G
Gebelikte kanser tan>s> konulmas> gebenin ve fetüsün yaflam>n>
do¤rudan ilgilendirir, di¤er aile bireylerinin yaflam>n> etkiler ve
hekim aç>s>ndan da yönetimi daha kayg>l> bir süreci bafllat>r. Bu
kayg>y> oluflturan temel gerekçe tan> ve tedavi yöntemlerinin
fetüse olas> zarar> ile eksik ya da ertelenmifl tedavinin anne
sa¤kal>m>na olumsuz etkisidir. Bu durumda uygulanacak genel
kabul görmüfl tedavi protokolleri henüz yoktur. Bilgiler, olgu
sunumlar> ya da küçük olgu serilerinden elde edilmifl olup, he-
kim ve hastan>n bir görüfl oluflturmas> için yetersiz kal>r. Teda-
vinin planlanmas>nda moral, ahlaki de¤erler ve dini inançlar>n
yan>s>ra yasal unsurlar>n da dikkate al>nmas> gerekir ve bu özel
durumdaki deneyim, onkolojinin belki de di¤er hiçbir alan>n-
da olmad>¤> kadar önemlidir.
GEBEL
Gebelikte kanser epidemiyolojisi hakk>nda yeterli veri olma-
makla beraber nadir bir durum olarak tan>mlan>r. S>kl>¤>
1:1000-1:5000 gebelik ve 1:1000-1:1500 canl> do¤um aras>nda
de¤iflir.
1
Kanser üreme ça¤>ndaki kad>nlar>n ölüm nedenleri
aras>nda ikinci s>ray> almaktad>r.
2
Geliflmemifl ülkelerde do-
¤umlar daha erken yafllarda oldu¤undan, gebelikte kanser s>k-
l>¤> daha azd>r. Bir çok kanser ilerleyen yaflla birlikte daha s>k
görüldü¤ü için, maternal yafl>n artmas>na ba¤l> olarak kanserle
komplike olan gebeliklerin geliflmifl ülkelerde daha arttaca¤> da
öngörülmektedir.
3
Gebeli¤in herhangi bir kanseri bafllatt>¤> ya da geliflimini
h>zland>rd>¤>na dair kesin bilgi yoktur.
1
Gebeli¤in sonland>r>l-
mas> maternal prognozu iyilefltirmez.
3,4
Evrelere göre progno-
zun, gebe olmayan kad>nlarla benzer oldu¤una inan>lmaktad>r.
Bildirilen kötü prognozlar yetersiz tan> ve tedaviye ba¤l> olabi-
lir. Yap>lan çal>flmalar>n sonuçlar>, tüm prognostik faktörleri
içermedikleri dikkate al>narak yorumlanmal>d>r.
4
Gebelikte en s>k meme kanseri, serviks kanseri ve malign
melanom görülür.
3
Preinvaziv lezyonlar dâhil edildi¤inde, ser-
viks kanseri öne geçmektedir.
3,5
Di¤er yandan malign melano-
mun en s>k oldu¤unu belirten yay>nlar da vard>r.
6
Lenfoma
dördüncü s>kl>kta izlenir.
TANI VE EVRELEME
Gebelik ve kanserde tan>sal yöntemlerin uygulanmas>n> k>s>tla-
yan unsurlar radyasyon ve giriflimsel ifllemlerin fetüs sa¤l>¤>na
yönelik olas> riskleridir. Evreleme kanser olmayan kad>nlarda-
ki gibi yap>lmal>d>r.
7
Gebelikteki fizyolojik de¤ifliklikler kanse-
rin geç tan>s>na yol açabilir. Gebelikte büyüyen meme dokusu
var olan kitlenin tan>s>nda 5-7 ayl>k gecikme yaratabilir, gebe
olmayana oranla gebe bir kad>nda ileri evre meme kanseri ris-
ki 2.5 kat fazlad>r.
8
Benzer flekilde, gebelikteki pigmentasyon-
daki normal art>fl, lezyonlar>n yanl>fl de¤erlendirilmesi sonucu
malign melanom tan>s>n> geciktirmektedir.
8
Buna karfl>n rutin antenatal muayenede yap>lacak servikal
inspeksiyon, sitolojik de¤erlendirme ve bimanuel palpasyon,
invaziv servikal kanserin erken tan>s> için bir f>rsat sunar. Ge-
belerde invaziv serviks kanseri genel populasyona oranla daha
erken evrelerde saptanabilmekte, cerrahi tedavi flans> 2-3 kat
artmaktad>r.
8
Tan>da kullan>lan histolojik ve sitolojik de¤erlendirmede
gebeli¤i dikkate almak gerekir. Fizyolojik de¤ifliklikler yalanc>
pozitif sonuçlara yol açabilir. Servikal sitolojide görülen skua-
möz metaplazi veya trofoblast hücreler, displazi olarak de¤er-
lendirilebilir.
8,9
Memenin hiperproliferatif dokusu, yalanc> po-
zitif meme kanseri tan>s>nda art>fla neden olabilir.
8
Birçok kan-
ser tipinde histopatolojik özellikler gebe olan ve olmayanlarda
benzerdir. Gebelikte görülen meme kanserinin histolojik ve
prognostik özellikleri kötüdür ancak gebe olsun veya olmas>n
genç kad>nlarda meme kanserinin biyolojik davran>fl> kötü-
dür
10
ve ayn> flekilde, gebelikte ortaya ç>kan non-Hodgkin len-
foma, gebe olmayanlara k>yasla daha agresif seyirlidir.
11
GÖRÜNTÜLEME VE DYÖNTEMLER
Gebelikte ultrasonografi kullan>m>n>n kan>tlanm>fl yan etkisi
yoktur. Manyetik Rezonans Görüntülemenin (MRG) güveni-
lirli¤i kesin olarak kan>tlanmamakla beraber gebelikte yayg>n
olarak kullan>l>r. Fetal dokuyu >s>tmas> ve kavitasyon olufltur-
mas> nedeniyle ilk trimestirde kullan>lmamas> önerilir.
5
MRG'de di¤er bir sorun kullan>lan kontrast maddelerin pla-
sentay> geçebilmeleridir. Böylesi durumlarda iyotlu kontrast
madde kullan>ld>¤>nda do¤um sonras> ilk haftada yenido¤an>n
545
67
Gebelik ve Kanser
Dr. Müge Harma ve Dr. Mehmet Harma