background image
Hem iskemik kalan ekstremitede (lokal hasar) hem de iskemik
alan>n d>fl>ndaki bölgelerde (uzak organ hasar>) hasar ortaya ç>-
kabilmektedir. Oluflan reperfüzyon hasar>, moleküler oksijenin
toksik metabolitleri ile oluflur. Normalde oksijen, karbondiok-
sit ve suya metabolize olur. Hipoksi sonucu, elektron transport
sisteminde bozulmaya ba¤l> olarak reperfüzyon döneminde ani
olarak artan oksijen, su ve karbondioksit yerine sitotoksik ser-
best oksijen radikallerine dönüflmeye bafllar.
16
Bu radikaller
asidoz oluflumunu ve durumun daha da komplike olmas>n> te-
tikler. Adenozin trifosfat depolar>n>n 3 saatte boflald>¤> hesaba
kat>l>rsa 3 saate kadar aortan>n klempe edilmesi güvenle tolere
edilebilir.
Arter ve ven birlikte yaralanm>fl ise öncelikle venin rekons-
trüksiyonu yap>lmal>d>r. Bunun amac>, arter tamir edilip kan
ak>m> sa¤land>¤>nda organda meydana gelecek staz ve ödemin
ve buna ba¤l> erken dönemde geliflecek arteriyel trombüsün
engellenmesidir. Organda meydana gelecek staz ve ödem, iske-
miden daha tehlikelidir.
Ven lezyonlar>nda müdahale arteriyel lezyonlardakinden
daha güç kabul edilir. Kanama parmak kompresyonu ile kon-
trol alt>na al>nabilir. Daha sonra yaralanma bölgesi Satinsky
klempi ile klemplenir. V. kava y>rt>¤> 5-0 atravmatik sütürle ta-
mir edilir. Lezyonun büyüklü¤ü ve yeri klemplenmesine uygun
de¤ilse cerrah iflaret parma¤> ile vena kavan>n arkas>ndan geçe-
rek ven arka duvar>n> öne do¤ru çeker ve kanamay> kontrol al-
t>na al>r.
Baz> durumlarda kanama yeri parmak bas>lmas> suretiyle
kolayca tutularak klempe gerek kalmadan onar>l>r. Parmak y>r-
t>k üzerinde dururken al>nan birkaç sütür yard>m>yla ven duva-
r> öne do¤ru çekilir ve klemp rahatl>kla konularak tamir ta-
mamlan>r. Kanama bütün önlemlere ra¤men kontrol alt>na al>-
namaz ise lezyonun proksimal ve distaline damar klempleri ko-
nur. Daha sonra v. kava'n>n klempler aras>nda kalan k>sm> bir
elin iflaret ve orta parmaklar> ile s>k>flt>r>larak lezyon onar>l>r
(fiekil 126-3).
V. cava'da mevcut olan kesi v.cava'n>n sa¤a ya da sola dön-
dürülmesi ile d>fltan onar>l>r. Travma sonucu v. cava'da doku
kayb> oluflmufl ise primer onar>m mümkün olmayabilir. Bu du-
rumda greft ile onar>m yap>l>r. Renal venlerin v.cava'ya aç>ld>-
¤> bölgenin distalindeki yaralanmalarda rekonstrüksiyon yap>l-
mas> idealdir. Teknik olarak onar>m>n mümkün olmad>¤> du-
rumlarda, bu bölgeden yap>lan v. kava ligasyonu genelde iyi to-
lere edilebilir ancak ameliyat sonras> dönemde hastada olacak
bacak fliflli¤i ak>ldan ç>kar>lmamal>d>r. Bu sebeple vena kava in-
ferior ba¤lanmas> son seçenek olarak düflünülmeli, mümkün
oldu¤unca tamir düflünülmelidir.
Sol iliyak ven tamirlerinde e¤er kanama oda¤> iyi görülemi-
yorsa sol iliyak arterin transekte edilip iliyak ven tamir edildikten
sonra anastomoze edilmesi baz> vakalarda çözüm sa¤layabilir.
Ven yaralanmalar>nda önemli bir nokta da internal iliyak
ven yaralanmalar>d>r. Distal kontrolün son derece zor oldu¤u
bu yaralanmalarda vene bir tampon arac>l>¤> ile kompres yap>-
larak lezyonlara dikifl atarak lezyonun daralmas>n> sa¤lamak
veya venin obstrüksiyonunu sa¤lamak bir seçenek olabilir. En-
dovasküler tedavilerin de cerrahi ile kombine edilebilece¤i do-
nan>ml> ameliyathanelerde coil kullanarak bu damarlar oblite-
re edilebilir.
Büyüme gösteren pulsatil retroperitoneal hematomlara
daima müdahele edilmelidir. Pulsatil olmayan hematomlar
kendini s>n>rlad>¤> için yak>n takip edilirler.
1026
K
ISIM
10
J Palyatif Bak>m
fiEK