background image
5
-redüktaz fleklindedir, bununla beraber prostat d>fl> do-
kularda da bulunur. Tip2 izoformdaki mutasyonlar 5
-re-
düktaz yetersizli¤i sendromunda gözlenilen klinik feno-
tipden sorumludurlar. Finasterid ve dutasterid taraf>ndan
yap>lan inhibisyona çok duyarl>d>r (Carson ve Rittmaster,
2003). Aç>kças>,
tip2 izoform normal prostat geliflimi
için ve daha sonraki yaflamda hiperplastik büyüme
için kritik öneme sahiptir.
Tip1 5
-redüktaz>n normal ve
anormal prostat büyümesindeki rolü tan>mlanm>fl olarak
devam eder. Tip1 izoformun prostat kanserinde BPH dan
daha önemli bir rol oynayabilece¤ini gösteren kan>tlar git-
tikçe artmaktad>r, çünkü prostat kanserinde yüksek mes-
senger RNA (mRNA) ekspresyonu, protein ve fonksiyonel
enzim seviyeleri gösterilmifltir (Thomas ve ark., 2008). Fi-
nasterid prostatta tip1/tip2 inhibitörlerinin ikili etkisi ile
ayn> ve kabaca kastrasyona eflit bir boyut azalmas> yapar,
tip1 enzimin oluflturdu¤u DHT nun hiperplastik büyüme-
de kritik önem göstermesi olas> de¤ildir.
Tip2, 5
-redüktaz spesifik antikorlarla yap>lan im-
munohistokimyasal çal>flmalar enzimin primer olarak
stromal hücrelerde lokalize bulundu¤unu göstermifltir
(Thigpen ve ark., 1993; Silver ve ark., 1994). Epitelyal
hücreler uniform olarak tip2 proteinini kaybederler ve ba-
z> bazal epitelyal hücreler pozitif olarak boyanabilir. Tip1
5
-redüktaz proteini bafllang>çta mevcut antikorlar kulla-
n>larak BPH ve prostat kanserinde tespit edilememifltir;
bununla beraber normal prostatta, BPH'da ve kanserde
eser seviyelerde tip1, mRNA görülmüfltür (Shirakawa ve
ark., 2004). Selektif tip1 antikor ile yap>lan bir çal>flma,
BPH l> olgular>n sadece %7'sinde pozitif boyanma göster-
mifltir (Thomas ve ark., 2003). Ayn> çal>flmada, tip1 enzi-
matik aktivite 29 BPH spesimeninin sadece 2 tanesinde
bulunmufltur.
Bu bilgiler
androjene ba¤>ml> prostatik büyümede
stromal hücrenin merkezi bir rol oynad>¤>n> ve stromal
hücre içindeki tip2, 5
-redüktaz>n ise androjenik bü-
yütme safhas>nda anahtar oldu¤unu gösterir. Bu ne-
denle glanddaki androjen etkisi için bir parakrin model ol-
du¤u bellidir (fiekil 91-2). Ek olarak, muhtemelen
deri ve
karaci¤erde yap>lan dolafl>mdaki DHT, gerçek bir en-
dokrin yolla prostat epitelyal hücreleri üzerinde etki
gösterebilir
(McConnell, 1995). E¤er ikili tip1/tip2 5_-re-
düktaz inhibisyonu selektif tip2 inhibitörlerine göre daha
çok klinik yarar sa¤lam>fl ise, muhtemelen periferde üreti-
len DHT nun inhibisyonu nedeni ile olmaktad>r.
Aç>k enükleasyonla ç>kart>lan BPH spesimenlerinin
immünohistokimyasal çal>flmalar> çok fazla miktarda in-
traprostatik ve interprostatik 5
-redüktaz göstermifltir,
tek veya one-time biyopsi materyallerine dayanan da¤>l>m
çal>flmalar> çok zor yap>l>r (Sherwood ve ark., 2003).
Tip2 5
-redüktazda polimorfizm (SRD5A2) rapor edil-
mifltir, fakat bunlar>n BPH ile ba¤lant>s> bilinmez. 2p23
kromozomu üzerindeki SRD5A2 geni, s>k olarak A49T ve
V89L substitusyonlar>n> ve bir TA nükleotid tekrar poli-
morfizmini kapsar. 49T alleli daha yüksek aktivite göster-
di¤i halde, 89L alleli daha düflük enzim aktivitesi gösterir.
Daha uzun TA tekrarlar>, mRNA instabilitesi ve azalm>fl
enzim aktivitesine efllik eder. Testosteron allelleri veya TA
tekrarlar> hariç tutulursa, L allellerinin say>s> bir çal>flmada
BPH varl>¤> ile önemli derecede korelasyon göstermifltir
(Salam ve ark., 2005). Olmsted County popülasyonunda
V89L polimorfizmleri ve prostat hacm> aras>nda zay>f iliflki
görülmesine ra¤men, SRD5A2 genotipleri ve BPH aras>nda
kal>c> iliflkiler görülmemifltir (Roberts ve ark., 2005).
Androjen çekilmesi, vasküler etkiler nedeni ile prostat
üzerinde k>smen etkisini gösterir (Buttyan ve ark., 2000).
Kastrasyon, rat prostat>nda akut ve fliddetli vazokonstrik-
siyona yol açar (Hayek ve ark., 1999). Bu etkinin vaskü-
ler endotelyal büyüme faktörü arac>l>¤> ile olmad>¤> görün-
tüsü vard>r (Burchardt ve ark., 2000). BPH için risk fak-
törü olabilen di¤er hastal>klarda (örn., diabetes) prostat>n
vasküler sisteminde anomaliler meydana geldi¤ini düflün-
düren dolayl> kan>tlar vard>r (Parsons ve ark., 2006); Par-
sons, 2007).
Estrojenlerin Rolü
Estrojenlerin BPH patogenezisinde rol oynad>¤>n> dü-
flündüren hayvan modelleri vard>r; bununla beraber,
insanda BPH gelifliminde estrojenlerin rolü çok az bilin-
mektedir.
Köpeklerde, estrojenler deneysel BPH oluflu-
munda androjenlerle sinerjik etki gösterir, estrojen AR in-
düksiyonunda etkili olarak görünür (Moore ve ark., 1979).
Asl>nda estrojen, yafllanan köpek prostat>n> androjenin et-
kilerine karfl> "duyarl>" hale getirebilir (Barrack ve
Berry,1987). Köpek prostat> bol miktarda yüksek affiniteli
estrojen reseptörü (ER) bulundurur. Köpekte estrojen teda-
visi stromay> uyararak toplam kollajen miktar>n> art>r>r
(Berry ve ark., 1986a,1986b). ER nin en az iki formu var-
d>r. ER-_ prostat>n stromal hücreleri taraf>ndan, ER-_ ise
prostat>n epitelyal hücreleri taraf>ndan sal>n>r (Prints ve
ark., 1998). Prostat>n estrojenik cevab> prostatik hücrelerin
içindeki ER tipi ile belirlenir. Uyuflturulmufl fare deneyleri
estrojenlerin prostat üzerindeki "zorlay>c> etkisi"ni düflün-
dürür (Krege ve ark., 1998). In-vitro çal>flmalar, prostat
hücre kültürlerinde ER-_ n>n üst seviyede düzenlenmesi-
nin fibroblast büyüme faktörü (FGF)-2, FGF-7 ve di¤er bü-
2573
BÖLÜM 91
l
Benign Prostat Hiperplazisi: Etyoloji, Patofizyoloji, Epidemiyoloji ve Do¤al Seyir
STROMAL
HÜCRELER
TESTOSTERON
Tip 1, tip 2 5
redüktaz tarafindan periferal olarak üretilen DHT
T
Androgen receptor
DNA
DHT
Çekirdek
Büyüme faktörleri
5
­
redüktaz
tip 2
T
Androjen reseptör
DNA
Çekirdek
Büyüme faktörleri
EPTELYAL
HÜCRELER
fiekil 91-2.
Testosteron(T) prostat epitelyal ve stromal hücresi içi-
ne diffüze olur. Testosteron, androjen regüle genlerin kolaylaflt>r>-
c> (promotor) bölgesine ba¤l> androjen(steroid) reseptörleri ile do¤-
rudan reaksiyona girebilir. Stromal hücre içinde testosteronun bü-
yük k>sm> dihidrotestosterona(DHT) -çok daha potent bir andro-
jendir- çevrilir ki, bu hormon birbirine bitiflik epitelyal hücreler
içine difüzyon göstererek parakrin yolla veya stromal hücreler
içinde otokrin yolla etkisini gösterebilir. Bafll>ca deride ve karaci-
¤erde olmak üzere periferde üretilen DHT, dolafl>mdan prostat içi-
ne diffüze olabilir ve gerçek bir endokrin formda hareket edebilir.
Baz> olgularda prostattaki bazal hücre stromal hücreye benzer fle-
kilde DHT üretim yeri olarak hizmet edebilir. Otokrin ve parakrin
büyüme faktörleri prostat içindeki androjene ba¤>ml> ifllemlerde
de etkili olabilir (Al>nt>; Roehrborn CG Pathology of benign pros-
tatic hyperplasia.