1991 y>l>nda bafllam>flt>r ve 1994 y>l>nda
sona ermifltir. Ayn> kurs, Yale Üniversite-
si T>p Fakültesi'nde, 3 y>ll>k bir süreçte
yap>lm>flt>r (1994-1996).
uygulanmas> ve dikifl egzersizlerinin uy-
gulanmas>ndaki toplam süre, di¤er bü-
tün hesaplamalarla karfl>laflt>r>lm>flt>r.
Asistan ve üst düzey cerrahlar>n, (ip atla-
ma egzersizi) rope pass egzersiz ve dikifl
egzersizlerinin süresinde çok bir farkl>l>k
bulunmamaktad>r. Bunun yan> s>ra, asis-
tanlar üçgen geçiflli egzersizin uygulan>-
fl>n> daha k>sa sürede tamamlam>fllard>r.
Fakat, kap içine düflürme e¤itimi ve 8
cm, iki kat anastomoz uygulamalar>nda
üst düzey cerrahlardan daha uzun süre-
de ifllemi tamamlam>fllard>r.
(two-tailed) t testleriyle birlikte, asistan
ve üst düzey cerrahlar>n karfl>laflt>r>lma-
s>, bayan ve erkek cerrahlar>n karfl>laflt>-
r>lmas> yap>lm>flt>r. Kad>n ve erkek asis-
tanlar aras>nda çok büyük farklar görül-
memifltir. Fakat, e¤itim görmüfl bayan
cerrahlar, rope pass egzersizi (ip atlama
egersizi) ve dikifl egzersizleri gibi uygu-
lamalarda, e¤itim görmüfl erkek cerrah-
lardan daha uzun süreye ihtiyaç duy-
mufllard>r. laflt>r>ld>¤>nda,
bilinen cup drop egzersizi (kap içine
b>rakma egzersizi) ve üçgen geçiflli mat-
kap kullan>mlar>nda çok bir farkl>l>k gö-
rülmemifltir. 10 matkap ve 10 dikifl eg-
zersizi, 392 e¤itim görmüfl asistan ve
cerrah>n bütün popülasyonunun, gere-
ken zamanla korelasyonu hesaplanm>fl-
t>r. Dikifl egzersizlerinin süreleri ve alet
kullan>m>nda kay>tl> süreler karfl>laflt>r>l-
d>¤>nda, önemli bir korelasyon dikkati
çekmifltir. Kat>l>mc>lar>n yafl> ile, 10 alet
ve 10 dikifl egzersizi yap>lmas> aras>nda
büyük bir korelasyon yoktur. Bu dikifl
program>, laparoskopi ve dikifl becerile-
rini aktar>m>na yafl veya cinsiyete bak-
maks>z>n ne kadar efektif oldu¤unu gös-
termifltir.
2000 y>l>nda, Rosser `Laparoskopik
bilgi ve beceriyi gelifltirme egzersizlerin-
de bilgiyi transfer etmek için CD-ROM
multimedya e¤itimi'("Effectiveness of a
CD-ROM Multimedia Tutorial in Trans-
ferring Cognitive Knowledge Essential
for Laparoscopic Skill Training")>n> ya-
y>nlam>flt>r. Bu çal>flma, CD-ROM kullan>-
m>n>n efektif ve laparoskopik becerile-
rin geliflimi için, gerekli bilginin transfe-
rinde yard>m>n> anlatmaktad>r. Bir grup
cerraha, temel laparoskopik becerileri
ve intrakorporeal dikifli gösteren, stan-
dardize olmufl bir e¤itim program> veril-
mifltir. Baflka bir grup cerraha ise, ayn>
bilgi, etkileflimli bir CD-ROM ile iletil-
mifltir. cer-
rah CD-ROM'u yaratm>flt>r. Bu e¤itim ö¤-
renciler taraf>ndan okumay> gerektirme-
mektedir. rlanm>fl, iflitsel
araçlard>r. Verilen bilgi gözetlenmifl, ay-
r>lm>fl, ve gereksiz detaydan ar>nd>r>lm>fl-
t>r. Bu CD-ROM, genifl bir görselli¤e sa-
hiptir; animasyonlar, geliflmifl renkli fle-
killer, çizgi animasyonlar ve kapsaml> vi-
deo klipler içermektedir. Bilgi transferi-
ni daha çok gelifltirmek için, etkileflimli,
oyunlu, video görevleri de eklenmifltir.
Bu çal>flmada toplam olarak dört
grup vard>r.
ka-e¤itimli 52 cerrahtan oluflmufltur. Bir
s>n>fta, yazar>n verdi¤i ayakta bir ders tu-
ru ile e¤itilmifllerdir. Di¤er üç grup ise,
ayakta olan bu ders turu yerine, ayn> sü-
reç boyunca CD-ROM'dan e¤itim gör-
müfllerdir. Bir grup, 27 Amerikal> cer-
rahtan oluflmufltur. Di¤er bir grup ise,
farkl> e¤itim seviyelerinde bulunan 59
cerrahi asistandan oluflmaktad>r. Son
grup ise, Atina, Yunanistan'da gerçek-
lefltirilmifl kurslara kat>lm>fl 63 Yunanl>
cerrah> içermektedir. Tam olarak e¤itim
görmüfl bütün cerrahlar>n hepsinde
önemli derecede laparoskopik tecrübe
ye sahip ve en az>ndan laparoskopik ko-
lekistektomi yapm>fl olup çeflitli seviye-
lerde tecrübeye sahiptirler.
E¤itim öncesi ve sonras>nda, 51 seç-
meli sorudan oluflan bir test verilmifltir.
Test, e¤itimde verilen bilgi ile ilgili ol-
dukça spesifik sorular içermektedir,
böylece kat>lanlar>n önceden bildikleri
elimine edilmifltir.
ilk günü yap>lm>flt>r. E¤itim öncesi test
sonuçlar>nda büyük farkl>l>klar vard>.
Amerika kökenli cerrahlar, Yunan cer-
rah ve asistanlardan daha yüksek skorlar
elde etmifllerdir. CD-ROM grubu ve
ayakta ders alan grup aras>ndaki sonuç-
larda büyük farkl>l>klar gözlenmemifltir.
En son ortalama sonuca bak>ld>¤>nda,
Amerika kökenli cerrahlar ve asistanlar
aras>nda çok bir farkl>l>k görülmese de;
Amerika'da e¤itim görmüfl cerrahlar>n
ortalama baflar>s>, Yunanl> cerrahlara
oranla oldukça yüksektir. CD-ROM'dan
ders gören ve ayakta derslerle e¤itim gö-
ren cerrahlar aras>nda çok farkl>l>klar bu-
lunmamaktad>r.
Bu çal>flmaya göre, beceri e¤itimleri
uzak ülkelerle e¤itimle ve CAI ile mev-
cut olabilir. Bunun yan> s>ra, becerilerin
transfer edilmesi büyük ve genifl spek-
trumlu gruplara da mümkündür. Böyle-
ce, co¤rafik bir sorun olabilen hekim
e¤itiminin geliflim ve olanakl>l>¤>na yar-
d>mc> olarak, prosedürler genel topluma
ö¤retilebilir.
2000 y>l>nda da, Rosser ve grubu,
"Experience and Visual Perception in
Resident acquisition of Laparoscopic
Skills" 'Asistanlar>n laparoskopik teknik-
leri kavramas>nda, tecrübe ve görsel ka-
biliyet'ad> alt>nda bir araflt>rma yay>nla-
m>fllard>r. Bu çal>flmada, laparoskopik
cerrahi becerilerin transfer ediliflindeki
farkl>l>klar> göz önüne al>nd>. Bu transfer,
cerrah>n önceki bilgilerine mi ba¤l>; la-
paroskopik cerrah>n görsel-uzaysal zor-
luklar>na m> ba¤l>; yoksa baflka de¤iflken-
lere mi ba¤l>? Bu çal>flmada Top Gun e¤i-
timi alm>fl 42 cerrahi asistan kullan>lm>fl-
t>r. Bu asistanlar>n 20'si doktora e¤itimi
sürecinde, 1 tanesi ise daha hiç laparos-
kopik e¤itim görmemifltir. Geri kalan 22
kat>l>mc> ise, doktoralar>n>n 3 ila 5. y>lla-
r> aras>nda bulunup, kurstan önce
30'dan fazla laparoskopik giriflimde yer
alm>flt>r. Bunun yan> s>ra, Top Gun prog-
ram>ndaki önce ve sonra kavramsal ve
beceri testlerinin d>fl>nda, bir de görsel-
(spatial) uzaysal yetenek testi yap>lm>fl-
t>r. Bu test, standart kognitif asimetriyi
ölçme testinin bir parças>d>r ve bu test-
ten al>nm>fl alt görevler yer almaktad>r.
Bu alt görevlerde, sa¤ serebral hemisfer-
de yap>lan, görsel-(spatial) uzaysal yete-
ne¤in üç durumu ölçülmekte ve iki bo-
yutlu ortamda, üç boyutlu objelerin alg>-
lanmas> test edilmektedir.
Sonuç aç>kland>¤>nda, önceden sa-
hip olunan tecrübenin asl>nda önemli
olmad>¤> ve bütün asistanlar>n asl>nda
ayn> derecede teknik beceriye sahip ol-
duklar> ortaya ç>km>flt>r. Önceki yap>lan
çal>flmalarda da, bu sonuç beklenilmek-
teydi. Önemli olan sonuç, uzaysal alg>la-
madaki becerinin asl>nda spesifik egzer-
sizleri yapma h>z>yla ba¤lant>l> oldu¤u-
dur.
2001 y>l>nda, Rosser ve grubu "Sur-
geon-specific Factors in the acquisition
of Laparoscopic Surgical Skills" 'Lapa-
roskopik cerrahi tekniklerin kazan>m>n-
da Cerraha spesifik faktörler'adl> çal>fl-
mayla konuya da e¤ilmifllerdir. Bu çal>fl-
152
K>s>m II: Temel Cerrahi Beceriler: Yeni ve Geliflmekte Olan