de ilk kez kullan>lm>flt>r. Daha sonra prostat cerrahisinde de kullan>lan PUMA ile birlikte daha özelleflmifl robotlar>n yap>m> bafllam>flt>r. prostat cerrahisinde kullan>lmak üzere spesifik olarak dizayn edilmifltir. PROBOT'ta özel ultrasonik uç sayesinde prostat do- kusu flekillendirilmekte ve yeterli miktarda organ>n ç>kar>lma- s>na imkan sa¤lamaktayd>. Bundan dolay> prostatektomi ilk gerçek robotik cerrahi operasyon olarak kabul edilebilir. tioning), Amerika'da dizayn edilmifltir. AESOP'ta amaçlanan cerraha operasyon s>ras>nda görüntü üzerinde kontrol imkan> sa¤lamak ve kameray> tutmas> gereken asistan ihtiyac>n> orta- dan kald>rmakt>. Cihaz kameray> tutmakta ve cerrah>n ses ko- mutlar> ile hareket etmekteydi. Mettler ve arkadafllar>n>n yap- m>fl oldu¤u bir çal>flmada jinekolojik cerrahide AESOP kullan>- larak yap>lan operasyon ile cerrahi asistan>n kamera tuttu¤u operasyon karfl>laflt>r>lm>fl ve AESOP kullan>lan cerrahilerde operasyon süresi daha k>sa bulunmufltur. Bunun nedeni olarak da iki cerrah>n da operasyon esnas>nda kameray> tutmalar>na gerek kalmadan iki elini kullanabilme imkan> gösterilmifltir. AESOP ile birlikte abdominal robotik asiste operasyonlar>n ya- p>lmas> mümkün hale gelmifltir. 1994 y>l>nda FDA ilk kez intra abdominal cerrahi için robot kullan>m>n> onaylam>flt>r. 1992 y>l>nda di¤er ticari robotik cerrahi sistemi olan ROBODOC or- taya ç>km>flt>r. ROBODOC kalça protezi operasyonlar>nda 3 boyutlu bilgisayarl> tomografi görüntülerini kullanarak femur üzerinde hassas kesiler yapmak için dizayn edilmifltir. ROBO- DOC ve AESOP ile yap>lan cerrahilere gerçek anlamda robotik cerrahi demek do¤ru de¤ildir çünkü yap>lan cerrahinin sadece bir k>sm>nda robot yer almaktayd>. Bundan 4 y>l sonra ikinci Inc, Santa Barbara, Ca, USA) ortaya ç>km>flt>r (fiekil 106-1). ZEUS'ta iki robotik kol ile bir kamera tutucusu bulunmaktay- d>. temdi. Kamera AESOP'takine benzer olarak cerrah>n ses ko- mutlar> ile hareket etmekteyken, hastadan uzak bir alanda bu- lunan cerrah enstrümanlar> robot yard>m>yla kontrol etmek- teydi. Bu sistemde geleneksel 2 boyutlu laparoskopik ekran bu- lunmaktayd>. Zeus sistemi kullan>larak New York'taki bir cer- rah, Fransa Strazburg'taki hastada kolesistektomi yapmay> ba- flard>. Bu cerrahinin öncesinde fiber optik kablolar yard>m>yla transatlantik olarak önce domuzlar üzerinde çal>flmalar yap>l- m>flt>r. l>nda Belçika'da da Vinci® robotik sistem kullan>larak ilk bafla- r>l> cerrahi gerçeklefltirilmifltir. art>k mevcut de¤ildir. 2003 y>l>nda Computer Motion flirke- tinin Intuitive flirketine dahil olmas>yla beraber piyasada tek ti- cari robotik sistem da Vinci® cerrahi sistemi olmufltur. Loul- met ve ark. 1999 y>l>nda kardiyotorasik cerrahide da Vinci® sis- temini kullanarak ilk cerrahi operasyonlardan birini gerçeklefl- tirmifltir. Koroner arter bypass graft için robotik asiste sistem kullanm>fllar ve robotik asiste cerrahi geçiren hastalar>n hasta- nede kal>fl sürelerinin daha k>sa oldu¤unu, sternotomiye göre yo¤un bak>m ünitesinde daha az kalma ihtiyaçlar>n>n oldu¤u- nu göstermifllerdir. n> giderek artm>flt>r. gili bildirilerinden sonra FDA jinekolojik alanda robotik siste- |