspresyon
ve Aktivitelerinin Karfl>laflt>r>lmas>
ER-
ER-
Lokalizasyon Stromal
Epitelyal
Proliferasyon
Epitelyal skuamöz
Antiproliferatif
metaplazi
Stromal proliferasyon
Farkl>laflma
Epitelyal displazi
Prodiferansiyasyon
Immün yan>t
Anti-inflamatuar
Antioksidan
Ekspresyon
Prostat ca'da
Prostat ca'da
düzensiz
düzensiz
Erken dönem kanserde
Organa s>n>rl>
sessiz
hastal>k
Metastatik
ortaya ç>k>fl
prostat
kanserinde
ER, estrojen reseptörü.
Prins GS, Korach KS. Prins GS, Korach KS. The role of estrogens and estro-
gen receptors in normal prostate growth and disease. Steroids
2008;73(3):233­44
Tablo 91-2.