482
K>s>m V: Meme, Gö¤üs ve Mediasten
Meme dokusu anatomik olarak modifiye
ter bezidir. Memelilerin en önemli özelli-
¤i meme dokusunun olmas>d>r. Embriyo-
lojik olarak her iki meme yaln>zca süt
çizgisinden geliflir. Süt çizgisi aksiller
bölgeden kas>k bölgesine kadar uzanan
bir tomurcuktur. Farkl> memeli türlerin-
de memelerin say>s> da farkl>d>r.
da ve primatlarda normalde pektoral böl-
gede her biri bir bölgede olmak üzere iki
meme geliflir. Difli populasyonun yakla-
fl>k %1'inde çok say>da (polimasti) meme
geliflebilir veya meme bafl> olmayabilir
(politeli). Bu fazla memeler prensip ola-
rak yaln>z süt çizgisinde geliflirler. Do-
¤um sonras>nda erkeklerin memelerinde
minimal geliflme olmas>na ra¤men kad>n-
larda memeler aflikar olarak geliflir ve bü-
yür. Kad>nlardaki memelerin geliflimi yafl
ile birlikte artar. Bu de¤ifliklikler öncelik-
li olarak üreme fonksiyonuna etki eden
hormonlar (östrojen) taraf>ndan düzen-
lenir. Memedeki geliflimin en yo¤un ol-
du¤u zaman yirmili yafllard>r. K>rkl> y>l-
lardaki premenopozal dönemde atrofi
bafllar. Gebelik ve laktasyon s>ras>nda
glanduler dokunun miktar> (volumü) ve
memenin fonksiyonel aktivitesindeki ar-
t>fl en göze çarpan de¤iflikliklerdir. Me-
mede menstrual siklus s>ras>nda gözle-
nen yap>sal de¤ifliklikler, overlerden sal>-
nan hormonlar>n kan düzeylerindeki de-
¤ifliklikler sonucunda oluflmaktad>r.
Overlerin hormonal sekresyon aktivite-
sindeki de¤ifliklikler sonucunda oluflan
menapoz döneminde memelerde invo-
lüsyon oluflur.
normal yap>s> ya¤ ve ba¤ dokusuna de¤i-
flir ve daha sonrada memenin volumün-
de, fleklinde ve konturünde azalma olur.
Meme bezleri gö¤üs ön duvar>n>n yüzey-
sel fasyas>n>n içerisine yerleflmifltir. Meme
tubuloalveolar glandüler dokudan oluflan
15-20 lobtan ibaret bir bezdir. Loblar fib-
röz ba¤ dokusuyla desteklenir ve loblar
aras>ndaki parankimde ya¤ dokusu bulu-
nur. Cilt alt> ba¤ dokusu ile meme doku-
sunu birbirinden ay>rt eden kapsülü yok-
tur. Daha do¤rusu bu doku bezin etraf>n>
kuflat>r, loblar ve lobüller aras>nda uzanan
septalar> oluflturarak beze ait yap>lar> yer-
çekimine karfl> destekler. Memenin arka
yüzüne uzanan yüzeysel fasyan>n derin ta-
bakalar> gö¤üs duvar>n>n derin fasyas>yla
(pektoral) birleflir. Memenin arka yüzün-
de farkl> bir anatomik yap> olan ve retro-
mammarian bursa ad> verilen bir bölge
vard>r. Bu bölge memenin yüzeysel fasya-
s>n>n derin tabakas> ve pektoralis major
ile onun bitifli¤indeki gö¤üs duvar> kasla-
r>n>n derin fasyas> aras>d>r (fiekil 1). Retro-
mammarian bursa gö¤üs duvar> üzerinde-
ki memelerin mobilizasyonuna yard>mc>
olur. Destek ba¤ dokusunun kal>nlaflm>fl
fibrotik yap>lar> memenin parankim doku-
su aras>nda parmak fleklinde uzant>lar ve-
rir. Bu yap>lar memenin yüzeysel fasyas>-
n>n derin tabakas>ndan cildin dermis taba-
kas>na kadar uzan>r. Dermisin yüzeysel
fasyas>na kadar dikey olarak uzanan bu
nazik süspansuar yap>lara Cooper liga-
menti denir. Cooper ligaman> memeyi
oluflturan yap>y> destekleyip, fleklinin ko-
runmas>n> sa¤larken memenin hareketine
de izin verir. Olgun bir kad>nda meme
ikinci ve üçüncü kaburga seviyesinden
meme alt> bölüm olarak bilinen alt>nc> ve
yedinci kostalar>n seviyesine kadar uza-
n>r. Lateral olarak ise, meme sternumun
lateral kenar>ndan ön veya orta aksiller
çizgiler aras>ndaki alanda yerleflmifltir.
Meme genellikle aksiller bölgeye do¤ru
uzant> verir buna Spence'nin aksiller kuy-
ru¤u denir. Memenin üst d>fl yar>s> özellik-
le de üst d>fl kadran> memenin kalan k>-
s>mlar>ndan daha fazla glandüler yap> içe-
rir. Memenin arkas> veya derin tabakas>
pektoralis major, serratus anterior ve eks-
ternal oblik kaslar>n>n fasyas>n>n üzerine
yerleflmifltir. Ayr>ca meme rektus k>l>f>n>n
üst k>sm>na da oturmufltur.
Aksilla, üst ekstremite ve toraks duvar>
aras>nda yerleflmifl piramit fleklinde bir
yap>d>r. Bu yap>n>n bir taban ve birde
apeks olacak flekilde dört s>n>r> vard>r
(fiekil 2). Taban aksiller fasya ile örtül-
müfltür. Aksillan>n apeksi kanal fleklinde-
dir. Buras> servikoaksiller kanal yoluyla
boynun arka üçgeni içine uzan>r. Boyun
ve üst ekstremite aras> bölgede bulunan
yap>lar>n ço¤u bu anatomik pasaja girer-
ler. Bu bölge önde klavikula, medialde
ilk Kosta ve arkada skapula ile s>n>rlan-
m>flt>r. Aksillan>n ön duvar>n> pektoralis
major ve minör kaslar> ve onlar>n fasyala-
r> oluflturur. Arka duvar> primer olarak
skapulan>n ön yüzünde bulunan supska-
pular kas oluflturur. ayr>ca arka k>sm>n
küçük bir alan>n> teres major ve latissu-
mus dorsi kaslar> oluflturur. Aksillan>n la-
teral duvar>n> biceps kas>n>n yiv fleklin-
deki olu¤u oluflturur. Buras> ön ve arka
kompartmanlardaki yo¤un kaslar>n incel-
mifl uzant>s>d>r. Medial duvar serratus an-
terior kas>ndan oluflmufltur.
Pektoralis major ve minör kaslar>n>n
fasyas> aç>kça iki farkl> plandad>r: Pekto-
ral fasya olarak adland>r>lan yüzeysel ta-
baka pektoralis major kas>n> sarar. Hal-
buki klavipektoral veya kostokorokoidal
fasya olarak adland>r>lan derin tabaka ak-
sillan>n taban>nda klavikuladan aksiller
fasyaya kadar uzan>r ve subklavius ve
pektoralis minör kas>n> sarar (fiekil 3).
Sefalik ven, lateral pektoral sinir, ve
torakoakromial trunkusun branfllar> kla-
vipektoral fasya yani kostokrokoid mem-
bran> delip geçerler. Medial pektoral si-
nir kostakorokoid membran> delmez.
Ancak pektoralis minorun derin yüzeyin-
den girer ve pektoralis major'u inerve et-
mek üzere pektoralis minör'ü çeviren
fasyan>n önünden geçer. Pektoralis mi-
nör'ün alt>nda lokalize olan klavipektoral
fasyan>n alt parças> bazen aksillan>n sus-
pansuar ligaman> veya korakoaksiller fas-
ya olarak ifade edilmektedir. Genellikle
anatomik bir s>n>r iflareti olarak bilinen
Hasteld ligaman> klavipektoral fasyan>n
kal>nlaflmas>ndan oluflur. Bu ligament
klavikulan>n medial taraf>ndan uzan>r, ilk
kostaya yap>fl>r ve birinci kostay> çapraz-
layarak subklavyen arter ve veni sarar.
AKS
MEMENANATOM
Meme Anatomisi
41
KIRBY I. BLAND
Çeviri: Dr. Mahmut Baflo¤lu