c> olarak kullanmay> sa¤layacak teknolo-
ji a¤>rl>kl> programlar vard>r. Bu tür po-
püler kültürel ikonlarda olan video ve
bilgisayar oyunlar>n> kullanarak, ince
motor yeteneklerin, 2 boyutlu alg>lama-
n>n, el- göz koordinasyonunun ve karar
verme yetisinin böyle programlarla art>-
r>labilece¤i ümidi vard>r.
Program>n amac> e¤itici ve e¤lenceli
olmakt>r. Güçlü bir e¤itimin lokal, bölge-
sel, eyalet çap>nda ulusal ve uluslararas>
olmas>n> sa¤lamakt>r. Pilot çal>flmalar
Amerikan Cerrahi Klinikleri Koleji Kon-
gresi ve Orlando Bilim Merkezinde baflla-
t>lm>flt>r. Di¤er pilot projeler bu y>l New
York ta bafllayacakt>r. Umar>m bu çaba
minimal invazif cerrahi gibi kariyer
seçeneklerine gençlerin ilgisini art>ra-
cakt>r.
KAYNAKLAR
165
Bölüm 11A:
Temel Cerrahi Beceriler: Yeni ve Geliflmekte Olan
Binlerce cerrah, klip at>c> ve staplerleri ellerine ala-
rak, bu yüksek teknoloji gerektiren minimal invazif
yöntemleri bazen bir haftal>k bir kurs alarak yeterin-
ce e¤itilmeden kullanmaya bafllad>lar. Tabii ki sonuç-
ta laparoskopik kolesistektomi operasyonunda yap>-
lan safra kanal> yaralanmalar> son y>llarda befl kat ka-
dar artm>fl oldu. Ameliyatlar ablatif olarak yap>l>nca
`basit' ve rekonstrüktif yap>l>nca `advanced'olarak ta-
n>mland>. Hastalar>n>n bu minimal cerrahiden fayda-
lanmas>n> isteyen cerrahlar, sütüre etme (suturing)
ve dü¤üm atma pratikleri yaparak yeteneklerini art>r-
maya çal>flt>. Cerrahlar birbirlerinin yetene¤inin dü-
zeyini, laparoskopik sütür atabilme özellikleriyle,
hemflireler ise `do¤ru ekip' (right stuff) olup olma-
mamalar> fleklinde de¤erlendirilirler.
Dr. Rosser laparoskopik uygulamalar>n bafllad>-
¤> 1990'larda ideal dü¤üm atmada flampiyondu. Mas-
ter laparoskopistleri izleyerek, yap>lan hareketleri
e¤itim yap>labilecek basamaklar halinde düzenledi.
Binlerce cerrah Top Gun sözlü¤üne girmifl `Laparos-
kopik lean', `Sweet spot', `smiley face-up' `ready-re-
ady pozisyonu' ve `Pinocchio fenomeni' gibi sözcük-
leri ö¤rendi. Dü¤üm atma sürati konusunda 20 sani-
ye alt>nda rutin olarak kare dü¤ümleri atabilen asis-
tanlar SAGES ve American College of Surgeons (ACS)
ola¤an toplant>lar>nda ödüller ald>lar. Top- Gun kade-
meli programlarlarla laparoskopik yeteneklerin ve
baflar>lar>n art>fl> için e¤lenceli bir ortam oluflturdu.
Cerrahlara videolardan laparoskopik dikifl atma-
y> ö¤retirken, Dr.Rosser laparoskopide daha bir çok
yetenek setlerine ihtiyaç oldu¤unu anlad>. Laparos-
kopide uzun aletler, fikse portlar ile kulan>l>r. Ayr>ca
laparoskopik enstrümanlar>n dokunma hissi geri
bildirimleri yoktur ve cerrah iki boyutlu görüntü sis-
temleriyle operasyonu yapmay> ö¤renmelidir. Bu s>-
n>rlamalardan ötürü bu yeni teknikleri ameliyathane-
de ö¤renmek hastanelere pahal>ya maloluyordu. Top
Gun bu nedenle sütür atma metodolojisi yan>nda vi-
deo çal>flt>r>c> ile yeni yetenek ifllemlerinin pratikleri-
ni gelifltirdi.
Biz 1997 y>l>nda Top Gun ifllemlerini, asistan
e¤itimimizin bir bölümü olarak koyduk. Top Gun
egzersizleri (bezelye b>rakma, kobra egzersiz, üçgen-
ler) yan>nda kendi egzersizlerimizi de kullanarak, ye-
tenek laboratuvarlar>nda video çal>flt>r>c>lar (trainer-
ler) kullan>larak pratikler yap>labilece¤ini ve 2 hafta-
l>k yo¤un e¤itimler ile operasyon yetene¤inin an-
laml> oranda art>r>labilece¤ini gösterdik (Scott et al.
J. Am Coll Surg 2000;191(3):272).
y>l asistanlar>n> Texas üniversitesi güney bat> medi-
kal merkezinde (University of Texas Southwestern
Medical Centre) yetenek laboratuvarlar> ve ameliyat-
hanelerde teste tabi tuttuk. Tüm e¤itilen grup,
(n=22) bir grup ifllevleri video e¤itici ile uygulama
yaparak laparoskopik kolesistektomide de¤erlendi-
rildiler. E¤itilenlerin yar>s> 10 gün süreyle günde 30
dakika yetenek laboratuvarlar>nda e¤itildi. Di¤er yar>-
s>na hiç bir formal e¤itim verilmedi. 1 ay sonunda
PGY2 (post graduate 2. y>l) ve PGY3 (post graduate
3. y>l) asistanlar> video trainerlerle ve kendileri lapa-
roskopik kolesistektomi esnas>nda teste tabi tutuldu-
lar. Befl ifllev: Dama tahtas>, bezelye b>rakma, üçgen
hareketi, ip geçirme ve endostitch fleklindeydi. Cer-
rahlar> ba¤lay>c> olan laparoskopik kolesistektomi uy-
gulamalar>n>n yap>ld>¤> yetenek laboratuvarlar>nda
Linker skalas> kullan>ld>. Bu skala a) dokuya sayg> b)
zaman ve hareket c) alet kullan>m> d) alet bilgisi e)
operasyon ak>fl> f)asistanlar>n operasyondaki etkinli¤i
g) özel uygulama konusunda bilgive h) tüm perfor-
mans>n de¤erlendirilmesi. Beklendi¤i gibi beceri
laboratuvarlar>nda video trainerlar la e¤itilen grup
e¤itilmeyenlere göre becerilerini art>rm>fl oldular. Bu
sürpriz de¤il çünkü oyunlarla yap>lan pratiklerde
performans artm>flt>r. Spesifik olarak skalaya uygun
bir flekilde dokuya sayg>da, zaman ve harekette, alet
kullan>m>nda, ve asistan>n operasyondaki kullan>m>n-
da geliflme tespit edildi. Alet bilgisi (alet tan>ma),
operasyonun ak>fl>, ve özel uygulama konusunda bil-
gi konular>nda video yetenek çal>flmalar> olmad>¤>n-
dan bu konularda de¤ifliklik olmad>.
yathane d>fl>nda yap>lan yetenek pratiklerinin, ameli-
yat performans>n> art>rd>¤>n> gösterdik. Çok merkezli
çal>flmalar da ayn> video e¤itim ifllevlerinin etkinli¤i-
ni göstermektedir.
Bu durumun önemini göstermek için MIST-VR
`yi gündeme getirerek, video trainer ifllevleriyle karfl>-
laflt>rd>k (Hamilton et al. Surg. Endosc 2002; 16:406).
MIST-VR hem sa¤ el hem de sol el hareketlerini bilgi-
sayar ile yönlendirmeyi sa¤lar. ,
hatalar, hareket ekonomisi, diatermi ekonomisi he-
saplanm>flt>r. E¤itilene geri dönüflümün avantajl> olup
olmad>¤> video tariner'> MIST- VR trainer ile karfl>lafl-
t>rd>k.
ve e¤itim almayan fleklinde randomize edildiler.
Tüm kat>l>mc>lar video trainer yetenekleri ve do¤al
yetenekleri konusunda önceden teste tabi tutuldu.
Tüm PGY2 asistanlar>n>n laparoskopik kolesistekto-
mi performanslar> izlenmifltir. Asistanlar>n video trai-
ner pratikleri 10 gün boyunca günde 30 dakika flek-
linde düzenlenmifltir. Ayn> zamanda MIST-VR ile de
10 gün boyunca günde 30 dakika pratikler yap>lm>fl-
t>r. Daha sonra tüm kat>l>mc>lar videotrainer ve MIST-
VR deki performanslar>na göre de¤erlendirilmifltir.
Buna ek olarak PGY2 asistanlar> laparoskopik kolesis-
tektomi ameliyatlar>ndaki performanslar> konusunda
dea karfl>laflt>r>lm>fllard>r. Sonuç olarak videotrainer ile
pratik yapan asistanlar>n geliflme kaydetti¤i fakat
MIST VR'de daha düflük geliflimleri oldu¤u görüldü.
Ayn> flekilde MIST-VR ile e¤itilmifl asistanlar
MISTVR konusunda daha baflar>l> iken video-trai-
ner becerilerinde daha düflük derecede geliflme kay-
detmifllerdir.
E D < T Ö R Ü N Y O R U M U
(devam ediyor)