Cerrahi tedavi; geliflte hemodina-
mik instabilite veya flok varl>¤>nda, cer-
rahi giriflim gerektiren ilgili di¤er yara-
lanmalar oldu¤unda ve non operatif te-
davinin baflar>s>z oldu¤u durumda (fizik
muayenede de¤ifliklik, azalm>fl kan ba-
s>nc>, asidoz, taflikardi ve 24- 48 saat içe-
risinde 4 üniteden fazla kan transfüzyo-
nu gereksinimi) endikedir. Cerrahi te-
daviden kaç>n>lan hastalarda anjiyogra-
fik embolizasyon da uygulama kapsam>-
na girmifltir.
SPLENEKTOMSEÇENE/< OLDU/U
HEMATOLOJ
Anemiler
Herediter sferositoz, hastal>¤> otozomal
dominant geçifllidir. Hastal>k, spektrin
adl> sitoiskelet proteininin eksikli¤in-
den kaynaklanan eritrosit membran ha-
sar> ile karakterizedir. Bu durum, hüc-
relerin normalden küçük, kal>n, rijid ve
hemen hemen küresel olmas>na neden
olur. Bu hücreler dalakta tutularak y>-
k>lma e¤ilimindedir. Hastal>¤>n öne ç>-
kan bulgular> anemi, retikülositoz, sar>-
l>k ve splenomegalidir. Hastalar>n %30
ila %60'>nda kolelitiyazis bildirilmifltir,
bu nedenle cerrahi giriflim öncesi ultra-
son yap>lmal>d>r. %60'dan fazla eritrosi-
tin sferositik oldu¤unu ve artm>fl reti-
külosit say>s>n> gösteren periferik yay-
ma ve negatif Coombs testi ile kolayca
tan> konulabilmektedir. Splenektomi,
hemoliz oran>n> azaltt>¤> için bir tedavi
seçene¤idir. Genellikle, operasyon 4
yafla kadar ertelenmelidir. Dala¤>n ç>ka-
r>lmas>ndan sonra, eritrositler normal
hayat sürelerini tamamlarlar ve e¤er
varsa, sar>l>k da kaybolur. As>l mem-
bran anomalisi ise varl>¤>n> korur. Here-
diter eliptositoz, piropoikilositoz, kse-
rositoz ve hidrositoz, herediter sferosi-
tozun varyantlar>d>r.
Hemolitik anemi ayr>ca, glukoz-6-fos-
fat dehidrojenaz ve piruvat kinaz eksikli-
¤i ile de iliflkilidir. Glukoz-6-fosfat dehid-
rojenaz eksikli¤i X'e ba¤l> herediter bir
hastal>kt>r ve anemi, ilaçlar ile veya belli
bafll> kimyasallara maruz kal>nmas> ile or-
1653
Bölüm 149: Splenektomi ve Splenorafi
Gastrointestinal Olmayan Transabdominal
fiekil 5. Aksesuar dalak yerleflimleri. A: Aksesuar dala¤>n en s>k yerleflim yeri. Aksesuar dalak ayr>ca, sol üreter, sol
over ve sol testis ile küçük sak ve büyük omentumda da olabilir.
B: Aksesuar dalak yerleflimleri. Presakral ve paraüret-
rik spleniküllerin pozisyonlar>na dikkat ediniz.
TABLO 1. AMERDALAK YARALANMALARININ EVRELEND
S>n>f
Tan>m
I
S>n>rl> subkapsüler hematom ; yüzey alan>n>n %10'undan az
Parankimal tutulumla birlikte kanamas>z kapsüller laserasyon, <1cm derinlik
II
S>n>rl> subkapsüler hematom; yüzey alan>n>n %10-%50'si
<2cm çapta s>n>rl> intraparankimal hematom
Kanayan kapsüler y>rt>k veya trabeküler damarlar> içermemekle birlikte 1-3 cm
derinli¤inde parankimal laserasyon
III
Geniflleyen subkapsüler veya intraparankimal hematom
Kanayan subkapsüler hematom veya yüzey alan>n>n %50'sinden fazla
subkapsüler hematom
>2cm çap>nda intraparankimal hematom
>3cm derinli¤inde veya trabeküler damarlar> içeren parankimal y>rt>k
IV
Aktif kanama ile birlikte rüptüre intraparankimal hematom
Majör devaskülarizasyona neden olacak flekilde (splenik hacmin >%25'ten
fazlas>), segmental veya hiler damarlar> içeren laserasyon
V
Tamamen da¤>lm>fl veya parçalanm>fl dalak
Tüm dala¤> devaskülarize edecek flekilde hiler laserasyon
SPLEN
PANKREAS
GASTROSPLEN
OMENTUM
DALAK