Normal koflullarda dala¤>n nötrofil-
lerin y>k>lmas>ndaki rolü tam olarak
aç>klanmam>fl olmakla birlikte, dala¤>n
büyüdü¤ü durumlarda ve belirgin oto-
immün nötropenide nötrofillerin dola-
fl>mdan uzaklaflt>r>lmas> artmaktad>r.
Normalde, trombositlerin yaklafl>k üçte
biri dalakta göllenmektedir, ancak belir-
gin bir splenomegali varl>¤>nda, trom-
bositlerin %80 kadar> bu organda tutula-
bilir. Trombositik durumlarda, dalakta-
ki trombosit y>k>m> h>zlanabilir veya da-
lak, vücudun her yerinde genifl kapsam-
l> trombosit y>k>m>na neden olacak bir
ortam yaratabilir. Bu hücresel görevlere
ek olarak dala¤>n, immünoglobulin M,
tuftsin, opsoninler, properdin ve inter-
feron sentezinden sorumlu olan sekre-
tuar ve immünolojik rolleri de bulun-
maktad>r.
DALA/IN PARÇALANMASI
Splenik rüptür genellikle künt veya pe-
netran travmalar nedeniyle gerçeklefl-
mekle birlikte nadir durumlarda, spon-
tan splenik rüptür de meydana gelmek-
tedir. Rüptür yaralanma an>nda meydana
gelir ancak klinik belirtiler (abdominal
a¤r>, hipotansiyon, taflikardi) daha geç
ortaya ç>kabilmektedir. Daha kesin teda-
vi yaklafl>mlar>n>n uygulanabilmesi için,
dalak yaralanmas> evrelendirme sistemi
gelifltirilmifltir (Tablo 1).
Hemodinamik aç>dan stabil olan has-
talara ultrasonografi yap>l>r. Ultrason ser-
best s>v> aç>s>ndan pozitif sonuç verirse
ve hasta stabil devam ediyorsa, kanama-
n>n kayna¤>n> tan>mlamak ve cerrahi giri-
flim gerektirecek di¤er intraabdominal
organlar> kontrast madde da¤>l>m>na gö-
re de¤erlendirebilmek üzere abdominal
bilgisayarl> tomografi (BT) çekilir. BT,
hastan>n tedavisini üstlenen doktora ya-
ralanmay> evrelendirme imkan> sunar
(fiekil 6). Yak>n geçmifle kadar, travmatik
dalak rüptüründe cerrahi giriflim zorunlu
idi. Bu durumda, cerrahi seçenekler, da-
la¤>n korundu¤u çeflitli teknikleri ve
splenektomi idi. Günümüzde,cerrahi ab-
dominal eksplorasyon için di¤er endikas-
yonlara sahip olmayan, hemodinamik
aç>dan stabil ço¤u hasta, non-operatif bir
yaklafl>m ile (yatak istirahat>, seri hema-
tokrit ve hemoglobin ölçümleri, 48-72
saat boyunca seri abdominal muayene)
takip edilmektedir. Non operatif tedavi
için kriterler, Tablo 2'de gösterilmifltir.
Taburcu iflleminden önce nadiren
ikinci bir BT çekilmesi gerekir. Son çal>fl-
malar, non operatif yaklafl>m>n güvenilir
oldu¤unu göstermifltir. Tüm yaralanma
evreleri dikkate al>nd>¤>nda,bu yaklafl>-
m>n baflar>s>zl>k oran> %3 ile %20 aras>n-
da de¤iflmektedir.
1652
K>s>m VIII: Gastrointestinal Olmayan Transabdominal
fiekil 3. A: Splenik arterlerin da¤>n>k anatomik yap>lar>n>n gösterimi. B: Splenik arterlerin majistral anatomik yap>lar>.
fiekil 4. sa gastrik
arter ile gastroepiploik damarlar> içeren arter orijinleri.
Hepatik
arter
Sol gastrik
arter
terminal
arter
Superior polar
arter
K>sa gastrik
atrerler
K>sa gastrik
atrerler
Penultimate
dal>
Penultimate
dal>
Superior terminal
arter
Superior polar
arter
Ultimate
dal>
Ultimate
dal>
Transvers
anastomozu
arterler
arter
arterler
Sol gastroepiploik
arter
Pankreatik
magna
Aort
Splenik Arter
Superior Terminal
Arter
Superior Polar
Arter
Arter
Arter
Medial Terminal
Arter
Sol Gastroepiploik
Arter
K>sa Gastrik
Damarlar (1-3)
Penuiltimate Dallar> (2-12)
Ultimate Dallar>
(Dala¤>n içinde) (2-12)
DALLANMA
DALLANMA
ÜÇÜNCÜ TERMDALLANMA
DÖRDÜNCÜ TERMDALLANMA
KOLLATERALLER