background image
G
Dünya genelinde 2008 y>l> itibariyle toplam olarak 12.4 milyon
yeni kanser olgusu meydana gelmifl ve 7.6 milyon kifli kanser
nedeniyle hayat>n> kaybetmifltir. Yeni kanser olgular>n>n %53'ü
geliflmekte olan ülkelerde görülürken kanser nedeni ile olan
ölümlerin %60'> bu ülkelerdedir. Geliflmifl ülkelerde kad>nlar-
da meme, kolorektal ve akci¤er kanserleri en s>k görülen kan-
ser türleridir. Bu ülkelerde korpus uteri kanseri dördüncü s>ra-
da ve over kanseri de alt>nc> s>rada yer almaktad>r. Buna karfl>-
l>k geliflmekte olan ülkelerde serviks kanseri meme kanserinden
hemen sonra ikinci s>kl>kta görülen kanser türüdür. Geliflmek-
te olan ülkelerde over kanseri sekizinci ve korpus uteri kanseri
de onuncu s>rada yer almaktad>r. Kanser nedeni ile olan ölüm-
lerde ise geliflmekte olan ülkelerde serviks kanseri toplamda
%13,9'luk pay ile ilk s>rada gelmektedir.
Türkiye'de 2008 y>l> kay>tlar>na göre kad>nlarda en s>k gö-
rülen kanser türleri aras>nda korpus uteri kanseri (insidans
yüz binde 5,8) dördüncü, over kanseri (insidans yüz binde 5,2)
beflinci ve serviks kanseri de (insidans yüz binde 4,2) dokuzun-
cu s>rada gelmektedir. 2008 y>l>na ait meme kanser insidans>
yüz binde 28.3 olup, kad>nlarda en s>k görülen kanser türü ola-
rak tespit edilmifltir.
1
Uluslar aras> hastal>k s>n>flamas> listelerinde (ICD-10, In-
ternational Classification of Diseases) kad>n genital organlar>-
n>n malign hastal>klar> 7 de¤iflik kod numaras> ile yer almakta-
d>r. Buna göre kad>n genital organlar>na ait kanserler, C51:
Vulva-, C52: Vajen-, C53: Serviks uteri-, C54: Korpus uteri-,
C55: Uterusun di¤er-, C56: Over-, C57: Kad>n genital bölgesi-
nin tan>mlanmam>fl ve di¤er-, ve C58: Plasentan>n malign kan-
serleri kodlama sistemi dahilinde alt bafll>klar da dahil olmak
üzere tan>mlanmaktad>r.
2
Meme kanseri ayr> bir tür olarak ele
al>nd>¤> için bu gruba dahil edilmez. Kad>n genital organlar>n>n
malign hastal>klar>, yani jinekolojik kanserler aras>nda en s>k
görülenleri uterus (serviks, korpus) ve over kanserleridir. Bu-
nun yan>s>ra, daha seyrek olarak görülen vulva-vajen kanserle-
ri ve tuba uterina kanserleri ile koryon epitelyoma da jinekolo-
jik kanser türleri aras>ndad>r.
Günümüzde hemen bütün ülkelerde jinekolojik kanserler
önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olarak gözlenmekte-
dir.
3,4
Bu nedenle, jinekolojik kanserlerin görülme s>kl>¤>n> tes-
pit etmek; jinekolojik kanserlerle iliflkili risk faktörlerini ve
riskli hasta gruplar>n> belirlemek; jinekolojik kanserlerin ne-
denlerini araflt>rmak; tan> yöntemlerinin hastalar> do¤ru olarak
tespit etme yetilerini de¤erlendirmek ve yeni tarama/tan> yön-
temleri gelifltirmek; jinekolojik onkoloji hastalar>n>n yaflam sü-
releri konusunda öngörülerde bulunmak ve jinekolojik kanser-
lerden korunma ve tedavide uygun stratejilerin saptanmas> gi-
derek daha büyük önem tafl>r olmufltur. Kitab>n bu bölümün-
de, dünyada ve ülkemizde kad>n malign hastal>klar>n>n s>kl>¤>
ve da¤>l>m> incelenmekte; jinekolojik kanserlerde korunma ve
kontrol yöntemleri tart>fl>lmakta ve jinekolojik kanserlerin ne-
denleri, risk faktörleri, tan>/tedavi yöntemleri ile araflt>rmalar-
da kullan>lan bafll>ca epidemiyolojik çal>flma tipleri tan>t>lmak-
tad>r.
JEP
Serviks Kanseri
Bütün dünyada kad>nlarda, meme kanserinden sonra ikinci s>-
rada yer alan kanser türü olan serviks kanseri, geliflmekte olan
ülkelerin baz>lar>nda kad>nlarda en s>k görülen kanser türü de
olabilmektedir. 2008 y>l> GLOBOCAN verilerine göre dünyada
yafl için kontrol edildikten sonra insidans> her yüz bin kad>nda
15.2'dir (kümülatif risk 1,56). Dünya genelinde bak>ld>¤>nda
kuzey yar>m kürede yer alan ülkelerde çok düflük de¤erler, gü-
ney yar>m küre ülkelerinde ise yüksek de¤erler oldu¤u görül-
mektedir. Özellikle güneydo¤u Asya ülkelerinde ve Afrika'n>n
güney ve do¤u bölgelerindeki ülkelerde en yüksek de¤erler gö-
rülmektedir. Ancak güney yar>m kürede olmakla birlikte Avus-
tralya'da serviks kanseri s>kl>¤> çok düflüktür. Serviks kanseri
s>kl>¤> bak>m>ndan ülkeler aras>nda 20 kat dolay>nda farkl>l>k
söz konusudur. Dünyan>n de¤iflik bölgelerinde serviks kanseri
insidans h>z> yüzbinde 7 ile yüzbinde 43 aras>nda, mortalite
h>zlar> ise yüz binde 3 ile yüz binde 34 aras>nda de¤iflmektedir.
1
Olgular>n %95'i skuamöz hücreli kanser türündedir. Yirmi
yafl>ndan önce çok ender görülür ve bu yafltan itibaren görülme
s>kl>¤> giderek artar, 50 yafl dolay>nda en yüksek de¤ere ulafl>r.
Literatür incelendi¤inde, çok say>da epidemiyolojik çal>flmada
serviks kanseri ile birbirinden ba¤>ms>z, de¤iflik sosyal faktörler
aras>nda anlaml> iliflkiler saptand>¤> dikkat çekmektedir. Ser-
viks kanseri sosyoekonomik aç>dan düflük gruplarda daha s>k
gözlenmektedir. Sosyoekonomik durumun hastal>k ile olan
25
3
Dünyada Jinekolojik
Kanserlerin
Epidemiyolojisi
Dr. Nazmi Bilir ve Dr. Banu Çak>r