sonra kanser veya kanser-olmayan bireyler aras>nda zamanla
anksiyete düzeyleri aç>s>ndan fark gözlenmemifltir.
yesi olan bireyler tarama öncesi ve tarama sonras>nda de¤erlen-
dirildi¤inde tarama öncesi yüksek anksiyete saptanan bireyle-
rin büyük ço¤unlu¤unda tarama sonras>nda anksiyete belirtile-
rinin yat>flt>¤> gözlenmifltir.
aç>s>ndan kendilerini daha riskli gördükleri ve yüksek anksiye-
te belirtileri gösterdikleri tespit edilmifltir.
kat edilmelidir.
diter meme-over kanseri olgular>nda genetik tarama testinin
yol açabilece¤i duygusal s>k>nt>lar> inceleyen çal>flmalar> derle-
yen bir metaanalizde, özellikle test sonuçlar>n>n al>nmas> ile k>-
sa dönemde duygusal s>k>nt> (anksiyete) belirtileri olabilece¤i
belirtilmifl ancak zamanla, test sonuçlar>ndan ba¤>ms>z olarak,
anksiyetenin azald>¤> saptanm>flt>r (yukar>daki çal>flmalar ile
benzer sonuç oldu¤una dikkat ediniz). Yazarlar, metaanalizde
derledikleri çal>flmalarda genetik testin yaln>z duygusal sonuç-
lar>n>n araflt>r>ld>¤>na, düflünce ve davran>fl baz>nda sonuçlar>-
n>n incelenmedi¤ine dikkat çekerek, tafl>y>c> olanlar ile olma-
yanlar aras>nda bu alanlarda fark olabilece¤ini öne sürmüfller-
dir.
ne¤in ailevi kanser kliniklerine baflvuran kanser tan>s> olan ve
olmayan BRCA1/2 mutasyon tafl>y>c>s> bireylerin yaklafl>k üçte
birinde ilk baflvuruda klinik olarak anlaml> depresyon ve ank-
siyete düzeyleri oldu¤u saptanm>flt>r.
için tarama yap>lan kad>nlar>n yaklafl>k üçte birinde tarama tes-
ti esnas>nda depresyon, yüzde on beflinde de anksiyete belirti-
leri var oldu¤u gözlenmifltir. Kanser geliflme riski konusunda
makul tahminde bulunan veya riskini oldu¤undan fazla gören
bireylerde anksiyete ve depresyon ölçeklerinde yüksek puanlar
oldu¤u belirtilmifltir.
olgularda uygulanabilen bilateral ooferektomi genifl epidemi-
yolojik çal>flmalarda, muhtemel hormonal etkiye ba¤l> olarak,
parkinsonizm, kognitif bozukluk ve demans, depresyon ve
anksiyete bozukluklar> geliflimi için risk oluflturabilir. Bu ne-
denle özellikle herediter kanser riski yoksa bilateral ooferekto-
mi yapman>n olas> yarar ve zararlar> iyi de¤erlendirilmelidir.
c> salpingoooferektomi cerrahisi sonras> ise anksiyete/depres-
yon ölçekleri aç>s>ndan kontrol grubu ile fark bulunmam>flt>r.
Kanser olan kad>nlarda yaflam kalitesinin azalm>fl oldu¤u gö-
rülmüfl ve bu gruptaki kad>nlar daha çok yorgunluk hissettik-
lerini ifade etmifllerdir.
var oldu¤unu ortaya koymaktad>r. Örne¤in BRCA1 pozitif
over kanserli bireylerin k>z kardefllerinde anksiyete ve somati-
zasyon belirtilerinin mevcut oldu¤u saptanm>flt>r. Sosyal destek
alg>s>n>n, anksiyeteyi azalt>c> bir etken oldu¤u belirtilmifltir.
ki endifleleri etkileyen etmenler, kiflinin kendine yeterli¤i, gelir
durumu, kendisinde kanser geliflme riskini nas>l de¤erlendirdi-
¤i ve kiflinin ailedeki rolüdür; hasta birey ile akrabas>n>n, kan-
ser hakk>ndaki endifleleri birbiriyle orant>l>d>r.
Anksiyete Belirtileri
depresyon ve anksiyete belirtilerine odaklanm>flt>r. Anksiyete
belirtileri özgül tan>lardan ziyade hastal>k/durum ile iliflkili
anksiyeteyi tan>mlar flekildedir. Özellikle çal>flmalar>n ço¤unda
kullan>lan ölçüm araçlar>, psikiyatrik tan> s>n>flamalar>na göre
de¤il, belirtilerin varl>¤> ve fliddetine göre tarama yapmaktad>r.
Dolay>s>yla belirtilen patolojik anksiyete düzeyleri özgül bir
anksiyete bozuklu¤u tan>s>na (panik bozukluk, yayg>n anksiye-
te bozuklu¤u, travma sonras> stres bozuklu¤u... gibi) iflaret et-
memektedir. Depresif belirtiler de benzer flekilde tan>ya özgül
de¤ildir. Sözgelimi yüksek depresif belirti puanlar> depresif nö-
bet; distimi; bipolar afektif bozukluk, depresif nöbet gibi farkl>
tan>lara iflaret ediyor olabilir (ya da bir bozuklu¤un tan> ölçüt-
lerini karfl>lam>yor olabilir). Jinekolojik kanser hastalar> için li-
teratürde özgül psikiyatrik tan>lar>n yayg>nl>¤> ve tedavisine yö-
nelik çal>flmalar>n çok az oldu¤u söylenebilir.
de depresyon geçirdi¤i kabul edilmektedir. Majör depresyon
prevalans> farkl> toplumlarda yaklafl>k %10-25 civar>ndad>r, ka-
d>nlarda erkeklerden iki kat daha s>k görülür.
lunmufltur. Çal>flmalarda tespit edilen oranlar toplumda görül-
me s>kl>¤>na yak>n oranlard>r. Jinekolojik kanserlerde depres-
yon s>kl>¤>, meme (en yüksek oran %45), akci¤er (%11-44),
pankreas (%33-50) ve orofarengeal (%22-57) kanserlerden da-
ha düflüktür.
tüm kanserli hastalar kanser olmayan kontroller ile karfl>laflt>-
r>ld>¤>nda, depresyon ve anksiyete bozukluklar> için bir psiki-
yatra konsültasyon s>kl>¤>nda gruplar aras>nda fark olmad>¤>,
meme ve prostat kanserlerinde antidepresan ve anksiyolitik re-
çeteleme s>kl>¤>n>n artm>fl oldu¤u ve özellikle terminal dönem-
deki kanser hastalar>nda daha çok antidepresan (meme ve
prostat) ve anksiyolitik (meme) reçete edildi¤i gözlenmifltir. Bu
çal>flma kanser geliflen organa göre psikiyatrik bozukluk olufl-
ma s>kl>¤>n>n de¤iflebilece¤i bulgusunu desteklemektedir. Ayr>-
ca kanser hastalar> ile kontroller aras>nda konsültasyon s>kl>¤>
aç>s>ndan fark olmamas>na ra¤men kanser grubunda daha çok
ilaç reçete edilmesi konsültasyon miktar>n>n yeterli olmad>¤>n>
gösteriyor olabilir. Bu çal>flmada jinekolojik kanserler ayr> bir