brakiterapi tedavisi uygulanan 1456 hastada %0.6 ile %2
aras>nda VVF oluflumu bildirmifltir (Perez ve ark., 1999).
Serviks kanseri nedeniyle tedavi olan 2096 hastal>k bir
seride rektovajinal fistül dahil olmak üzere toplam genital
fistül oran> %1.8'di. Fistül saptanan tüm hastalar radyas-
yon tedavisi alm>flt> ve radyoterapi tamamland>ktan VVF
görülene kadar geçen ortalama süre 8.7 ayd> (Emmert ve
Kohler, 1996). Daha yüksek radyasyon dozu, gerek top-
lam morbidite gerek fistül oluflumu aç>s>ndan daha yük-
sek riskle korele görülmekteydi (Perez ve ark., 1984).
Radyasyon tedavisi sonucunda oluflan endarterit çevre
dokular> etkileyerek rekonstrüktif seçenekleri k>s>tlayabi-
lir.
¤>d>r. Bu nedenle kesin onar>m plan>ndan önce bu has-
talarda fistül trakt> biyopsisi mutlaka düflünülmelidir.
sonras> geliflen VVF için birincil risk faktörüdür. Di¤er
risk faktörleri; geçirilmifl uterus cerrahisi (sezeryan),
endometriozis, enfeksiyon, diabet, arteriosklerozis, pel-
vik enflamatuar hastal>k ve geçirilmifl radyoterapidir
(Blandy ve ark., 1991; Likic ve ark., 2008). Genifl VVF se-
rilerinde, Tancer ve arkadafllar> (1992) histerektomi sonra-
s>nda VVF riskini art>ran çeflitli faktörler tan>mlad>lar. Ge-
çirilmifl uterus cerrahisi (özellikle sezeryan), endometrio-
zis, yak>n zamanda yap>lm>fl "cold-knife" serviks konizas-
yonu ve önceki radyoterapi bunlardand>r. Ne var ki, bu se-
rideki tüm hastalar>n %30'unda tan>mlanabilir risk faktörü
yoktu.
nal histerektomiye k>yasla abdominal histerektomide
en az>ndan 3 kat daha s>k görülür. Mesane yaralanmas>-
n> intraoperatif tan>nmas> ve onar>lmas> VVF oluflumunu
önlemede çok önemlidir, ancak intraoperatif onar>m yap>l-
sa bile önemli say>da hastada VVF olufltu¤u gözlenir.
1969'da Hutch jinekolojik cerrahi s>ras>nda, VVF'ü önle-
tal boyalar kullanarak mesane yaralanmas>n>n erken belir-
lenmesi; (2) Mesanenin su s>zd>rmaz flekilde kapat>lmas>;
(3) Uygun ekstravezikal dren koyulmas>; (4) Mesane yara-
lanmas> saptand>ktan sonra e¤er mümkünse, vajinal insiz-
yondan kaç>n>lmas>; (5) Postoperatif uzun süreli, t>kanma-
yan mesane drenaj> yap>lmas> (Hutch ve Noll, 1970).
nedenlerinden ay>rt edilmelidir.
n>n miktar> hastadan hastaya belirgin olarak de¤ifliklik
gösterebilir ve fistül trakt>n>n boyutuyla orant>l> olabilir.
Fistül boyutu ve idrar kaça¤>n>n hacmine ba¤l> olarak has-
talar de¤iflebilen miktarlarda ifleyebilirler. Örne¤in; genifl
bir VVF varl>¤>nda hastalar hiç ifleyemeyebilir ve vajinaya
sürekli idrar kaça¤> olabilir. Küçük, i¤ne bafl> kadar fistül-
lerde pozisyona ba¤l> olarak aral>kl> flekilde >slanma olabi-
lir. Uyurken yatar pozisyonda hastalar taraf>ndan tarif
edilen kaçak miktar> minimaldir, fakat oturur ya da ayak-
ta pozisyona geçerken kaçak miktar> h>zla artabilir. Has-
talar, tekrarlayan sistit, devaml> >slakl>ktan dolay> perine-
al deri irritasyonu, vajinal mantar enfeksiyonu ve nadir de
olsa pelvik a¤r>dan yak>nabilir. Asl>nda
bi nedenler olmad>kça VVF hastalar>nda pek s>k rast-
lanmayan bir bulgudur.
da vajinaya idrar kaça¤> görülmesinden 1-3 hafta son-
ra ortaya ç>kar. Erken postoperatif dönemde, VVF aç>s>n-
dan yüksek riskli hastalar> belirlemek mümkün olabilir.
Kursh ve arkadafllar> (1988), VVF geliflmeyen hasta gru-
buyla karfl>laflt>rd>klar>nda, histerektomi sonras> VVF geli-
flen hastalarda postoperatif ileus, hematüri, mesane irri-
tasyonu ve beyaz küre yüksekli¤inin daha s>k oldu¤unu
gördüler. Bazen, berrak ya da seröz vajinal ak>nt>n>n ya-
p>lan cerrahi iflleme ba¤lanmas> nedeniyle, histerektomi
sonras> VVF uzun bir süre tespit edilemeyebilir.
aylar ya da y>llarda ortaya ç>kmayabilir. Bu fistüller,
fistülün boyutu ve kompleks yap>s>, çevre dokular>n kali-
tesizli¤i ve radyasyonun mesanedeki etkilerine ba¤l> ifle-
me disfonksiyonlar>yla birlikte olmas> nedeniyle oldukça
zor rekonsrüktif olgulard>r.
muayene, VVF'ün yeri, boyutu ve say>s> hakk>nda ge-
nellikle kesin bilgi sa¤lar. Fistül trakt>n> tam görmek için
modifiye endoskop kullanarak yap>lan vajinoskopi, baz>
olgularda yard>mc> teknik olarak önerilmifltir (Red-
man,1990).
boyunca yerleflir (fiekil 77-4). Onar>m zaman>n> etkile-
di¤i için fistül çevresindeki enflamasyonun gözle ve
elle de¤erlendirilmesi gerekir. Fistül çevresindeki ciddi
derecede enflamasyon, enfeksiyon ve endurasyon erken
onar>m olas>l>¤>n> azaltabilir.
Vajinal histerektomi
Vajinal biyopsi
Mesane biyopsisi, endoskopik rezeksiyon, lazer
Di¤er pelvik cerrahi (vasküler, rektal, vb)
Yabanc> cisim
Obstetrik
Uterus rüptürü
Sezeryan s>ras>nda mesane yaralanmas>