background image
sonuçlar>n>n de¤erlendirildi¤i daha güncel bir çal>flmada, lapa-
roskopik ifllemin aç>k cerrahi ile k>yasland>¤>nda, ç>kar>lan lenf
nodu ve cerrahinin sonuçlar> bak>m>ndan fark olmad>¤> ortaya
konulmufltur.
10
Ayr>ca bu çal>flmada y>llara göre ifllemler de-
¤erlendirilmifl, sonuçta tecrübe artt>kça ç>kar>lan lenf nodu sa-
y>s>n>n artt>¤> ve daha sonra sabit kald>¤> görülmüfltür. Fran-
sa'dan bin vakal>k önemli bir seride, laparoskopik lenf nodu di-
seksiyonunun intraoperatif ve erken dönem komplikasyonlar>
de¤erlendirilmifl, intraoperatif komplikasyon insidans> %2,
postoperatif komplikasyon insidans> ise %3 olarak gözlemlen-
mifl ve otörler iflleme ba¤l> komplikasyonlarda art>fl olmad>¤>n>
bildirmifllerdir.
11
Unutulmamas> gereken nokta, her iki çal>fl-
man>n da laparoskopik cerrahide tecrübeli merkezlerde yap>l-
m>fl olmas> ve yazarlar>n bu ifllemlerde deneyimli olmalar>d>r.
Barakat ve arkadafllar>n>n 1312 adet cerrahi olarak evrelen-
dirilen (laparotomi-laparoskopi karfl>laflt>rmas>) endometrium
kanserli hastay> kapsayan çal>flmas>nda, on iki y>ll>k süre bo-
yunca laparoskopik ifllemlerin ve tam cerrahi evreleme say>lar>-
n>n artt>¤> ve sa¤kal>m üzerine olumsuz etki olmadan tüm ba-
t>n radyoterapisi ihtiyac>n>n azald>¤> bulunmufltur.
12
Eisenkop
ve arkadafllar> 210 endometrium kanserli vakaya hasta seçimi-
ni s>n>rlamadan total laparoskopik histerektomi ve lenf nodu
diseksiyonu yapm>fllar, sonuçlar> literatürdeki aç>k vaka serile-
riyle karfl>laflt>rm>fllard>r.
13
Sonuç olarak total cerrahi süresi ba-
k>m>ndan fark bulunmam>fl, ç>kar>lan lenf nodu say>s>n>n artt>-
¤> ve vücut kitle indeksinin laparotomiye dönüflte ve hasta se-
çiminde etkisinin azald>¤>n> bulmufllard>r. Obezite laparosko-
pik pelvik lenfadenektomi için genellikle bir problem olufltur-
mazken laparoskopik paraaortik lenfadenektomi yap>m>n>n
zorlu¤u literatürde s>kça rastlanan bir durumdur. Obez olgu-
larda laparotomiye dönüfl oranlar> literatürde %8-36 aras>nda
bildirilmektedir, ancak BM<'i 35'in üzerinde olan olgularda la-
paratomiye dönüfl oran> %56 olarak bildirilmifltir.
14
Ancak de-
neyimin artmas> ve uygun endikasyonlar dönüflüm oranlar>n>
azaltacakt>r. Deneyim, laparoskopik yaklafl>m için mutlak çok
önemlidir ve önemsenmelidir. Kifliden kifliye de¤iflmekle bera-
ber ifllemin güvenli ve etkin yap>labilmesi için ö¤renme e¤risi
ileri at>lm>flt>r. Gerçekten de yap>lan çal>flmalarda vaka say>s>
artt>kça gerek ç>kart>lan lenf nodu say>s> artmakta, gerekse de
operasyon süresi ve komplikasyonlar azalmaktad>r.
15-16
Sonuç olarak jinekolojik kanserlerin tedavisi ve evreleme-
sinde laparoskopik lenf nodu diseksiyonunun güvenilirli¤i ve
yap>labilirli¤i bu ifllemi yapan merkez say>s> ve deneyimli cer-
rah say>s>na ba¤l> olarak artmakta, ç>kar>lan lenf nodu say>s> ba-
k>m>ndan aç>k tekni¤e k>yasla bir azalma olmamakta, tersine
deneyim artt>kça ç>kar>lan lenf nodu say>lar> artmaktad>r.
LAPAROSKOPLENF NODU DBASAMAKLARI
Abdominal Kaviteye Girifl, Bat>n Gözlemi
Yap>lmas> ve Y>kama S>v>lar>n>n Al>nmas>
Jinekolojik kanserler için laparoskopik evreleme bat>na girifl ifl-
lemiyle bafllar. n girifli genellikle umblikustan yap>l>r
ve pnömoperitoniyum yarat>l>r. Bu ilk basmak için aç>k ve ka-
pal> olmak üzere iki teknik tan>mlanm>fl olup, aç>k tekni¤i be-
nimseyen cerrahlar bu teknik ile barsak veya di¤er organ yara-
lanmalar> en aza indirgenece¤i için bu tekni¤i kullanmaktad>r-
lar. Biz hemen her zaman kapal> tekni¤i tercih etmekte olup,
hastan>n özellikle umblikal bölgeyi içine alan bir f>t>k ameliya-
t> varsa veya bu bölgeye mesh konulmuflsa, pnömoperitoniyum
yaratmak ve ilk trokar> yerlefltirmek için sol kostal ark>n midk-
laviküler çizgi ile kesiflti¤i hatt>n 2-3 cm alt>n> tercih etmekteyiz
(Palmar noktas>: bat>n içi yap>fl>kl>¤>n en az oldu¤u alan olarak
kabul edilir) (fiekil 98-1). Bu flekilde umblikus alt>ndaki yap>-
fl>kl>klar> gözlemleyebilmekte, di¤er trokarlar> girdikten sonra
da bu bölgedeki yap>fl>kl>klar> açt>ktan sonra, ameliyat boyunca
laparoskopu kullanaca¤>m>z trokar> yerlefltirmekteyiz.
Bat>na girildikten sonraki ikinci önemli ad>m aksesuar tro-
karlar>n yerlefltirilmesidir. Lateral trokarlar rektus kas> ve infe-
rior epigastrik arterin lateralinden yerlefltirilir. Burada önemli
olan nokta inferior epigastrik arter ve rektus kas>na zarar ver-
memektir. fiayet ifllem s>ras>nda ciddi kanama meydana gelirse,
hemen karfl> taraftan ve simfizis pubisin 5 cm üst orta hatt>n-
dan di¤er trokarlar girilerek kanama durdurulmaya çal>fl>lmal>-
d>r. Kanama olan trokar bölgesine, trokar>n bat>n içinde kalan
k>sm>nda fliflirilebilen balonu olan bir trokar yerlefltirilip, bat>n
774
K
ISIM
7
J Jinekolojik Onkolojide Endoskopik Cerrahi
Palmer noktas>.
fiEK
Trokarlar>n girifl noktalar>.
fiEK