background image
aç>dan farkl>d>rlar (Elbadawi ve Schenk, 1966). Mesane
gövdesinin histolojik incelemesi, myofibrillerin rastlant>-
sal do¤rultularda demetler halinde yerleflti¤ini gösterir
(Donker ve ark., 1982) . Bu mimari, üreter ve gastrointes-
tinal sistemdeki farkl> sirküler ve longitunal düz kas taba-
ka yap>s>ndan ayr>lmaktad>r. Mesane ç>k>m>; mesane ta-
ban>, üretra ve d>fl üretral sifinkterden oluflur (fiekil 60-2).
Mesane taban>nda yüzeyel longitudinal tabakan>n trigo-
nun alt>na yerleflti¤i laminar yap>s> vard>r. Yüzeysel kas
tabakas>n>n alt>ndaki tabaka detrusor ile devaml>l>k göste-
rir (Tanagho, 1982; Dixon ve Gosling, 1987; Zderic ve
ark., 1996). Mesane taban>ndaki derin kas tabakas>n>
oluflturan küçük kas liflerinin ço¤unlukla dairesel düz-
lemde yerleflti¤i görülür.
Üretra mesanenin iç meatusundan bafllar ve d>fl me-
atusa kadar devam eder. Erkeklerde, dört bölüme ayr>l>r.
s>m ya da mesane boynudur.
Prostatik üretra prostat boyuca devam eder ve prostat>n
apeksinde sonlan>r. Membranöz üretra prostat apeksinden
bafllay>p, pelvik taban kaslar>na, penis kökünde bulböz ve
penil üretra (dördüncü k>s>m) olana kadar devam eder.
Kad>nlarda üretra, ön vajinal duvar>n distal üçte birlik k>s-
m>nda mesane boynundan meatusa kadar uzan>m göste-
rir.
Üretra belirgin ve görülebilen bir "sifinkterden" zi-
yade kontinans mekanizmas>na yard>mc> dokulardan
oluflur. Subepitelyal dokularda damarsal a¤, kad>nlar-
da üretral kapanma etkisi yapar.
Detrusor ya da trigon kaslar>ndan hangisinin prok-
simal üretraya uzand>¤> tart>flmal>d>r (bkz. fiekil 60-2).
Embryojenik bilgiler mesane ve üretra kaslar>n>n farkl>
orijinlerden köken ald>¤>n> desteklemektedir (Dixon ve
Gosling, 1987; Zderic ve ark., 1996). Histolojik çal>flmalar
mesane boynundaki longitudinal kaslar>n üretraya inerek
burada iç longitunal tabakay> oluflturdu¤unu göstermek-
tedir (Hutch ve Rambo, 1967; Tanagho, 1982). Eriflkin ve
fetal örneklerin incelenmesi, çizgili ve düz kaslar>n üretra-
da birleflti¤ini ve fibröz prostatik kapsül ile kaynaflt>¤>n>
göstermifltir (Oerlich, 1980). Aksine, erkek mesane boy-
nunda tam ve yeterli düz kas halkas> tarif edilmifltir (Gos-
ling, 1999). Böyle bir kas dokusu kad>nlarda gösterilme-
mifltir. Erkeklerde ve baz> kad>nlarda mesane boynu aç>l-
d>¤>nda kontinans>n sürmesi ya da tahrip olmas> halinde
bile kontinans>n muhafaza edilmesi, mesane boynunun
idrar kontinans> için en önemli bölge olmad>¤>n> düflün-
dürmektedir (Chapple ve ark., 1989).
Mesane boynunun,
kontinans>n sa¤lanmas>nda en önemli bölge olup ol-
mad>¤> konusu tart>flmal>d>r.
Mesane boynunun üremede önemli bir rolü vard>r.
Er-
keklerde, mesane boynunun kapanmas> antegrad eja-
külasyonu kolaylaflt>r>r. Bu, ejakulasyon s>ras>nda
mesane boynunun kapanmas>n> sa¤layan zengin sem-
patik noradrenerjik innervasyon sayesinde olmakta-
d>r.
Fakat, kad>nlarda mesane boynunda adrenerjik in-
1787
BÖLÜM 60
l
Mesane ve Üretran>n Fizyoloji ve Farmakolojisi
EME TPLER
Geliim
Defekti
STEMSZ
(Yeni Doan)
(yetikin)
STEMSZ
(Yeni Refleks) (yetikin)
STEML
(yetikin)
STEMSZ
(Yeni Doan)
TEDAV
Geliim
Hastalik, Nöral Hasar, Yalilik
fiekil 60-1.
Mesanenin hayat döngüsü geliflme, patolojik olaylar ve
yafllanmadan etkilenir. Çocuklarda ifleme refleks yollarla bafllat>l>r
ve koordine edilir. Merkezi sinirsel yollar>n geliflmesiyle ifleme, is-
temli olarak beyindeki yüksek merkezlerde bulunan sinirsel devre-
ler taraf>ndan kontrol edilir. Sinirsel geliflimde oluflan bir hasar is-
temsiz iflemenin eriflkin dönemde de devam etmesine yol açar.
Yafllanma, sinirsel hasarlar, ya da benign prostat hiperplazisi gibi
hastal>klar merkezi istemli ifleme sinirsel yollar>n> bozabilir. Pato-
lojik oluflumlar çocukluktaki mekanizmay> ya da sinaptik yeniden
oluflma sonucu geliflen ilkel refleks mekanizmalar>n> ortaya ç>kar-
tarak, yeni refleks yollar>n geliflmesini sa¤larlar. Tedavide amaç
patolojik süreci geri döndürmek ve normal istemli ifleme kontrolü-
nün yeniden sa¤lanmas>d>r.
Detrusor
Yüzeyel
trigon
Derin
trigon
Mesane
boynu
Üretra
düz kas
Periüretral
çizgili kas
Rabdosfinkter
veya intramural
çizgili kas
Detrusor gövdesi
Üreter trigonu
Periüreterik
k l f
Detrusor
taban
Üretral
kaslar
Lissosfinkter
Rabdosfinkter
fiekil 60-2.
Mesane ve ç>k>m>n>n anatomisinde Gosling
ve Dixon (öldü) ile Elbawi ve arkadafllar>n>n (sa¤)
tan>mlamalar>n>n karfl>laflt>r>lmas> (Torrens M, Morrison
JFB. The physiology of the urinary bladder, Berlin:
Springer-Verlag, 1987. P. 1).