background image
Penis onu sertlefltirmek veya yumuflatmak
için çabalasa da sahibinin bu emirlerine uy-
maz. Oysa sahibi uykudayken özgürce sert-
leflir. Kuflkuya kap>lmaks>z>n penisin kendi
akl> oldu¤u söylenebilir.
Leonardo da Vinci.
PEN
Tarihsel Süreç
Erektil disfonksiyonun (ED) ilk tan>mlanmas> milattan ön-
ce 2000 y>llar>na uzan>r ve M>s>r papirüslerinde kay>tl>d>r.
2 tipi tan>mlanm>flt>r: do¤al (Cinsel iliflki kuramayan erkek)
ve do¤aüstü (kötü sihir ve büyüler). Daha sonra Hipokrat
zengin fl ve
bunun, uzun süre ata binmekten kaynakland>¤> sonucuna
varm>flt>r. Aristo, üç sinir dal>n>n penise ruh ve enerji tafl>-
d>¤>n>, ereksiyonun hava girifliyle sa¤land>¤>n> belirtmifltir
(Brenot, 1994). Bu teori genifl ölçüde kabul görmesi, Leo-
nardo da Vinci'nin (1504) as>larak idam edilen adamlar>n
erekte penislerinde çok miktarda kan tespit etmesi ve hava
ile dolu penis fikrine karfl> kuflku uyand>rmas>na kadar
sürmüfltür. Ancak bu bilgiler 20. Yüzy>l>n bafllar>na kadar
gizli tutulmufltur (Brenot, 1994). Ayr>ca 1585'te Ambroise
Pare Cerrahi Üzerine 10 Kitap'ta ve Üreme Kitab>'nda pe-
nil anatomi ve ereksiyon hususunda do¤ru tesbitler yap-
m>flt>r. Penisin iç içe geçmifl sinir, ven ve arterleri içeren
katmanlar, iki ligament (korpus kavernozum), bir üriner
kanal ve 4 kastan olufltu¤unu bildirmifltir. Pare "Erkek cin-
sel arzu ve istekle atefllendi¤inde kan penise dolar ve erek-
te olmas>na neden olur." diye yazm>flt>r. Dionis peniste kan
birikmesinin proksimaldeki venlerin kaslar taraf>ndan s>-
k>flt>r>lmas> ile olufltu¤unu vurgulam>flt>r (1718; Bre-
not'dan al>nt> 1994) ve Hunter (1787) venöz spazm>n kan
ç>k>fl>n> engelledi¤ini düflünmüfltür.
Odiovizüel seksüel stimülüs uygulanan gönüllülerde
xenon washout ve kavernozografi çal>flmalar> ile modern
penil hemodinamik araflt>rmalar 1970'lerde bafllam>flt>r.
Bu çal>flmalarda tart>flmal> sonuçlara var>lm>flt>r: Shirai ve
arkadafllar> (1978) penil venöz ak>m>n ereksiyon s>ras>n-
da artt>¤>n>n fakat arteriyel ak>m>n daha fazla artarak bu-
nu kompanse etti¤i sonucuna varm>flt>r, buna karfl> Wag-
ner de (1981) ereksiyonda arteriyel ak>m>n artt>¤>n> ancak
venöz drenaj>n azald>¤>n> göstermifltir.
Erektil fizyoloji konusundaki günümüz bilgilerinin ço-
¤u 1980 ve 90'larda edinilmifltir. Arteriyel ve venöz ak>-
m>n düzenlenmesinde düz kaslar>n rolüne ek olarak, tuni-
ka albuginean>n üç boyutlu yap>s> ve onun venöz oklüz-
yondaki etkisi anlafl>lm>flt>r. Nöral etkilerin anlafl>lmas>n-
da, nitric oksidin (NO) ereksiyonda, fosfodiesterazlar>n da
detümesansta bafll>ca nörotransmiterler (PDEs) oldu¤u-
nun tespiti, önemli bulufllard>r. Düz kas tonüsünün dü-
zenlenmesinde endotelin ve gap junctionlardan etkilenen
intersellüler ba¤lant>lar>n görevleri ortaya ç>kar>lm>flt>r.
Ayr>ca düz kas>n kas>lma ve gevflemesinde iyon kanalla-
r>n>n (potasyum ve kalsiyum) ve Rho/Rho kinaz yolakla-
r>n>n önemi gösterilmifltir. Patofizyolojisinde düz kas, si-
nir uçlar>, endotel ve fibroelastik yap> de¤ifliklikleri tan>m-
lanm>flt>r. Konu ayr>nt>l> olarak bu bölümde tart>fl>lacakt>r.
Penisin Fonksiyonel Anatomisi
Penis gevflek bir deri alt> tabakas> ve ciltle sar>lm>fl üç silin-
dirik yap>dan oluflur: bir çift korpus kavernozum ve korpus
spongiozum (ki üretray> içerir). Flask haldeki uzunlu¤u
erektil düz kas>n kontraksiyonuyla kontrol edilir ve s>cak-
l>k ve emosyonel duruma ba¤l> olarak önemli ölçüde de¤ifl-
kenlik gösterir. Bir çal>flmada, flask penil uzunluk pubope-
nil bileflekten meatusa flask halde 8.8 cm, gerilerek 12.4
cm ve ereksiyonda 12.9 cm olarak ölçülmüfltür, erektil hal-
deki penis boyunun ne yaflla ne de flask haldeki penis bo-
yuyla iliflkisi vard>r (Wessels ve ark., 1996). Baflka bir ça-
l>flmada yazar erkeklerin 15%'inin ereksiyonda ventral ka-
vis gösterdi¤i, dörtte birinde ereksiyon aç>s>n>n afla¤> bak-
t>¤> ve %40'>n>n da daha k>sa ereksiyon boyu gösterdi¤i
688
bölüm
23
Penil Ereksiyonun Fizyolojisi
ve Erektil Disfonksiyonun
Patofizyolojisi
Tom F. Lue, MD, ScD (Hon), FACS
Çeviri: Dr. fiaban Doran
Penil Ereksiyonun Fizyolojisi
Erektil Disfonksiyonun Patofizyolojisi
Genel Bak>fl