Farkl> kanser türleri, t>p bilimi tedavi yöntemleri aç>s>ndan iler-
lemifl de olsa, halen ölüm ile iliflkili hastal>klar olarak alg>lan-
maktad>r. Dolay>s>yla ölmekte olan bireyin psikolojisi, tedavi
edilmedi¤i takdirde ölümcül olabilecek bir hastal>k varl>¤>n>n
birey üzerinde uyand>rd>¤> duygu de¤ifliklikleri, terminal hasta-
n>n huzur içinde son dönem tedavisini almas>, hasta yak>nlar>-
n>n yaklafl>m>n>n bireyin psikolojisi üzerine etkileri, ölümcül
hastal>¤> olan bireylere doktorun bak>fl aç>s> ve ölümcül hasta-
l>k söz konusu oldu¤unda sa¤l>kl> doktor-hasta iliflkisinin ne
flekilde tesis edilece¤i gibi meseleler "psikoonkoloji" bafll>¤> al-
t>nda de¤erlendirilebilir. Öte yandan jinekolojik kanserlerin de
psikolojik aç>dan kendine özgü yönleri mevcuttur. Cinsel ya-
flam ve üreme ifllevleri ile iliflkili organlar>n hastal>k ya da teda-
vi neticesinde kayb>, kiflinin vücut bütünlü¤ünde ve kendilik
alg>s>nda bozulmalara neden olabilir. Bu ünitede jinekolojik
kanserlere özgü psikiyatrik sorunlara de¤inilecektir. Öncelikle
literatürde jinekolojik kanserler ile psikolojik belirtiler ya da
psikiyatrik bozukluklar aras>ndaki iliflkileri de¤erlendiren çal>fl-
malar özetlenecektir. Depresyon/anksiyete belirtileri ve psikoz
ve biliflsel bozukluklar ayr> alt bölümlerde de¤erlendirilecektir.
Daha sonra jinekolojik kanser tedavilerinin santral sinir sistemi
üzerindeki yan tesirleri k>saca özetlenecektir. Ard>ndan jineko-
lojik kanserlerde psikiyatrik ilaçlar>n kullan>m> ve psikiyatrik
ilaçlar ile kanser iliflkisi okuyucuya sunulacakt>r. Bu ünitede
odak jinekolojik kanserler oldu¤u için genel psikoonkolojiye
iliflkin hususlar hakk>nda ayr>nt>l> bilgi edinmek isteyen okuyu-
culara ilgili metinler önerilir.
Psikolojik Etkileri
incelenmifltir. S>k görülen bir bulgu, tarama iflleminin yap>lma-
s>ndan sonuç almaya kadar geçen sürenin bireyde anksiyete
uyand>rd>¤>d>r. Ayr>ca taraman>n neticesi de, beklenece¤i flekil-
de kiflinin ruh halini etkileyebilir. Örne¤in serviks kanseri tara-
mas> için PAP yayma sonucu "diskaryotik yayma" olan kad>n-
zeylerinin artm>fl oldu¤u, tespit edilmifl, hastalar>n hemen he-
men yar>s>nda anksiyete düzeyinin yüksek oldu¤u görülmüfl-
tür. Ayr>ca yaflam kalitesi ölçütlerinin de bu grupta daha düflük
oldu¤u gözlenmifltir.
yonu olmayan kad>nlarda kanser olma, cinsel iliflki ile partne-
rinden enfeksiyon kapma, jinekolog muayenesinde a¤r> hissi
epitelyal lezyonu olan kad>nlardan daha yüksek oranda bulun-
mufltur.
reylerde tekrar teste kadar olan dönemde orta vadede belirgin
bir s>k>nt> (depresyon/anksiyete belirtileri) ifade edilmez iken,
tekrar testin pozitif ç>kmas> (tan>n>n do¤rulanmas>) duygusal
sorunlara, özellikle anksiyete/depresyon türü belirtilere neden
olabilmektedir.
neden oldu¤u gösterilmifltir. Bu anksiyete, kanser olma ihtima-
linin devam ediyor oldu¤u alg>s> nedeniyle olabilir ve anksiye-
te fliddetinin yaymada metaplastik de¤iflikliklerin görüldü¤ü
hastalar>n anksiyete düzeylerine benzer düzeyde oldu¤u bildi-
rilmifltir.
sorunlar>, içinde bulunulan toplulukta önyarg> ile bak>laca¤>
fikri gibi olumsuz düflünceleri uyarabilir. Bu nedenle HPV
hakk>nda yayma yapt>racak bireylerde anksiyete düzeylerini
azaltmak amac>yla, test hakk>nda bilgi verirken genital si¤ille-
rin oluflumu yerine kanser geliflimi riski üzerinde durulmal> ve
yaftalanmay> (stigma) azalt>c> mesaj verilmelidir.
likle hizmet yararlan>m> konusunda bir etmen olabilir. Örne-
¤in depresyon varl>¤>n>n, tarama programlar> için sa¤l>k servis-
lerinin yeterli kullan>lmamas>na neden oldu¤u gösterilmifltir.
Özellikle orta yafll> kad>nlarda depresyon varl>¤>nda yayma
yapt>rma s>kl>¤> azalmaktad>r.
reylerin sa¤l>k taramalar>ndan yararlanmalar>n> olumsuz etkili-
yor olabilir.
olan kad>nlarda, tan> için yap>lan giriflimler öncesi anksiyete