background image
yon oluflarak transmembran potansiyel dinlenme seviye-
sine gelir (fiekil 59-3A) (Imiazumi ve ark., 1989; Su-
i ve Kao, 1977c). Bu I
KCa
tetra etilamonyum (TEA) ile in-
hibisyona hassast>r. Buna dayanarak TEA in-vitro ürete-
ral kontraksiyonlar>n fliddetini ve süresini art>r>r (Floyd ve
ark., 2008).Voltaj ba¤>ml> Ca
+2
duyars>z hücred>fl> K
+
ak>-
m>n>n (I
TO
) ayn> zamanda repolarizasyona yol açt>¤> orta-
ya ç>km>flt>r (Lang, 1989; Imaizumi ve ark., 1990). Bu
ak>mlar TEA ve 4-aminoppiridin(4-AP) duyarl>d>r. Ratlar-
da üreter geç TEA-, Cd
+2
-ve Ca
+2
duyars>z hücre d>fl> K
+
ak>m> ayn> zamanda repolarizasyon aflamas>na yol aç-
maktad>r. Kedideki aksiyon potansiyelinin süresi 259-405
m/saniyedir (Kobayashi ve Irisawa,1964).
Özet olarak, üreter hücrelerinin RMP leri yaklafl>k -
33 -70 mV aras>nda olup, esas olarak hücre membran>-
n>n her iki taraf>ndaki K
+
iyonlar>n>n da¤>l>m> ve din-
lenme s>ras>nda hücre membran>n>n K
+
'a geçirgenli¤i-
ne ba¤>ml>d>r. Hücre eflik de¤erin üzerinde bir uyar> al-
d>¤>nda membran potasyum için daha az geçirgen
olurken, kalsiyum için daha geçirgen olur ve içeri gi-
ren kalsiyum iyonlar> aksiyon potansiyelinin oluflmas>
için mekanizmalar> uyar>r. Aksiyon potansiyelinin en
üst noktas>na ç>kt>¤>nda, membran depolarize duru-
munu aktive olan hücre tekrar dinlenme potansiyeline
dönene kadar (repolarizasyon) korur -plato safhas>.
Bu platonun devaml>¤> hücre içine kalsiyum ve sod-
yum girifli süresi ile orant>l>d>r. Membran>n repolari-
zasyonu K
+
'a olan geçirgenli¤in tekrar tahsis edilmesi
ile sa¤lan>r.
Pacemaker Potansiyelleri ve
Pacemaker Aktivitesi
Elektriksel aktivite, hücrede ya spontan ya da bir d>fl
uyar> sonucunda oluflur. E¤er aktivite spontan olarak
olufluyorsa bu hücreye pacemaker hücre ad> verilir.
Pacemaker lifleri pacemaker olmayan hücrelerden trans-
membran dinlenme potansiyellerinin daha düflük (daha az
negatif) olmas> ile farkl>l>k gösterir
(Lang ve Zhang,
1996) ve bu durum sabit olmay>p kendili¤inden yavafl
bir depolarizasyon gösterir (fiekil 59-3B).
E¤er de¤iflen
membran potansiyeli eflik de¤eri aflarsa ani bir aksiyon
potansiyeli yükselifli gözlemlenir.
Üst üriner sistemdeki
pacemaker aktiviteden sorumlu iyonik ak>m>n teme-
linde prostanoidler taraf>ndan geniflli¤i art>r>lan volta-
ja ba¤l> aç>l>p yavafl kapanan L-tip Ca
+2
kanallar> var-
d>r (Santiciolli ve ark., 1995a). Bunun tersine aç>l>p volta-
ja ve Ca
+2
ba¤>ml> kapanan K
+
kanallar> bulunmakta-
d>r. Bu durum duyusal sinirlerden sal>nan uyar>c> tafli-
kinin ve prostaglandinlerin kalsiyum hareketlili¤inin
korunmas> üzerinden üst üriner sistemin otoritminin
korunmas>na yard>mc> olmaktad>r (Lang ve ark.,
2002).
Tetradotoksin ve otonom sinir sistemi blokörleri,
parasempatik ve sempatik sistemin her ikisi peristaltizm
üzerinde küçük etkiye sahip olmas> pyeloüreteral motilite-
nin korunmas>nda otonomik nörotransmiterlerin çok kü-
çük rolü oldu¤unu akla getirmektedir
(Lang ve ark.,
2001, 2002). Aksiyon potansiyellerinin oluflum s>kl>-
¤>ndaki farkl>l>klar, eflik de¤erdeki oynamalara, din-
lenme potansiyelindeki kendili¤inden oluflan yavafl
depolarizasyonun h>z>na ya da dinlenme potansiyelin-
deki de¤iflikliklere göre ortaya ç>kabilir.
Gosling ve Dixon (1971,1974), üriner toplay>c> siste-
min proksimal k>sm>nda özelleflmifl pacemaker dokular>n
varl>¤>n> morfolojik olarak göstermifller ve farkl> cins hay-
vanlarda bunlar>n farkl> olabilece¤ini kan>tlam>fllard>r.
Birden fazla kalisiyel sistemi olan domuz, koyun ve in-
san gibi farkl> türlerde, "pacemaker hücreleri" pelvi-
kalisiyel s>n>r yak>n>nda yerleflmifllerdir
(Dixon ve Gos-
ling, 1973). Tek kalisiyel sistemi olan köpek, kedi, rat,
tavflan ve kobay gibi farkl> türlerde `'pacemaker hücreleri''
pelvikalisiyel hattan üreteropelvik bileflkeye (UPB) kadar
uzan>r. Bu
atipik düz kas hücreleri rat ve kobayda tipik
düz kas hücrelerinin aksine
pacemaker aktiviteye neden
olur. Bu hücrelerin hücresel alanlar>n>n %40' dan daha
az>nda kas>lama elemanlar> bulunur ve seyrek olarak düz
kas ve aktin için immünreaktivite gösterirler (Klemm ve
ark., 1999; Lang ve ark., 2001). Bu i¤ flekilli hücreler 90-
230 m boyutundad>r ve elektriksel aktiviteleri alternatif
depolarizasyon ve repolarizasyon fazlar>ndaki basit dalga-
lardan oluflur ve 8-15/dk olmak üzere h>zl> frekansl>d>r
(fiekil 59-5A) (Tsuchida ve Suzuki, 1992; Klemm ve ark.,
1999). Pacemaker potansiyeller, pacemaker olamayan
hücrelerden kaydedilen aksiyon potansiyellerinden daha
düflük dinlenme zar potansiyeline (RMP), daha yavafl
yükselme oran>na ve daha düflük amplitüde sahiptir. Ko-
baylarda pelvikalisiyel bileflke bölgesinin %80'i, proksi-
mal renal pelvisin yaklafl>k %15'i bu atipik, muhtemel pa-
cemaker hücrelerden oluflmaktad>r, fakat distal renal pel-
vis ve üreterde bulunmamaktad>r (Klemm ve ark., 1999).
Pacemaker potansiyel ile ilgili histolojik bulgular ile elek-
triksel kay>tlar birbiri ile uyumludur ve distal renal pelvis
ve üreterde gözlenmemifltir (Klemm ve ark., 1999).
Pacemaker potansiyelinden daha düflük frekansl> (3-
5/dk) güdümlü aksiyon potansiyelleri daha uzun (150-
400 m) i¤si flekilli tipik düz kas hücrelerinde kaydedilir
(fiekil 59-5B) (Klemm ve ark., 1999). Ço¤u kas hücresi,
üreterdeki (%100), distal renal pelvisteki (%97.5) ve
proksimal renal pelvisteki (%83) tipik aksiyon potansiye-
line sahip tipik pacemaker olmayan düz kas hücresidir.
Lang ve ark., 1998'de kobay renal pelvisinin proksimal
bölümünde tan>mlanm>fl olan, ba¤>rsaklardaki pacemaker
hücresi görevini üstlenen Cajal hücrelerine (ICC) benze-
yen, fibroblast benzeri hücreleri tarif etmifltir. Bu ICC ben-
zeri hücreler düzensiz flekilli oval çekirdekli dallanan ara
ba¤lant> ç>k>nt>lar> ve çok say>da mitokondrisi, kaveolu ve
önemli miktarda endoplazmik retikulumu olan hücreler-
dir. Kobaylardaki ICC benzeri hücreler tipik düz kas hüc-
relerinde bulunan
-düz kas aktini için veya ba¤>rsak ICC
pacemaker hücrelerinde üretilen c-KIT, tirozin kinaz re-
septörü için immünreaktivite göstermez (Klemm ve ark.,
1999). C-KIT için olan immünreaktivitenin türlere özel ol-
du¤u anlafl>lm>flt>r, çünkü ICC benzeri hücreler bir dizi me-
melinin üst üriner sisteminde bulunan protoonkogen c-
KIT'e karfl> yap>lm>fl olan antikorlara immunreaktivite
göstermifltir (Lang ve Klemm, 2005; Metzger ve ark.,
2005). Bu hücrelerdeki elektriksel kay>tlar pacemaker ve
güdümlü aksiyon potansiyelinin ortalama özelliklerinin
oldu¤u aksiyon potansiyelini göstermektedir. Kobaylarda-
ki bu ortalama aksiyon potansiyeli tek bir sivri uca, gü-
dümlü aksiyon potansiyellerde görülen üst üste binmifl
sivri uçlar>n olmad>¤> bir plato faz>na ve h>zl> bir repolari-
zasyon faz>na sahiptir (fiekil 59-5C). Ortalama aksiyon
potansiyelleri pelvikaliksiyel bileflke ve proksimal ve dis-
tal renal pelvisteki hücrelerin %11-17'sinde kaydedilmifl-
tir (Lang ve ark., 2002).
Bu ICC benzeri hücrelerin birin-
1759
BÖLÜM 59
l
Renal Pelvis ve Üreterin Fizyolojisi ve Farmakolojisi