background image
primer stabilizör yap>d>r. Harryman ve arkadafllar> ile War-
ren, rotator intervalin (ki superior glenohumeral ligamenti
de içerir) daralt>lmas>n>n posterior ve inferior translasyonu
azaltt>¤>n> göstermifllerdir. Orta glenohumeral ligament, ab-
duksiyonun alt ve orta derecelerinde kolun d>fl rotasyonunu
s>n>rlar, fakat kol 90 derece abduksiyonda iken çok az etkisi
vard>r. O'Brien ve arkadafllar> inferior glenohumeral liga-
mentin oldukça kal>n bir anterior bant, daha az kal>n fakat
farkl> bir posterior bant ve araya giren ince bir aksiler cep ile
hama¤a benzer bir yap> oluflturdu¤unu göstermifllerdir. D>fl
rotasyon ile hamak anterior ve superiora kayarken, anterior
band gerilir ve posterior bant yelpaze gibi aç>l>r. <ç rotasyon
ile tersi meydana gelir. Omuz 45 derece veya daha fazla ab-
duksiyona geldi¤inde, anteroinferior glenohumeral liga-
ment kompleksi anterior ve posterior streslere karfl> temel
stabilite sa¤layan yap>d>r.
Omuz eklemi kaslar> intrensek ve ekstrensek olmak üze-
re 2 gruba ayr>labilir. Ekstrensek kaslar primer olarak ska-
pula hareketlerini kontrol ederler ve romboidler, levator
skapula, trapezius ve serratus anteriordan oluflurlar. sek kaslar glenohumeral hareketi kontrol eder ve rotator
manflet kaslar> (subskapularis, supraspinatus, infraspinatus,
teres minör), deltoid, pektoralis major, teres major, latissu-
mus dorsi ve biceps brakiden oluflurlar. Kas kaynakl> s>n>r-
lay>c>lar stabiliteyi sa¤lamak için çeflitli flekillerde çal>fl>rlar.
Birincisi, omuz hareket ettikçe skapulan>n pozisyonunu, gle-
noid humerus bafl> karfl>s>na gelecek flekilde dinamik olarak
ayarlarlar. Rowe bunu fok bal>¤>n>n burnundaki topa ben-
zetmektedir. Top (humerus bafl>) hareket ettikçe, fok bal>¤>
(skapula ve glenoid) da dengeyi sürdürmek üzere hareket
eder. yonu önlerken, s>k>l>klar> ve torsiyonel esnemezlikleri efllik
eden kas kontraksiyonlar> ile art>r>l>r. Rotator manflet ve bi-
ceps aktivitelerinin kapsülü güçlendirdi¤i ve glenohumeral
translasyonu azaltt>¤> gösterilmifltir. Üçüncüsü, intrensek ve
ekstrensek kas gruplar> omuz hareketlerinde ince ayarlar>
yapar ve Inman, Saunders ve Abbot'un tarif etti¤i üzere
kuvvet çifti (force couple) olarak çal>flma esnas>nda gücü
sa¤larlar. Kuvvet çiftleri ekleme etki eden kuvvetleri yönlen-
dirir ve kontrol eder, böylece stabiliteye katk>da bulunur.
Clark ve Harryman normal kadavra omuzlar>nda, rota-
tor manflete özel bir önem vererek tendonlar>n, ligamentle-
rin ve kapsülün bütün ve histolojik anatomisini tan>mlam>fl-
lard>r. Rotator manflet kaslar>n>n tendinöz yap>flma yerleri,
eklem kapsülü, korakohumeral ligament ve glenohumeral
ligament kompleksi humeral tuberosistaslara yap>flmadan
önce birbirlerine kaynayarak bir tabaka olufltururlar. pinatus ve supraspinatus kaslar>n>n tendonlar> yap>flma ye-
rinin 15 mm proksimalinde birleflir ve künt diseksiyon ile
birbirlerinden kolayca ayr>lamazlar. minör, muskulotendinöz bileflkeleri seviyesinde birleflirler.
Supraspinatus ve subskapularis tendonlar>, bisipital olu¤un
giriflinde biseps tendonunu saracak bir k>l>f fleklinde birleflir-
ler. Bu k>l>f>n çat>s>n> supraspinatus tendonunun bir k>sm> ve
taban>n> subskapularis tendonunun k>l>f> oluflturur. Bu ilifl-
kiden dolay> subskapularis tendon y>rt>klar> ile birlikte bi-
sepsin uzun bafl>n>n lezyonlar>n>n birlikte görülmesi alakal>-
d>r. Korakohomaral ligament, korakoid ç>k>nt>dan kapsül
yüzeyi boyunca supraspinatus ve subskapularis tendonlar>
aras>ndan tuberositaslara uzanan fibröz dokudan kal>n bir
bantt>r. Bu ligament manfletin tendinöz yap>flma yerinin al-
t>ndad>r ve kapsül ile supraspinatus tendonlar>na kar>flarak
biseps k>l>f>n>n çat>s>n>n bir k>sm>n> oluflturur. 1 cm geniflli-
¤inde bir fibröz doku kal>nlaflmas> posteriorda korakoid ç>-
k>nt>da korakohumeral ligament bafllang>ç yerinden, infras-
pinatusun posterior kenar>na do¤ru uzan>r. Bu bant korako-
humeral band>n bir uzant>s>d>r ve kapsül ile manflet tendon-
lar> aras>nda ilerler. Korakohumeral ligament bafllang>ç nok-
tas>ndan bir fibröz doku k>l>f> da posterolaterale do¤ru uza-
narak supraspinatus ve infraspinatus tendonlar>n>n yap>flma
yerinin üstünde yüzeyel bir k>l>f oluflturur.
Supraspinatus ve infraspinatus tendonlar>n>n histolojik
olarak incelenmesi sonucu 5 farkl> tabaka saptanm>flt>r. En
yüzeyel tabaka (tabaka 1) büyük arterioller ve korakohume-
ral ligamentten lifler içerir. Bu tabaka 1 mm kal>nl>ktad>r ve
kas liflerinin uzun eksenine oblik flekilde uzanan liflerden
oluflmufltur. nl>ktad>r ve tuberosi-
taslara direk yap>flan tendinöz liflere karfl>l>k gelmektedir.
Yo¤un flekilde paralel tendon liflerinden oluflmufl büyük de-
metler (1-2 mm çapl>) 2. tabakay> oluflturur. Subskapularis
tendinöz yap>flma yeri benzer bir yap> gösterir, kas>n uzun
eksenine paralel kollajen lif demetleri içerir ve yap>flmadan
önce bu lifler yay>l>rlar. Subskapularisten bir grup demet, bi-
seps k>l>f>n>n taban>n> oluflturmak üzere supraspinatus lifle-
rine kat>l>r ve biseps k>l>f>n>n üst k>sm> supraspinatusun 2.
tabakas> taraf>ndan oluflturulur. Üçüncü tabaka yaklafl>k 3
mm kal>nl>ktad>r ve 2. tabakadakinden daha az birörnek di-
zilimli daha küçük kollagen demetlerinden oluflur. Bu taba-
ka içindeki lifler birbirine 45 derece aç>yla seyreder ve man-
flet tendonlar>n>n yap>flma yerinde birbirinin içine giren lif
a¤>n> oluflturur. Dördüncü tabaka, supraspinatusun en ön
kenar>nda korakohumeral ligament ile birleflen gevflek kon-
nektif doku ve kal>n kollajen bantlardan oluflur. Beflinci taba-
ka (2 mm kal>nl>kta) omuz kapsülünü temsil etmektedir ve
glenoid labrumdan humerusa uzanan bir tabaka iç içe geç-
mifl kollajen liflerinden oluflur.
Tuberkulum majusta rotator manflet tendonlar>n>n yap>fl-
ma yeri s>kl>kla "ayak izi" (footprint) olarak bahsedilir. Du-
gas ve arkadafllar> 20 normal kadavra rotator manflet örne¤i-
ni incelemifller ve üç boyutlu say>sallaflt>r>c> (3-D digitizer)
kullanarak ayak izinin haritas>n> ç>karm>fllard>r. Supraspina-
tus, infraspinatus, teres minör ve subskapularis kaslar>n>n or-
talama medial-lateral yap>flma yeri genifllikleri s>ras>yla 12.7
mm, 13.4 mm, 11.4 mm ve 17.9 mm idi. Tüm rotator manflet
yap>flma yeri ortalama minimal medial-lateral geniflli¤i sup-
raspinatusun orta k>sm>nda görüldü ve 14.7 mm idi. Supras-
2602
K>s>m XIII · Spor Hekimli¤i