mada ise, cerraha ba¤l> nedenlerin, lapa-
roskopik konular>n uygulanmas>ndaki
becerilerine etkileri araflt>r>lm>flt>r. Ön-
ceki çal>flmaya benzer flekilde; cerrah>n
yafl>, tecrübesi, e¤itimi, ve görsel-uzaysal
alg>lama yetene¤i konular> üzerinde çal>-
fl>lm>flt>r. Bu çal>flmada 71 adet kat>l>mc>
cerrah ve 23 adet tecrübeli cerrahi asis-
tan> (3. y>l ve üstü) yer alm>flt>r. Dikifl be-
cerisiyle ilgili önceki çal>flmalar>nda
onaylad>¤> gibi; yafl, tecrübe ve görsel-
uzaysal alg>lama yetene¤i, bafll>ca alet-
lerin kullan>m ustal>¤>ndaki h>z ve per-
formans ile yak>n korelasyondad>r. Bu-
nunla birlikte, bu de¤iflkenler, intrakor-
poreal dikiflin erken ve geç denemele-
rindeki h>z ile de oldukça ba¤lant>l>d>r.
2002 y>l>nda, Rosser ve di¤erleri,
`Intrakorporeal dü¤üm ba¤lanmas>nda
yap>sal ve kantitatif metodlar> de¤erlen-
dirme'yi yay>nlam>fllard>r. Bu çal>flmada,
cerrahi simülatörlerin geçerlili¤inin, la-
paroskopik e¤itimde oynad>klar> rol tar-
t>fl>lm>flt>r. Rosser, Top Gun yöntemi ile
verilen düzenli e¤itimin, minimal invazif
cerrahi laparoskopik simülatörünün,
(MIST-VR) karmaflas> üzerindeki etkileri
araflt>r>lm>flt>r. Bu çal>flma, daha önce hiç
laparoskopik enstrüman kullanmam>fl
143 t>p ö¤rencisiyle yap>lm>flt>r. Kat>l>m-
c>lar>n hiçbiri, intrakorporeal dikifli 600
saniyeden k>sa bir zamanda tamamlaya-
mam>flt>r. Ö¤rencilerin her biri, rasgele
flekilde befl gruba ayr>lm>fllard>r (MIST-
VR, Kutu Trainer e¤itimi, Kendi-
kendine e¤itim, hiç e¤itim yok). Baz>
gruplar kendi içerlerinde düzenlenmifl,
baz>lar> ise düzenlenmemifltir. Düzenli
gruplar, Rosser dü¤üm atma algoritmas>-
na ba¤l> olarak ayn> didaktik oturumdan
geçmifllerdir. Düzensiz grup, dü¤üm at-
ma algoritmas> yerine, gözlemlere ve te-
mel dikifl tekniklerine dayal> olarak, bir
grup taraf>ndan intrakorporeal dü¤üm
ö¤retilmifltir. MIST-VR grubundakilere
üç görsel test uygulanm>flt>r. Bütün bu
testlerde, ö¤rencilerden basit geometrik
flekilleri enstrüman yard>m>yla manipüle
etmeleri istenmifltir. Kutu Trainer
e¤itimi grubu, Top Gun program>nda
kullan>lan Cobra ipli¤i, slam dunk, ve
korkunç üçgenleri kullanm>fllard>r.
Kendi-kindine e¤itim grubu, ilk dü¤üm
atma denemesi sonras>nda, daha fazla
e¤itim almadan kendi dü¤üm denemele-
rine devam etmifllerdir. Son bir grup ise,
baflka aktivitede bulunmam>flt>r. Düzen-
siz grup, iki dü¤üm at>l>m>n> gösteren
bir video izleyip, yaz>l> bilgi alm>fllard>r.
Dört düzenli grubun aktiviteleri sona er-
di¤inde, 20 dakikal>k bir CD-ROM izle-
mifl, intrakorporeal dü¤üm atma tekni¤i-
nin her aflamas>n> tekrar görmüfllerdir
(Laparoskopik dikifl atma yollar>, JC Ros-
ser, New York: Radcliffe Medical Pres,
1995). Bu gruplar prezentasyon esnas>n-
da soru sorma hakk>na sahiptirler. Bu-
nun ard>ndan, ö¤renciler sünger üstün-
de intrakorporeal dikifller atm>fl.
duyup, tak>ld>klar> noktalarda yard>m is-
teyip, soru sorabilmifller. Düzensiz grup-
lar, ne CD-ROM'u izlemifl, ne de soru so-
rabilmifller.
Düzenli ve düzensiz gruplar aras>n-
da, büyük farkl>l>klar ortaya ç>km>flt>r.
Her 10 deneme esnas>nda da büyük
farkl>l>klar gözlenmifltir. Düzenli dört
grupta, denemeler ilerledikçe istatistik-
sel bir geliflme gözlenmifl, fakat düzen-
siz gruplarda de¤iflim gözlenmemifltir.
Performanslardaki bu fark, intrakorpo-
real dü¤üm atma gibi komplike bir göre-
vin, düzenli, organize ve ad>m ad>m ve-
rilen bir e¤itimle gelifltirilebilece¤i göz-
lemlenmifltir. Böyle bir program>n olufl-
turulmas>nda dikkat edilmesi gereken
nokta, önemli detaylar> için gereken ak-
tiviteyi sa¤lamak ve ö¤rencilerin tekrar-
larla birlikte bir algoritmaya ulaflmas>n>
sa¤lamakt>r. Böyle bir sistem, cerrahi
e¤itimin di¤er alanlar>nda da kullan>labi-
lir.
Bu çal>flmada laparoskopik becerile-
rin geliflti¤i ve de¤erlendirildi¤i ortaya
ç>km>flt>r. Düzenli gruplar>n içinde, hiç
denemeler yapmam>fl olan grup da za-
manla ayn> seviyelere gelse de, pisiko-
motor becerileri de gelifltirebilecek bir
program daha yararl> olacakt>r. Ö¤ren-
menin h>z> ve di¤er laparoskopik ma-
nevralar> ö¤renmek için gereken beceri,
önemli konulard>r. Aletler üzerinde ça-
l>flm>fl olan, Kutu Trainer e¤itimi grubu-
nun, baflka beceriler sa¤lay>p sa¤lamad>-
¤> baflka bir çal>flma konusudur.
Laparoskopik Cerrahlar Derne¤i
Dergisinin, son ç>kan say>lar>n>n birinde
"The Use of a `Hybrid' Trainer in an Es-
tablished Laparoscopic Skills Program"
`Laparoskopik Ustal>k Pogram>nda Hib-
rid Çal>flt>r>c> Kullan>m>' adl> yaz> yay>na
kabul görmüfltür. Bu çal>flmada yeni
elektronik gözlemi (EP) araflt>r>lm>fl, ve
Rosser Top Gun Laparoskopik beceriler
ve dikifller üzerindeki performans> ince-
lenmifltir. Bu `hibrid'e¤itici alet, hem ma-
saüstü hem de görsel gerçek e¤itiminin
baflar>l> oldu¤u noktalar> ortaya ç>karm>fl,
performans metrik sistemle ölçülmüfl; ve
güvenilir, gerçekçi ve masrafs>z bir e¤i-
tim alan> sa¤lanm>flt>r. Elektronik gözle-
mi, Rosser Top Gun Laparoskopik bece-
ri ve dikiflte kullan>lan aletlerle ile birlik-
te kullan>lmaktad>r. Masaüstündeki e¤i-
timlere, otomatik, elektro-mekanik iflleti-
len çal>flma alanlar> yarat>lm>fl, kat>l>mc>-
lara her üç e¤itim (kap içi b>rakma, üç-
gen transfer ve intrakorporeal dikifl)
için, 10 tekrar olana¤> sa¤lanm>flt>r. Bu
alet sayesinde, iflin do¤rulu¤u, hareketin
ekonomisi, ve egzersiz kurallar>na uy-
gunluk incelenmektedir. Herhangi bir
yanl>fl ifllem, hata, ve kural d>fl>na ç>k>ld>-
¤>nda, bir zil ve yanan >fl>kla ö¤renciler
uyar>lmaktad>r.
Temmuz 2001 ve Haziran 2003 y>lla-
r> aras>nda yap>lan kurslara, yüz on yedi
kat>l>mc> ifltirak etmifltir. Bilgi kriterleri-
ne uyan yetmifl üç kat>l>mc> ile, kursu ön-
ceden görmüfl 744 cerrah karfl>laflt>r>l-
m>flt>r. Her ifllemi tamamlama süresi, EP
kullan>ld>¤>nda daha çok uzam>flt>r. EP'li
kap içi b>rakma egzersizinin ortalama sü-
resi 1,661 (yaklafl>k 166.10) saniye,
54.49 hata ile (yaklafl>k 5.45); EP'siz ku-
pa içi b>rakma e¤itiminin ortalama süresi
ise, 1,252 saniye (yaklafl>k 152.2) (P =
0.000, t = 6.735, df = 814). EP'li üçgen
transfer egzersizin ortalama süresi 556
(yaklafl>k 55.63) saniye ve 167.57 hata
(yaklafl>k 16.75 hata); EP'siz üçgen trans-
fer egzersizinin ortalama süresi ise, 454
(yaklafl>k 45.4) saniye (P = 0.000, t =
4.447, df = 814). EP'li dikiflin ortalama
süresi, 1,777 (yaklafl>k 177.73) saniye, ve
90.46 hata (yaklafl>k 9,04 hata); EP'siz di-
kiflin ortalama süresi 1,682 (yaklafl>k
168.2) saniye (P = 0.040, t = 1.150, df =
814). EP öncesinde, Top Gun kurslar>na
kat>lm>fl cerrahlarda, toplam olarak
%18.3 kap içi b>rakma egzersizi ile,
%22.6 üçgen transfer e¤itimiyle, %36.7
dikifl egzersizlerinde kaydedilmifltir.
EP'nin kaydetti¤i her hatan>n cezaland>-
r>lmas>nda; %9.9, %0.1 ve %17.7 skorlar>
elde edilmifltir.
Böylece, `hibrid' e¤itim sayesinde
ekonomik kullan>ml>, kalite performans>
monitörü sa¤lanm>fl EP sayesinde, hata-
lara karfl> duyarl>, kullan>m bilinci olan
kat>l>mc>lar artm>fl ve bu özellik sayesin-
de EP'nin internal rehberlik kapasitesi
153
Bölüm 11A:
Temel Cerrahi Beceriler: Yeni ve Geliflmekte Olan