background image
Meme kanseri kad>nlarda en s>k görülen kanserdir. Sekiz ka-
d>ndan birinde yaflam süresince meme kanseri geliflmektedir.
1
Meme kanseri görülme s>kl>¤> bölgelere ve yafla göre de¤ifliklik
göstermektedir. Görülme s>kl>¤> Japonya'da 100.000 kad>nda
38 iken, Amerika'da 100.000 kad>nda 97'dir; 65 yafl üstü kad>n-
larda Amerika'da görülme s>kl>¤> 100.000 kad>nda 400, Avru-
pa'da 100.000 kad>nda 250'dir.
2
Meme kanseri kad>nlarda ak-
ci¤er kanseri sonras> ikinci s>k ölüm nedenidir. Her y>l dünya-
da yaklafl>k 400.000 kad>n>n meme kanseri nedeniyle öldü¤ü
bilinmektedir.
3
Meme kanserine ba¤l> ölüm riskinin azalt>lmas> amac>yla
meme kanseri taramas> 1970'li y>llarda gündeme gelmifl ve
1980'li y>llarda pek çok bilimsel topluluk taraf>ndan önerilmeye
bafllanm>flt>r. Tümör çap>, hastal>¤>n bölgesel ve uzak metastaz-
lar>n>n varl>¤>, meme kanserinin prognozunun belirlenmesinde
önemli göstergeler oldu¤undan; tarama ile hastal>¤>n erken ev-
rede tan>nmas>n>n meme kanserine ba¤l> ölüm riskini azaltma-
da etkin olabilece¤i öngörülmüfltür. Tarama programlar> ile
meme kanserine ba¤l> ölüm riskinin %32 oran>nda azald>¤> gös-
terilmifltir.
4,5
Bugün dünyan>n pek çok ülkesinde 40-50 ile 69
yafl aras>nda meme kanseri taramas> uygulanmaktad>r; ancak bu
konuyla ilgili olarak yap>lan 11 randomize çal>flma metodoloji-
leri bak>m>ndan s>kl>kla tart>fl>lmakta oldu¤undan meme kanse-
ri taramas>yla ilgili tart>flmalar da devam etmektedir.
Tarama s>k görülen ve erken tan>nd>¤>nda daha rahat teda-
vi edilen hastal>klarda uygulanmaktad>r. Tarama sa¤l>kl> kiflile-
re uyguland>¤>ndan; uygulamalar kolay, yan etkileri az ve has-
tal>ktan flüphe edildi¤inde tan> ve tedavi aflamas>ndaki yönlen-
diricilikleri yüksek olmal>d>r. Meme kanseri taramas>nda kulla-
n>lan temel yöntemler; kendi kendine meme muayenesi, klinik
meme muayenesi ve görüntüleme yöntemleridir.
TARAMA YÖNTEMLER<
Kendi Kendine Meme Muayenesi
Kendi kendine meme muayenesi kad>nlar>n kendilerine uygu-
lad>klar> meme muayenesidir. Bu muayene flekli bir doktor ta-
raf>ndan ö¤retilmelidir. Muayene e¤itimi öncesi kad>nlar me-
me kanseri risk faktörleri hakk>nda bilinçlendirilmelidir. Erken
evre meme kanserinde belirti saptanamayabilece¤i hat>rlat>la-
rak, kendi kendine meme muayenesinin di¤er tarama ve tan>
yöntemlerinin yerini alamayaca¤> anlat>lmal>d>r. Kad>nlar; me-
me yap>s>nda ve fleklinde de¤ifliklik, çekinti, meme bafl> çekin-
tisi, meme cildinde k>zar>kl>k ve kal>nlaflma, meme bafl> ak>nt>-
s> ve memede ele gelen kitle varl>¤>nda doktora baflvurulmas>
konusunda ö¤ütlenmelidir. Meme kanserinin en önemli belir-
tisinin a¤r>s>z kitle oldu¤u ö¤retilirken, gereksiz endifleyi azalt-
mak amac>yla memede ele gelen her kitlenin kanser olmad>¤>,
özellikle menstrüel siklusun de¤iflik dönemlerinde meme yap>-
s>n>n de¤ifliklik gösterebilece¤i hat>rlat>lmal>d>r.
Kendi kendine meme muayenesi ayda bir kez yap>l>r. Pre-
menopozal kad>nlarda menstürasyonun birinci haftas> yap>la-
cak muayene uygun iken postmenopozal kad>nlarda kifli tara-
f>ndan belirlenen herhangi bir gün uygundur. Muayene kifli
ayaktayken, üst beden ç>plaklaflt>r>larak ve ayna karfl>s>nda bafl-
lar. Önce kollar iki yanda serbest b>rak>larak, daha sonra iki kol
yukar> kald>r>larak, sonra da iki el bel hizas>na getirilerek meme-
ler, kitle, k>zar>kl>k, meme cildinde de¤ifliklik ve çekinti varl>¤>
aç>s>ndan araflt>r>lmal>d>r; bu arada hafif asimetri ve iki meme
aras>nda büyüklük fark>n>n normal olabilece¤i unutulmamal>-
d>r. Muayeneye daha sonra yatarak devam edilir. Muayene edi-
lecek meme taraf>nda s>rt alt>na küçük bir yükselti yerlefltirilip,
o taraftaki kol da bafl alt>na yerlefltirilerek memenin gö¤üs du-
var> üzerinde düzgün da¤>l>m> sa¤lan>r. Meme yukar>da klavi-
kuladan afla¤>da arkus kostaruma kadar; orta çizgi sternumdan
lateralde latissimus dorsi kas>na kadar de¤erlendirilmelidir; de-
¤erlendirmeye aksilla da dahil edilmelidir. Muayene için karfl>
elin 2, 3 ve 4. parmaklar>n>n iç k>sm> kullan>lmal> ve tüm meme
dairesel hareketlerle, yukar>dan afla¤>ya ya da periferden baflla-
y>p meme bafl>na do¤ru olacak flekilde de¤erlendirilmelidir.
Kendi kendine meme muayenesinin sensitivitesi %26-89,
spesifisitesi %66-81 ve pozitif prediktif de¤eri %45 olarak bu-
lunmufltur.
6,7
Kendi kendine meme muayenesiyle meme kan-
serinin saptanmas> ve meme kanserine ba¤l> ölümlerin azalt>l-
mas> üzerine yap>lan çal>flmalar>n ço¤u gözlemsel çal>flmalard>r
ve bunlar>n sonuçlar> genellikle çeliflkilidir.
8
Kendi kendine
meme muayenesinin, meme kanserinin erken evrede saptan-
mas>na katk>da bulundu¤unu ve meme kanserine ba¤l> morta-
liteyi az da olsa azaltt>¤>n>
9
ya da mamografi ile düzenli tarama
uygulanan kad>nlarda interval meme kanserinin saptanmas>n-
da önemli oldu¤unu gösteren gözlemsel çal>flmalar
10
var ol-
makla birlikte; bu muayenenin hastal>¤>n erken saptanmas>nda
ya da mortalitesinin azalt>lmas>nda etkili olmad>¤>n> belirten
gözlemsel çal>flmalar da vard>r.
11
949
117
Meme Kanseri
Taramas>
Dr. Derya Karakoç ve Dr. Demirali Onat