background image
G
Ekstraperitoneal laparoskopik lenfadenektomi gittikçe artan
bir flekilde popüler hale gelmektedir. Günümüzde esas kulla-
n>m alan>, ileri evre servikal kanserlerde paraaortik lenf nodla-
r>n>n de¤erlendirilmesi, radyoterapi uygulama alan>n>n gerçek-
çi bir flekilde belirlenmesidir. Ayr>ca ekzenterasyon uygulana-
cak olgularda pelvis d>fl> tümör olmad>¤>n> kan>tlamak için de
uygulanmaktad>r. Pelvik lenfadenektominin daha genifl uygu-
lama alanlar> olmakla birlikte, ekstraperitoneal tek tarafl> yak-
lafl>m tekni¤inin tafl>d>¤> güçlükler henüz bu yöntemin yayg>n
kullan>m>n> engellemektedir. Servikal kanser insidans> geliflmifl
ülkelerdeki etkin taramayla azalmakla beraber, dünyada kad>n-
lar aras>nda ikinci s>kl>kta görülen bir kanserdir. Smear tara-
mas> sonucu servikal kanserlerin önemli k>sm> erken evrede ya-
kalanmakla beraber, servikal kanserlerin neredeyse yar>s> hala
tan> s>ras>nda serviks ötesindedir (Lokal ileri evre servikal kan-
ser, LACC).
1
Bu tümörlerin tedavisi kemoradyasyon terapisi;
eksternal ve intrakaviter radyoterapi ile birlikte kemoterapi
kombinasyonu olup, bu tedavinin hastal>ks>z ve toplam sa¤ka-
l>m> iyilefltirdi¤i gösterilmifltir.
2,3
Lenf nodu metastaz>, özellikle paraaortik lenf nodu metas-
taz> tümör stage'i ile birlikte servikal kanserin en önemli prog-
nostik faktörüdür. Servikal kanserde kommon iliak ve aortik
lenf nodlar>n>n negatif olmas>, aortik radyoterapinin yap>lma-
mas> için güvenli bir endikasyondur.
4
Para-aortik nod tutulu-
mu oldu¤u bilinen hastalarda radyasyon tedavisi pelvis d>fl>nda
üst abdomeni içine alacak flekilde geniflletilir. Para-aortik lenf
nodu pozitif olgularda extended field radyoterapinin lokal kon-
trol ve surviyi düzeltici etkisi bulunmaktad>r. kanserlerde yap>lan genifl kontrollü randomize çal>flmada pelvik
plus pararaortik radyoeterapi karfl>laflt>r>lm>fl ve 10 y>ll>k survi
paraaortik radyoterapi eklenen grupta daha yüksek olarak bu-
lunmufltur; %55'e karfl> %44.
4
Bu (extended-field) radyoterapi;
tüm hastalara rutin olarak verilmez, çünkü özellikle geçirilmifl
abdominal laparotomi olgular>nda belirgin morbiditeye yol
açar. Bununla birlikte radyasyona ba¤l> komplikasyonlar>n te-
davisi oldukça zor olup, belirgin mortalite riski tafl>r. Bu neden-
le paraaortik lenf nodlar>n>n durumunun bilinmesine ihtiyaç
vard>r.
4,5
Serviks kanserinde klinik s>n>fland>rman>n do¤rulu¤u
evre artt>kça düflmekte ve bu hata oran> FIGO stage I ve II için
%25 iken, IIIB de %65-90'lara ç>kmaktad>r.
6
Bununla birlikte,
cross-sectional görüntüleme yöntemleri olan CT ve MRI; lenf
nodlar>ndaki mikrometastazlar> tespit etmede kötü sensitivite
ve spesifiteye sahiptir. Bu yüzden lenf nodu mikrometastaz>
olan olgular tedavi edilememektedir. PET (pozitron emisyon
tomografi), para-aortik lenf nodlar>ndaki mikroskopik yay>l>m>
tespit etmede daha güvenilir olmas>na ra¤men, bu tekni¤in sen-
sitivitesi ise ortalama %80'dir.
7
Bu sebeplerden dolay> birçok
klinisyen hala radyoterapi alacak olgular> tespit edebilmek için
tedavi öncesi cerrahi de¤erlendirmeyi uygun görmektedir.
Cerrahi evreleme tedavinin bireysellefltirilmesini daha iyi
sa¤lamakta ve bu da daha iyi klinik sonuçlara sebep olmaktad>r.
Cerrahi evrelemenin, preoperatif görüntüleme yöntemlerinde
nodal metastaz negatif olan hastalar>n %43'ünde radyasyon te-
davisini de¤ifltirdi¤i saptanm>flt>r.
5,8
Paraaortik nodal tutulu-
mun cerrahi olarak de¤erlendirilmesi daha güvenilir olup, ç>ka-
r>lan lenf nodlar>n>n histolojik incelenmesi yan>nda büyük po-
zitif lenf nodlar>n>n ç>kar>lmas>yla da tedaviye katk> sa¤lan>r.
5,8
Cerrahi evrelemenin laparoskopik yöntemle yap>lmas>n>n,
laparotomiye göre; laparotomiye ba¤l> travman>n azalt>lmas>,
daha az kan kayb>, h>zl> iyileflme ile radyasyon terapisinin he-
men bafllanabilmesi gibi birçok avantaj> vard>r. Lokal ileri evre
servikal kanserdeki cerrahi evreleme konsepti son 3 dekadda
geliflmifltir. evrelendirilmifl, fakat bu hastalarda pelviste disseke edilen alan-
larda daha sonra radyasyona ba¤l> ince barsak obstrüksiyonla-
r>na ba¤l> yüksek komplikasyon oranlar>n>n oldu¤u görülmüfl-
tür. Daha sonra kapal> ekstraperitoneal yaklafl>m> gelifltirilmifl
ve bu hastalarda cerrahi sonras> radyoterapi sonras>nda ince
barsak komplikasyonlar>nda belirgin azalma oldu¤u gösteril-
mifltir. En son olarak endoskopik yöntemlerde geliflmeye ba¤l>
transperitoneal ve ekstraperitoneal laparoskopik yaklafl>mla
lenf nodu disseksiyonu gelifltirilmifltir.
9,10
Ocelli ve arkadafllar>-
n>n yapt>klar> bir hayvan çal>flmas>nda transperitoneal ile eks-
traperitoneal laparoskopik paraaortik lenfadenektomi, adez-
yon formasyonu ve adezyon bölgeleri aç>s>ndan karfl>laflt>r>l-
m>flt>r.
11
Bu çal>flmada toplam adezyon oran> transperitoneal
grupta %76, ekstraperitoneal grupta %43 olarak bulunmufltur.
Yine bu çal>flma ile operasyon süresi, ç>kar>lan lenf nodu say>s>,
intra ve postoperatif komplikasyonlar aç>s>ndan önemli bir
fark bulunmam>flt>r.
Yine ekstraperitoneal laparoskopik yaklafl>m>n, konvansi-
yonel transperitoneal laparoskopi ile karfl>laflt>r>lmas>nda; azal-
779
99
Laparoskopik
Ekstraperitoneal
Lenfadenektomi
Dr. Müfit Cemal Yenen ve Dr.