1651
Bölüm 149: Splenektomi ve Splenorafi
Gastrointestinal Olmayan Transabdominal
büyük omentumda bulunmaktad>r. Ak-
sesuar dalaklar>n ayr>ca, pelviste, pre-
sakral bölge veya sol overe bitiflik ya da
sol testise yak>n pozisyonda olmak üze-
re skrotumda da bulundu¤u bildirilmifl-
tir (fiekil 5).
FPATOF
Dalak fetal geliflimin erken aflamalar>nda
k>rm>z> ve beyaz kan hücrelerinin yap>-
m>ndan sorumludur, bu görevi daha son-
ra kemik ili¤i üstlenir. Dala¤>n en önem-
li görevleri, bir filtre ve bir ba¤>fl>kl>k or-
gan> olarak yapt>¤> ifllevlerdir.
Dalak, yafll> eritrositlerin, dolafl>m-
daki hasarl> hücrelerin ve bakterilerin
uzaklaflt>r>lmas>ndan sorumludur. Ayr>-
ca, normal eritrosit morfolojisi de dalak
taraf>ndan korunmaktad>r; çünkü dalak,
immatür eritrositlerin nukleuslar>n> ç>-
kar>p hücre membranlar>n>n fleklini de-
¤ifltirerek eritrositleri iflleme yetene¤i-
ne sahiptir. Dalak, ayn> zamanda, eritro-
sit kal>nt>lar>n>n (Howell-Jolly cisimcik-
leri), denatüre hemoglobinin (Heinz ci-
simcikleri) ve demir granüllerinin (pap-
penheimer cisimcikleri) uzaklaflt>r>lma-
s>ndan da sorumludur. Sferositoz, tala-
semi ve orak hücreli anemi gibi eritrosit
morfolojilerinin bozuk oldu¤u hastal>k-
larda, genellikle splenik damarlarda tu-
tulan bu hücrelerin uzaklaflt>r>lmas>n-
dan sorumludur. Ayn> kapsam içerisin-
de, otoimmün hemolitik anemi gibi da-
laktaki eritrositleri ve makrofajlar> etki-
leyen hastal>klar da eritrosit hasar>ndan
sorumludur.
Dala¤>n ba¤>fl>kl>k sistemindeki öne-
mini gösteren en güçlü kan>t, splenekto-
minin ard>ndan, Streptococcus pne-
umoniae, Neisseria meningitidis ve Hae-
mophilus influenzae gibi kapsüllü orga-
nizmalardan kaynaklanan infeksiyon ve
sepsis insidans>n>n artmas>d>r. 1952'de,
konjenital hemolitik anemi nedeniyle
splenektomi yap>lm>fl 6 aydan küçük
befl çocuktan dördünde, a¤>r, bazen öl-
dürücü olabilen menenjit ve sepsisle
seyreden bir postsplenektomi sendro-
mu bildirilmifl ve 1969'da "ciddi posts-
plenektomi infeksiyonu (overwhelming
postsplenectomy infection = OPSI)" ta-
n>mlanm>flt>r. Her ne kadar, s>k kullan>l-
makta olan tahmini insidans çocuklarda
%0.6, eriflkinlerde %0.3 ise de OPSI'n>n
gerçek insidans> henüz tam olarak ta-
n>mlanmam>flt>r. Splenektomi sonras>
septisemi, pnömoni ve menenjit riski-
nin travma hastalar>nda %8.3 olup, ge-
nel populasyonda beklenen %0.05 ora-
n>ndan 166 kat fazla oldu¤u tahmin edil-
mektedir. S>k karfl>lafl>lan flikâyetler,
atefl, bulant>, kusma, bafl a¤r>s> ve men-
tal durum de¤ifliklikleridir. Hastal>k, flok
ve dissemine intravasküler koagülasyon
ile birlikte komplike hale gelir ve top-
lam %50-80 kadar yüksek bir mortalite
oran> tafl>r. Bu durumun ciddiyetinden
dolay>, splenektomi sonras>, polivalan
pnömokok afl>s> ile yak>n takip rutindir;
ancak, splenektomili hastalarda, afl>n>n
etkinli¤i belirsizdir. Asplenik hastalarda
profilaktik antibiyotik kullan>m> tart>fl-
mal> bir konudur; yine de bu grup hasta-
lardaki minör infeksiyonlar antibiyotik
ile tedavi edilmelidir.
fiekil 1. Dala¤>n gros anatomisi.
fiekil 2. Dala¤>n ligamanlar>.
H
KOLON
OLU/U
Diaf.
Frenosplenik lig.
K>sa
gastrik
damar
Gas-
trosplenik
lig.
Frenokolik
lig.
Splenokolik
lig.
Pankreas
Böbrek
Dalak
Splenorenal
lig.
Splenik damar
M
E
D
L
UÇ
SUPE
R
R
KE
N
AR
GAS
TR
OL
U
K
LA
T
E
R
A
L
U
Ç
BÖ
BR
EK
O
LU
/
U
PA
NK
REA
T
OL
UK