minikler ile premedike edilmelidir. Bu hastalarda DOKM
kullan>labilir. Kontrast maddeye karfl> reaksiyon s>kl>¤>
ve/veya fliddetini azaltmak için çeflitli premedikasyon re-
jimleri ileri sürülmüfltür. S>kl>kla kullan>lan iki rejim Tab-
lo 4-4'te özetlenmifltir.
kontrast madde kaynakl> reaksiyon geçirmifl hastalar için
uygulanm>fl di¤er protokoller ile karfl>laflt>r>ld>¤>nda reak-
siyon oranlar>n> azaltt>¤> gösterilmifltir. Ancak premedi-
kasyonun fliddetli reaksiyon insidans>n> de¤ifltirdi¤ini
gösteren kontrollü çal>flma bulunmamaktad>r. Steroidlerin
oral kullan>m> intravasküler kullan>m>na göre daha çok
tercih edilmektedir; prednizon ve metilprednizolon eflit de-
recede etkiye sahiptirler. E¤er hastan>n oral ilaç al>m>
mümkün de¤ilse, oral prednizon yerine 200 mg iv hidro-
kortizon uygulanabilir. Kontrast madde enjeksiyonundan
en az 6 saat önce parenteral veya oral steroid verilmesi
uygundur. Kontrast madde verilmesinden 3 saat veya da-
ha az süre önce yap>lan uygulaman>n advers reaksiyonla-
r> azaltmad>¤> bilinmektedir (Lasser, 1988).
semptomlar>n s>kl>¤>n> azaltabilir. Acil durumlarda, ifllem
öncesinde her 4 saatte bir intravenöz kortikosteroide (örn.
200 mg hidrokortizon) ek olarak ifllemden 1 saat önce H1
antihistaminik (örn., difenhidramin) kullan>labilir. Daha
önce belgelenmifl kontrast madde reaksiyonuna sahip has-
talarda, farkl> bir kontrast maddenin kullan>lmas> savunul-
maktad>r ve bu koruyucu olabilir. Farkl> bir maddeye geçifl
premedikasyon rejimi ile kombine halde olmal>d>r.
ishal ve uyku hali ile seyreden laktik asidoza yol açabilir.
Bu durum vakalar>n yaklafl>k %50'sinde ölümcül seyreder
(Wiholm, 1993). Biguanid laktik asidozu renal fonksiyon-
lar> normal olan hastalarda nadirdir. Sonuç olarak, böbrek
fonksiyonu normal oldu¤u bilinen ve komorbiditeleri ol-
kesilmesine veya görüntüleme yöntemini takiben kreati-
nin kontrolü yap>lmas>na gerek yoktur. Ancak böbrek yet-
mezli¤i olan hastalarda, metformin görüntülemenin yap>-
laca¤> gün kesilmeli ve 48 saat verilmemelidir.
normal ise metformin bafllanmal>d>r (Bailey ve Turner,
1996). Uygulanan gadolinyum miktar> vücut a¤>rl>¤>ndaki
her bir kg bafl>na 0.1 ile 0.3 mmol normal doz aral>¤>nda
oldu¤unda gadolinyumlu magnetik rezonans çal>flmalar>
öncesinde metformin kesilmesine gerek yoktur.
ti sonras> 3 gün içinde serum kreatininde bazal seviyeden
%25'lik art>fl, veya 0.5 mg/dl'den fazla art>fl olarak de¤er-
lendirilir. KN'in kesin nedeni araflt>rmac>lar taraf>ndan
aç>kl>¤a kavuflturulamam>flt>r ancak tubuler hasar ve renal
iskeminin bir kombinasyonu oldu¤una inan>lmaktad>r
(Katholi ve ark., 1988). Yüksek doz
3-5 gün için renal fonksiyonlar> bozabilmektedir. Renal
fonksiyonu normal olan hastalarda KN nadirdir (Pannu ve
ark., 2006; Kelly ve ark., 2008). KN hastanede yatan has-
talarda görülen akut böbrek yetmezli¤inin en s>k üçüncü
nedenidir (Nash ve ark., 2002). En s>k hastaya ba¤l> risk
faktörleri kronik böbrek hastal>¤> (kreatinin klirensi <60
ml/dk), diyabet, dehidratasyon, konjestif kalp yetmezli¤i,
yafl, hipertansiyon, düflük hematokrit ve ventrikül ejeksi-
yon fraksiyonunun %40'tan düflük olmas>d>r. KN oluflma
aç>s>ndan en riskli hastalar önceden renal yetmezli¤i olan
diyabetik hastalard>r. En s>k hastaya ba¤l> olmayan ne-
denler ise yüksek osmolar kontrast maddeler, iyonik kon-
trast, yüksek kontrast viskozitesi ve yüksek hacim kon-
trast infüzyonudur (Pannu ve ark., 2006).
yasaklayan mutlak bir serum kreatinin seviyesinden söz
edilemez. KN önlenmesi birçok çal>flmaya konu olmufltur,
ve sonuçlar birkaç farkl> meta-analiz ile özetlenmifltir. Bu
meta-analizlerde kat>l>mc>lar>n bazal serum kreatinini 0.9
ile 2.5 mg/dl aras>nda de¤iflmektedir. Bir anket çal>flmas>-
n>n sonuçlar>na göre serum kreatinin cut-off de¤eri radyo-
lojik ifllemler aras>nda farkl>l>k göstermektedir. Artm>fl kre-
atininden baflka risk faktörü olmayan hastalarda cut-off
de¤eri olarak ankete kat>lanlar>n %35'i 1.5 mg/dl, %27'si
1.7 mg/dl ve %31'i 2.0 mg/dl (ortalama 1.78 mg/dl) kulla-
n>ld>¤>n> belirtmifltir; eflik de¤erler diyabetiklerde hafif dü-
flük rapor edilmifltir (ortalama 1.68 mg/dl). Son dönem
böbrek hastal>¤> olan, normal renal fonksiyonu kalmayan
hastalar art>k KN için risk alt>nda de¤illerdir ve bu hastalar
DOKM veya
molar veya hipoosmolar kontrast madde ve N-asetilsistein
kullan>m>n> desteklemektedir. Bir derlemede, N-asetilsistei-
nin tek bafl>na hidrasyona göre daha koruyucu oldu¤u tes-
pit edilmifltir. Furosemidin KN geliflme riskini art>rd>¤> bu-
lunmufltur (Pannu ve ark., 2006; Kelly ve ark., 2008).
koruma mekanizmas> anlafl>lamam>flt>r, ancak serbest ok-
sijen radikallerinin bir süpürücüsü olarak hizmet ediyor
ve/veya böbrekte nitrik oksitin vazodilatatör etkilerini ar-
t>r>yor olabilir (Safirstein ve ark., 2000). Kullan>lan dozlar
çal>flmalarda farkl>l>klar göstermektedir; doz aral>¤> günde
iki kez oral 600 ile 1200 mg aras>nda olup kontrastl> ça-
Premedikasyon Stratejilerin Önemi
fety/contrast_manual.aspx > [accessed 01.10.10].
mg Difenhidramin (Benadryl)
mg Difenhidramin (Benadryl)