background image
Hiperplazi
Belirli bir organda hücrelerin say>s> ve bu nedenle organ>n
hacm>, hücre ço¤almas> ve hücre ölümü aras>ndaki denge-
ye ba¤l>d>r (Isaacs ve Coffey, 1987). Bir organ sadece hüc-
re ço¤almas>ndaki art>flla de¤il, hücre ölümündeki azalma
ile de büyüyebilir.
Her ne kadar deneysel modellerde an-
drojenler ve büyüme faktörleri hücre ço¤almas>n> uyar-
salar da, insan prostat>nda hücre ço¤almas>ndaki rolle-
ri flüphelidir, çünkü aktif hücre ço¤almas>n>n belirli bir
kan>t> yoktur.
Her ne kadar, BPH n>n erken dönemlerinde
muhtemelen h>zl> bir hücre ço¤almas> mümkün ise de, has-
tal>k olufltuktan sonra hücre kopyalanmas> eflit veya azal-
m>fl h>zda devam eder. Antiapopitotik yolaklara ait genle-
rin (BCL2) ekspresyonunda art>fl bu hipotezi desteklemek-
tedir (Kryprianou ve ark., 1996; Colombel ve ark., 1998).
Androjenlar sadece normal hücre ço¤almas> ve prostat-
taki farkl>laflma için gerekmezler, ayn> zamanda aktif
olarak hücre ölümünü de inhibe ederler
(Isaacs, 1984).
Köpekte, deneysel BPH estradiolle kombine edilen andro-
jenlerle oluflturulabilir (Walsh ve Wilson, 1976; DeKlerk ve
ark., 1979; Berry ve ark., 1986a; Juniewicz ve ark., 1994).
Gland büyüklü¤ünde önemli bir art>fl olmas>na ra¤men, te-
davi edilmemifl kontrol grubu ile karfl>laflt>r>ld>¤>nda DNA
sentez oran>nda gerçek bir azalma vard>r (Barrack ve
Berry, 1987), bu da androjenler ve estrojenlerin her ikisi-
nin de hücre ölüm h>z>n> inhibe etti¤ini göstermektedir.
Nöral sinyal yollar>n>n , özellikle
-adrenerjik yolaklar>n
hücre ölümü ve hücre ço¤almas> aras>ndaki dengeyi sa¤la-
mada rolleri de olabilir (Anglin ve ark., 2002).
Hiperplazi normal prostatik yap>n>n bir yeni modelini
oluflturur (Untergasser ve ark., 2005). Daha önce var olan
duktuslardan epitelyal tomurcuklanma olmas> ve mezen-
kimal nodüllerin görünmesi sürecin erken evrelerini sim-
geler, fakat belirlenmifl hastal>¤> olanlar>n doku fenotipi
çok de¤iflebilir.
BPH bir kök hücre hastal>¤> gibi görünebilir (Barrack
ve Berry, 1987). Muhtemelen, normal prostattaki uyuyan
kök hücreleri nadiren bölünür, fakat bölündükleri zaman
DNA sentezine gitme ve proliferasyon yetene¤i olan ikin-
ci tip geçici ço¤alan hücre tipinde art>fl yaparlar, böylece
prostattaki hücre say>s> korunmufl olur. Ço¤alan hücreler
son farkl>laflma safhas>nda olgunlaflt>klar> zaman, prog-
ramlanm>fl hücre ölümünden önce s>n>rl> bir yaflam süre-
leri gösterirler.
Yafllanma bu olgunlaflma safhas>nda bir
blok yapar, öyle ki son farkl>laflma gösteren hücrelere
do¤ru ilerleme azal>r, toplam hücre ölüm oran> düfler.
Bu hipotezin indirekt kan>t>, epitelyal hücre farkl>laflmas>-
n>n bir parametresi olan sekresyonun yafl ile azald>¤>, bu-
nun ise sekretuar aktivite yetene¤i olan farkl>laflm>fl hüc-
re say>s>nda düflme olabilece¤ini göstermesidir (Isaacs ve
Coffey, 1987). Hücresel yafll>l>k iflareti (yafll>l>kla iliflkili
-
galaktosidaz [SA-
-gal]) için insan BPH spesimenlerinin
incelenmesi büyük prostatl> erkeklerde yafllanan epitelyal
hücrelerin yüksek oranda oldu¤unu, prostat büyümesinin
gelifliminde bu hücrelerin birikiminin rolü olabilece¤ini
akla getirmifltir (Choi ve ark., 2000). Daha yak>n zamanl>
çal>flmalar hücre yafllanmas>ndaki bozulman>n BPH etyo-
lojisinde önemli rol oynayabilece¤i hipotezini destekle-
mektedir (Castro ve ark., 2003).
Hormonlar kök hücre miktar> üzerindeki etkilerini sa-
dece ilerleyen yaflla de¤il, embryonik ve neonatal geliflim
s>ras>nda da gösterebilirler (Naslund ve Coffey, 1986).
Prostat boyutu glanddaki embryonik geliflim s>ras>nda be-
lirlenebilen potensiyel kök hücrelerin say>s> ile anlafl>labi-
lir. Hayvan modeli çal>flmalar>
postnatal androjen dalga-
lar> ile prostatik dokunun erken belirginleflmesinin,
daha sonralar> hormon uyar>lar> ile oluflan prostatik
büyümede önemli oldu¤unu düflündürür.
Yetiflkinde
prostatik dokular>n hormonal regülasyonu s>ras>nda seks
steroid hormonlar> belirleyici etkilerini kompleks sinyal
yolaklar> ile, direkt veya indirekt olarak gösterebilirler
(Lee ve Peehl, 2004).
Androjenlerin Rolü
Her ne kadar androjenler BPH ya sebep olmaz ise de;
BPH'n>n geliflimi için prostat geliflimi, puberta ve yafl-
lanma s>ras>nda testiküler androjenlerin varl>¤> gerek-
lidir
(McConnell, 1995; Marcelli ve Cunningham, 1999).
Puberta öncesi kastre edilen hastalarda veya androjen et-
kisinin veya androjen oluflumunun bozuldu¤u çeflitli ge-
netik hastal>¤> olan hastalarda BPH geliflmez. Yafllanma ile
beraber periferal testosteron seviyelerinde azalma oldu¤u
gerçe¤ine ra¤men, prostatik dihidrotestosteron (DHT) se-
viyelerinin ve androjen reseptörleri (AR) nin yüksek sevi-
yede kald>¤> iyi bilinir. Üstelik, androjenin çekilmesi, olufl-
mufl BPH n>n da k>smen gerilemesine yol açar (Peters ve
Walsh, 1987; Isaacs, 2008).
E¤er normal s>n>rlara ulafl>lm>fl ise, yafllanan erkekler-
de dolafl>mdaki androjen konsantrasyonu ile prostat boyut-
lar> aras>nda net bir iliflki yoktur. Ortanca yafl>n 60.9 oldu-
¤u erkeklerde üriner semptom ve sa¤l>k durumlar>n>n arafl-
t>r>ld>¤> "Olmsted County Çal>flmas>"nda yafl>n artmas> ile
serum biyoyararlan>labilir testosteron seviyelerinde azal-
ma, buna karfl>l>k estradiol
/biyoyararlan>labilir testosteron
oran>nda art>fl oldu¤u bulunmufltur (Roberts ve ark.,
2004). Prostat hacm> biyoyararlan>labilir testosteron ile ne-
gatif korelasyon, estradiol
/biyoyararlan>labilir testosteron
oran> ile pozitif korelasyon göstermifltir. Fakat bu iliflki, ya-
fla göre ayarlanma sonras> çok daha az belirgin hale gel-
mifltir. Büyük bir BPH t>bbi tedavi çal>flmas>ndan al>nan te-
mel veriler serum testosteron, serum prostat-spesifik anti-
jen (PSA) ve prostat hacm> aras>nda bir iliflki olmad>¤>n>
göstermifltir (Marberger ve ark., 2006) (Tablo 91-1).
Testosteron beyinde, iskelet kas>nda ve seminifer epi-
telinde androjene ba¤>ml> olaylar> direkt olarak uyar>r.
Bu-
nunla beraber, prostatta nükleer membrana ba¤l> 5_-
redüktaz enzimi, testosteron hormonunu bu dokudaki
bafll>ca androjen olan DHT na çevirir
(fiekil 91-1)
2571
BÖLÜM 91
l
Benign Prostat Hiperplazisi: Etyoloji, Patofizyoloji, Epidemiyoloji ve Do¤al Seyir
40 yaindan
büyük tüm
erkekler
BPE
Büyüme
BOO
Tikaniklik
Histolojik
BPH
Alt üriner
sistem
semptomlari
/Sikinti
fiekil 91-1.
Prostat>n histolojik hiperplazisi (BPH), alt üriner sistem
semptomlar> (AÜSS), benign prostat büyümesi (BPE) ve mesane ç>-
k>fl obstrüksiyonu (BOO) aras>ndaki iliflkiyi gösteren diagram. Da-
irelerin boyutu gerçek oranlar> temsil etmez ancak farkl> hastal>k
tan>mlar> aras>ndaki k>smi iliflkiyi oldukça iyi flematize etmektedir
(Roehrborn CG'dan. Pathology of benign prostatic hyperplasia J.
Impot Res 2008;20[Suppl.3]:S11­8).