background image
B
enign prostat hiperplazisi (BPH) terimi patolog,
radyolog, ürodinamiyle u¤raflanlar, ürolog ve hasta
için farkl> anlamlar tafl>r. Patolog için BPH prostat>n
epitelyal ve stromal elemanlar>n>n hücresel proliferasyo-
nunun mikroskopik teflhisidir. Radyolog ultrason ile ya da
üç boyutlu görüntüleme çal>flmalar>yla erkek pelvisinde
prostat>n büyümesi teflhisini do¤rular (Haas ve Resnick,
2000). Ürodinamiyle u¤raflanlar için BPH'n>n belirteci me-
sane boynu obstrüksiyonuna (BOO) sebep olabilecek di-
¤er hastal>klar>n yoklu¤unda yüksek ifleme bas>nc>yla dü-
flük idrar ak>m h>z>n>n birlikte görülmesidir (Nitti, 2000).
Ürologlar için BPH; yafllanmayla birlikte ultrasonla görün-
tülenmifl mesane boynu obstrüksiyonuna (Shapiro ve Le-
por, 1995) sebep olan prostatik büyümenin yol açt>¤>
semptomlar ve belirtilerin oluflturdu¤u bir bütündür. Has-
talar ise sellüler proliferasyonun varl>¤>, prostik büyüme
ya da yüksek ifleme bas>nc>ndan ziyade tipik olarak BPH
n>n hayat kalitesine etkisiyle ilgilenirler.
Bu terimin çeflitli anlamlar akla getirmesi sebebiyle
BPH y> mikroskopik BPH, makroskopik BPH ya da klinik
BPH olarak tan>mlamak makul görünmektedir. Mikrosko-
pik BPH
prostat>n hücresel proliferasyonunu ifade eder.
Makroskopik BPH; mikroskopik BPH dan prostat>n genifl-
leyerek büyümesi anlam>n> tafl>r. Klinik BPH; makrosko-
pik BPH n>n yol açt>¤> alt üriner sistem semptomlar>
(AUSS)
, mesane disfonksiyonu, hematüri ve üriner sis-
tem enfeksiyonunu (UTI) ifade eder. Abrams (1994) BPH
yerine klinik olarak daha tan>mlay>c> olan benign prosta-
tik geniflleme (BPE), mesane boynu obstrüksiyonu (BOO)
ve alt üriner sistem semptomlar>n>n kullan>lmas>n> öner-
mifl, fakat k>s>tlamalar> olmas>na ra¤men orijinal termino-
loji kullan>lmaya devam etmektedir
Mikroskopik BPH prostat>n stromal ve epitelyal
elementlerinin proliferasyonunu tan>mlar (Bartsch ve
ark., 1979). Proliferatif olaylar transizyonal zondan ve pe-
riuretral glandlardan orijin al>r (McNeal, 1978). K>rk ya-
fl>ndan genç erkeklerde nadiren görülür (Berry ve ark.,
1984). BPH n>n otopsideki rastlanma s>kl>¤> yafla ba¤>ml>-
d>r, proliferatif olaylar 70 li yafltakilerin %70 inde ve 90 l>
yafltakilerin %90'>nda vard>r. Mikroskopik BPH n>n gelifli-
mi için yafllanma ve androjen kayna¤> olarak testisler ge-
reklidir (Walsh, 1984). Androjenler proliferasyonda pasif
rol oynarlar. Mikroskopik BPH y> bafllatan ve devam etti-
ren spesifik moleküler olaylar henüz tam olarak anlafl>l-
mam>fl ve s>n>flanmam>flt>r. Epidermal growth faktör
(EGF) gibi growth faktörler otokrin ve pararkrin stromal-
epitelyal etkileflime kat>l>rlar (Steiner, 2000).
Makroskopik BPH "büyümüfl" prostat olarak ta-
n>mlan>r. Parmakla rektal muayene (DRE) transrektal ul-
trason ile ya da manyetik rezonans görüntüleme ile karfl>-
laflt>r>ld>¤>nda prostat büyüklü¤ünün nispeten kabaca tah-
mini sa¤lar (Roehrborn ve ark., 1997). Prostat büyüklü-
¤ünün bilinmesi uygun medikal ya da cerrahi tedavinin
seçiminde klinik olarak önemlidir. Serum prostat spesifik
antijen (PSA) seviyesi ile prostat volümü aras>nda güçlü
korelasyon vard>r (Roehrborn ve ark., 1999) ve sonuç ola-
rak adenokanser yoklu¤unda PSA de¤eri prostat volümü
yerine kullan>labilir (Roehrborn ve ark., 2001). Transiz-
yonal zon (iç gland) BPH dokusunun büyük k>sm>n> olufl-
turur. Transizyonal zon volümü transrektal ultrasonogra-
fi (Lepor ve ark., 1994) veya manyetik rezonans görüntü-
leme (Tempany ve ark., 1993) kullan>larak belirlenebilir.
Makroskopik BPH teflhisi koymak için prostat büyüklü¤ü-
nün ölçüsü hakk>nda bir fikir birli¤i yoktur, yine de BPH
geliflmeden önce prostat volümünün 20 ml olmas> normal
kabul edilebilir (Garraway ve ark., 1991) ve 100ml ya da
daha fazlas>yla klinik olarak karfl>lafl>labilir.
BPH'n>n klinik belirtilerine AUSS, mesanenin tam
boflalamamar>, idrar retansiyonu, afl>r> aktif masene,
UTI, hematüri ve renal yetmezlik dahildir
(Jepsen Brus-
kewitz, 2000). Tarihi olarak BPH'n>n patofizyolojisi pros-
tat gland>n>n makroskopik genifllemesine sekonder mesa-
2611
bölüm
92
Benign Prostat Hiperplazisinin
De¤erlendirilmesi ve Cerrahi
D>fl>ndaki Tedavileri
Thomas Anthony McNicholas, MBBS, FRCS, FEBU
l
Roger Sinclair Kirby, MD, MA, FRCS
l
Herbert Lepor, MD
Çeviri: Dr. Mesut Çetinkaya
l
Dr. Alp Özgür Akdemir
Teflhis
Medikal Tedavinin Güvenilirlik ve Etkinli¤inin
De¤erlendirilmesi
Cerrahi Olmayan Tedavi
Medikal Tedavi
Gelece¤e Yönelik Hedefler