background image
G
Son y>llarda laparoskopik tekniklerin geliflmesi ve operasyon
deneyiminin art>fl> ile beraber adneksiyel kitlelere laparoskopik
yaklafl>m oran> artm>flt>r. Ancak adneksiyel kitlenin malignensi
flüphesi ve laparotomik yaklafl>ma göre daha az etkin tedavi du-
rumu nedeniyle laparoskopinin en az>ndan baz> olgularda risk-
li olabilece¤i düflünülmektedir. Buna karfl>n preoperatif evrede
tümör belirteçleri ve görüntüleme yöntemleri ile ay>r>c> tan>ya
büyük oranda gidilebilmektedir. Bu derlemede adneksiyel kit-
lelerin preoperatif de¤erlendirilmesi, operasyon teknikleri, la-
paroskopinin avantajlar>, riskleri ve malign olgularda laparos-
kopik yaklafl>m s>ras>nda olacak rüptürün önemi tart>fl>lacakt>r.
Adneksiyel Kitle Nedenleri ve Preoperatif
De¤erlendirme
Adneks overler, tubalar, broad ligament ve broad ligamenti
aras>nda kalan aland>r. Bu alanda kitle nedeni olabilecek ne-
denler Tablo 96-1'de özetlenmifltir.
Adneksiyel kitlelerin ço¤u asemptomatiktir. Rüptür, torsi-
yon veya kitle büyük boyuta ulafl>nca pelvik a¤r>, disparoni, bu-
lant>-kusma (torsiyon), gastrointestinal semptomlar ve yor-
gunluk (malignite) gibi semptomlara yol açabilirler. Postkoital
a¤r> genelde kist rüptürünü düflündürürken, disparoni ise en-
dometriozisi düflündürmelidir.
Premenarfl k>zlarda adneksiyel kitle varl>¤>nda germ hücre-
li tümörler akla gelmelidir. Ancak bu gruptaki adneksiyel kitle-
lerin %65'inin fonksiyonel over kisti, %28'inin benign over tü-
mörleri ve %8'inin malign over tümörleri (disgerminoma ve
immatür teratom) oldu¤u bilinmelidir.
1,2
Benign over tümör-
leri içerisinde matür kistik teratom (dermoid kist) %65 oran>n-
dad>r.
3
Üreme ça¤>ndaki kad>nlarda adneksiyel kitlelerin ço¤u
benign olmakla beraber %7-13 oran>nda malignite olas>l>¤>
vard>r.
4
Fonksiyonel kistler en s>k adneksiyel kitle nedeni iken,
dermoid kistler en s>k benign neoplazmlard>r. Over kanseri
için aile hikayesi olma durumunda ise adneksiyel kitleye daha
flüpheci yaklafl>lmal>d>r. Herediter over kanserleri tüm over
kanserlerinin %5'idir ve birinci derece bir akrabas>nda over
kanseri olan kad>nlarda yaflam boyu over kanseri riski %5 iken
2 akrabada öykü pozitif ise risk %30'a ç>kmaktad>r.
5
Post-
menopozal dönemde ise adneksiyel kitlelerde malignite olas>l>-
¤> %45'e yükselmektedir.
4
Fizik Muayene ve Görüntüleme Yöntemleri
Rektovajinal muayene kitlelerin lokalizasyonu, douglas ile ilifl-
kisi, k>vam>, mobilitesi ve yüzeyi hakk>nda fikir edinmek için
çok yararl>d>r. Endometriozis d>fl>ndaki benign olgularda ge-
nellikle mobil, tek tarafl>, yüzeyi düzgün kitleler saptan>r ve asit
efllik etmez. Malign olgularda ise asit ile beraber irregüler yü-
zeyli, immobil ve bilateral kitleler vard>r.
Ultrasonografi kolay ulafl>labilir, ucuz, kolay uygulanabilir
ve tan>daki etkinli¤i yüksek bir yöntemdir. Spesifite ve sensiti-
vitesi %100'e yak>nd>r. Ultrasonografik özelliklere göre adnek-
siyel kitlelerin malign-benign ayr>m> Tablo 96-2'de özetlenmifl-
tir. Preoperatif tan>da özellikle CA-125 de¤eri ile kombine edi-
lerek yap>lacak de¤erlendirme ile malign-benign ayr>m> büyük
oranda yap>labilmektedir.
Premenopozal kad>nlarda menstrüel de¤iflikliklerin etkisi
nedeniyle ultrasonografinin etkinli¤i azalabilir. Çal>flmalar gös-
termifltir ki, premenopozal dönemde uniloküle, ince duvarl>
765
96
Adneksiyel Kitlelere
Laparoskopik Yaklafl>m:
Riskler ve Avantajlar
Dr. F>rat Ortaç ve Dr. Salih Taflk>n
Adneksiyel Kitle Nedenleri
Benign Over/Tuba Lezyonlar>
Malign Over/Tuba Tümörleri
Taklit Eden Lezyonlar
Foliküler over kisti
Primer
Peritoneal veya overyan kistler
Korpus luteum kisti
Metastatik (meme, uterus, G
Retroperitoneal lezyonlar
Endometrioma Gastrointestinal
lezyonlar
Tubooveryan apse
Leiomyom
Ektopik gebelik
Hidrosalpinks
TABLO 96-1