background image
ifllev testi gelifltirmek için kulland>. Di¤er bir önemli gelifl-
me de translumbar aortografinin geliflmesi ve bunun renal
arter lezyonlar>n>n görüntülenmesindeki de¤erinin göste-
rilmesiydi (Smith ve ark., 1952). 1957 y>l>nda renal arter
lezyonlu hastalarla ilgili ilk genifl seri yay>nland> (Poutas-
se ve Dustan, 1957).
Ayr>ca, yeni keflifler yap>ld>kça renin-angiyotensin-al-
dosteron sistemine (RAAS) ilgi ortaya ç>kmaktad>r. Anji-
yotensinin iki formu saptand> (Skeggs ve ark., 1954) ve
anjiyotensin dizilimi sentezlendi (Bumpus ve ark., 1957).
Bu çok kritik bulufllar anjiyotensin için do¤ru radiyoim-
munolojik ölçümlere, anjiyotensin analoglar>n>n ve anji-
yotensin çevirici enzim inhibitörlerinin (ACE), renovaskü-
ler hipertansiyonlu hastalar>n (RVH) saptanmas>nda kul-
lan>lan bütün major araçlar>n geliflmesine yol açt>. Son za-
manlarda bir anjiyotensin reseptör ailesinin (Kang ve ark.,
1994; Goodfreiend ve ark., 1996) ve hipertansiyon teda-
visinde klinik olarak kullan>lan özel anjiyotensin reseptör
blokerlerin varl>¤> aç>¤a kavufltu.
RAAS'>n sadece kan bas>nc>, sodyum dengesi ve po-
tasyum dengesini de¤il ayn> zamanda bölgesel kan ak>m>-
n> ve özellikle glomerular filtrasyon h>z>n> (GFR) düzenle-
yen kritik entegre bir sistem oldu¤u bilinmektedir (Gun-
ning ve ark., 1996; Laragh ve Blumenfeld, 1996). Ayr>ca,
angiyotensin II'nin hücre proliferasyonu ve interstisyel
fibrozisde ifle kar>flt>¤>na dair artan miktarda literatür var-
d>r. (Mai ve ark., 1993; Eng ve ark., 1994; Stoll ve ark.,
1995; Egido, 1996; Gunning ve ark., 1996).
TANIMLAMALAR
Hipertansiyon
m>n> yapmak güçtür.
Bu durum en iyi "Kesin bir ay>r>m yoktur. Arteriyel kan
bas>nc> ve mortalite aras>ndaki iliflki nicelikseldir; bas>nç
ne kadar yüksekse prognoz kötüleflir" fleklinde yazan Sir
George Pickering taraf>ndan belirtilmifltir. (Pickering ve
Pickering, 1995; Pickering ve ark., 1996). Sigorta flirket-
lerinden elde edilen veriler bu noktay> onaylanmakta-
d>r.
140/90 mmHg'n>n üzerindeki tedavi edilmemifl kan
bas>nc> artan mortalite ile birliktedir ve diastolik ba-
s>nc>n 70 mmHg'n>n alt>nda olmas> optimaldir
(Lew,
1973). Dünya Sa¤l>k Örgütü cerrahi amaçlar için yetiflkin-
lerde hipertansiyonu, sistolik bas>nc>n 160 mmHg'den bü-
yük ya da diastolik bas>nc>n 95 mmHg'den büyük ya da
her ikisinin de olmas> olarak tan>mlam>flt>r. tekrarlanan ölçümlerde kan bas>nc>n>n devaml> yüksekli¤i
tespit edilmelidir. Çocuklarda hipertansiyon yafla göre de-
¤erlendirilmelidir. 130/80 mmHg'l>k üst normal s>n>ra 12-
15 yafllar>nda ulafl>l>r.
Renal Arter Hastal>¤>'na Karfl>
Renovasküler Hipertansiyon
Arteriografi'nin geliflmesi renal arter hastal>¤>n>n do¤ru
olarak saptanmas>n> sa¤lad> ve hastal>¤>n cerrahi tedavisi
için flevki yeniden canland>ran renal arteriyel vasküler
onar>m>n ilerlemesinin habercisi oldu (Freeman ve ark.,
1954). Fakat daha sonra di¤er nedenlerle arteriyografi ya-
p>lan normotansif hastalarda özellikle aterosklerotik hasta-
l>kl>larda (Wilms ve ark., 1990) s>kl>kla renal arter hastal>-
¤>n>n varl>¤> aflikar oldu (Eyler ve ark., 1962), ve otopsi
bulgular> radyolojik bulgular> destekledi. (Holley ve ark.,
1964).
Bu nedenle, hipertansif bir hastada tek bafl>na
renal arter hastal>¤> bulgusu onar>m için yeterli bir en-
dikasyon oluflturmamaktad>r. Lezyon fonksiyonel ola-
rak da önemli olmal>d>r (yani kan ak>m>n>, RVH bafllatan
renin sal>n>m>na neden olacak kadar düflürmelidir). Dola-
y>s>yla,
RVH'nin pratik tan>m>, lezyonun düzeltilmesi ya
da böbre¤in ç>kar>lmas> ile iyileflen renal arter lezyonu-
na ba¤l> hipertansiyon fleklinde yap>labilir.
PATOLOJ< VE DO/AL SEY
Renal arter hastal>¤>na neden olan iki major patolojik
durum, aterosklerozis obliterans (ASO) ve fibröz disp-
lazidir (FD)
. Cleveland klinik grubu anjiyografik teknik-
lerle tan>mlanabilen, tahmin edilebilir do¤al seyri olan, çe-
flitli farkl> histolojik tiplerin önemini vurgulam>flt>r. (Sche-
reiber ve ark., 1984, 1989; Novick ve ark., 1994). S>n>f-
land>rma Tablo 39-1 de gösterilmifltir.
Ateroskleroz
Bütün renovasküler lezyonlar>n yaklafl>k olarak %70'i
ateroskleroz taraf>ndan meydana getirilir
(Novick ve
ark., 1996). Bu hastal>k renal arter ile s>n>rl> olabilir fakat
daha s>kl>kla abdominal aorta ve koroner, serebral ve alt
ekstremite damarlar>n> tutan yayg>n aterosklerozun bir
belirtisidir. Aterosklerotik darl>k genellikle renal arterin
proksimal 2 cm'de meydana gelir ve distal arteriyel veya
dal tutulumu oldukça nadirdir. Bu lezyonlar>n proksimal
yerlefliminden dolay> darl>k alan>n>n uygun flekilde görün-
tülenmesi için s>kl>kla oblik görüntülere gereksinim var-
1048
KISIM VIII
l
Renal Fizyoloji ve Patofizyoloji
Renovasküler Hastal>¤>n Do¤al Seyri ve
S>n>fland>r>lmas>
Ateroskleroz:
Proksimal intimal plaklard>r. Ço¤unlukla erkek-
lerde ve genellikle ileri yafl gruplar>nda görülür. Hastalar>n
%40'>nda ilerleyicidir; diseke ya da tromboze olabilir.
Yaln>zca renal arterleri ya da karotis ve koroner arterleri,
aorta ve di¤er damarlar> tutabilir.
tutan kollajenöz hastal>kt>r; çocuk-
lar ve genç yetiflkinlerde görülür. bilir. Di¤er damarlar> tutabilir.
Gerçek fibromüsküler hiperplazi:
Mediay> yayg>n olarak tutar.
Çocuklarda ve genç yetiflkinlerde görülür. Radyolojik olarak intimal fibroplaziden ay>rt edilebilir. Çok
nadirdir.
Medial Fibroplazi:
Ana renal arterin medias>n> tutan, s>kl>kla
dallar>na uzanan kollajenöz halka dizisidir. Genellikle 30
ve 40' l> yafllardaki kad>nlarda görülür. Anjiyografide tipik
olarak 'boncuk dizisi' örne¤ini oluflturur. Diseke, tromboze
ya da rüptüre olmaz ve 40 yafl>ndan sonra nadiren ilerler.
Di¤er damarlar> tutabilir.
Perimediyal (subadventisiyal) fibroplazi:
Damarlar>n adven-
tisyas>n>n hemen alt>nda mediay> tutan yo¤un kollajenöz
halkad>r. Anjiyografide yayg>n kollateral dolafl>ml>, hafifçe
daralt>c> görülür. Ço¤unlukla kad>nlarda görülür ( "k>z
hastal>¤>"). zca renal arterleri tutar.
Çeflitli:
Renal arter anevrizmas>, orta aort sendromu, periar-
teriyel fibrozis ve post travmatik intimal ya da mediyal
hastal>k. Lokalizasyon ve t>kay>c>l>k de¤iflkendir; çeflitli
klinik durumlarda meydana gelir.
From Stewart BH, Dustan HP, Kiser WS, ve ark: Correlation of angiography
and natural history in evaluation of patients with renovascular hyperten-
sion. J Urol 1970;104;231.
Tablo 39-1.