Dalak, iki temel durumda cerrahide ilgi
oda¤>d>r: travma ve hematolojik hastal>k-
lar. Dalak en s>k yaralanan intraperitone-
al organd>r ve bu gibi durumlarda dala¤>
ç>karmak veya onarmak zorunda kal>na-
bilir. Çeflitli hematolojik hastal>klarda,
baz> durumlar>n tedavi seçene¤i olan
splenektomi yarar sa¤layabilir. Günümüz-
deki e¤ilim, travmay> takiben nonoperatif
yaklafl>m ve hematolojik hastal>klarda
da laparoskopik splenektomi yönünde-
dir.
Dalak, sol üst kadranda, 9, 10 ve 11. ka-
burgalar>n alt>nda, uzun ekseni onuncu
kaburgaya uyacak flekilde uzan>r. Dala-
¤>n üst lateral konveks yüzeyi, diyafra-
m>n sol yar>s>n>n alt>nda yer al>r. Dala¤>n
medial yüzeyindeki konkaviteler, mide,
pankreas, böbrek ve kolonun splenik
fleksuras>n>n yaratt>¤> bas> sonucunda
oluflmufltur (fiekil 1). Periton duplikasyo-
nundan meydana gelen birçok as>c> liga-
man, dalaktan komflu organlara ba¤lant>-
lar sa¤lar (fiekil 2). <çerisinde k>sa gastrik
damarlar (dalak hilusundan mide büyük
kurvaturuna uzanan) ve gastroepiploik
arter bulunan gastrosplenik ligaman d>-
fl>ndaki di¤er tüm ligamanlar genellikle
avaskülerdir. Pankreas kuyru¤u, vakala-
r>n yaklafl>k %30'unda do¤rudan dala¤a
temas etmekte iken; %70'inde ise dala¤a
yak>nl>¤> 1cm civar>ndad>r. Aç>k ve lapa-
roskopik splenektomide, pankreas>n ya-
ralanmas>n> önlemek için dikkatli olun-
mal>d>r. Çöliyak arterin bir dal> olan sple-
nik arter, hilus proksimalinde dallara ay-
r>l>rken çeflitli varyasyonlar göstermekte-
dir, özellikle yafll> hastalarda k>vr>ml> bir
yol izleyebilir. Splenik arter da¤>l>m>na
göre iki çeflittir: da¤>n>k ve majistral tip-
ler. Da¤>n>k tipin (%70), k>sa bir splenik
arter gövdesi ile %75'inden fazlas> medi-
al yüzden olmak üzere, hilusun 3 ila 13
cm uza¤>ndan dala¤a giren 612 uzun
kolu bulunmaktad>r. Majistral tip (%30),
hilusun yak>n>nda ayr>lan uzun bir sple-
nik arter içermektedir ve bu dallar>n yak-
lafl>k %30'undan fazlas> medial yüzden
splenik hilusa girer. Bu farkl>l>klar>n ta-
n>mlanmas> ve de¤erlendirilmesi, bir
splenektominin ne kadar zor oldu¤unu
gösterecektir. Splenik arterin dallar> de-
¤iflkendir ancak genellikle, (i) bir superi-
or terminal arter, (ii) bir inferior termi-
nal arter, (iii) bir medial terminal arter,
(iv) k>sa gastrik arterler, (v) sol gastro-
epiploik arter, (vi) inferior polar arter ve
(vii) superior polar arteri içermektedir
(fiekil 4).
Venler, kendilerine uygun arterleri
takip etmektedir ve genel olarak posteri-
orda konumlan>rlar. Dala¤>n ana venöz
drenaj>, ortada inferior mezenterik veni
al>p portal veni oluflturmak üzere superi-
or mezenterik vene kat>lan splenik vene
olmaktad>r.
Aksesuar dalaklar hastalar>n %14-
%35'inde bulunur; bu insidans hemato-
lojik hastal>klar> olan insanlarda daha
yüksektir. Bunlar (azalan s>kl>kla) dalak
hilusu, gastroepiploik ligaman, spleno-
kolik ligaman, splenorenal ligaman ve
ANATOM<
Splenektomi ve
Splenorafi
149
DAVID B. HOYT VE RAUL COIMBRA
Çeviri: Dr. Umut Barbaros
1650
Dalak
A