background image
CERRAH< TEKN
Bu bölümde turnike kullan>m>, ameliyathanede röntgen ci-
haz> ve skopi kullan>m>, hastaya pozisyon verme, hastan>n
lokal olarak haz>rlanmas>, cerrahi sahan>n örtülmesi gibi or-
topedide önemi olan temel cerrahi teknikler anlat>lmaktad>r.
Birçok ameliyatta yayg>n olarak kullan>lan cerrahi teknikler-
den, tendon veya fasyalar>n kemi¤e tespitinden ve kemik
greftlenmesinden de di¤er bölümlerdeki tekrarlardan kaç>n-
mak için bu bölümde bahsedilmektedir.
Turnikeler
Ekstremite ameliyatlar> turnike kullan>m> ile daha kolay ya-
p>lmaktad>r. Turnike, düzgün bilgi ve dikkatli kullan>m ge-
rektiren potansiyel tehlikeli bir cihazd>r. Turnike kullan>m>
baz> ameliyatlarda lüks iken, el ameliyatlar> gibi baz> hassas
ameliyatlarda bir ihtiyaçt>r. Pnömatik turnikeler, Esmarch
turnikesinden veya Martin lastik bandaj turnikelerinden da-
ha güvenlidir.
Bir el pompas> ve hassas bir bas>nç göstergesinden olu-
flan pnömatik turnike muhtemelen en güvenilir olan>d>r.
Ancak sürekli regüle bas>nç turnikeleri düzgün bak>m ve
kontrolleri yap>l>rsa tatminkard>r. Turnike, bu konuda dene-
yimli kiflilerce tatbik edilmeli ve turnike kullan>m>n> anla-
mayan personele kesinlikle b>rak>lmamal>d>r.
Üst ve alt ekstremiteler için çeflitli boylarda turnikeler
vard>r. Kolun veya uylu¤un üst k>sm>na birkaç kat alç> alt>
pamu¤u düzgünce sar>ld>ktan sonra turnike bunun üzerine
sar>lmal>d>r. Krackow, fliflman hastalarda turnike yerlefltiril-
mesini iyilefltirecek bir manevra tarif etmifltir. Buna göre bir
yard>mc> turnike uygulanacak bölgenin hemen alt>ndan eks-
tremitedeki yumuflak dokuyu kavrar ve alç> alt> pamuk sar>-
l>ncaya kadar bu gevflek dokuyu distale do¤ru s>k>ca çeker.
Yumuflak dokular>n distale do¤ru çekilmesi ifllemi alç> alt>
pamu¤u sarma ve turnike uygulanana kadar devam ettirilir.
Daha sonra yard>mc> yumuflak dokular> serbest b>rak>r ve
subkutan dokunun büyük bir k>sm> turnikenin distalinde
kal>r. Distalde belirgin bir hacim oluflturan bu gevflek doku
kitlesi turnikeye afla¤>dan destek sa¤lar, hatta turnikeyi da-
ha proksimal bir seviyeye do¤ru iter. Sfingomanometredeki
veya pnömatik turnikedeki bütün hava uygulamadan önce
boflalt>lmal>d>r. Sfingomanometre manflonu kullan>laca¤>
zaman fliflirme esnas>nda kaymay> önlemek için üzerine bir
gazl> bez sar>lmal>d>r. Ekstremite iki dakika kadar yukar>da
tutulmal>d>r veya kan steril lastik bir bandaj yada pamuk
elastik bandaj ile boflalt>lmal>d>r. Lastik bandaj parmak uçla-
r>ndan bafllanarak turnikeye 2.5-5 cm kal>ncaya kadar düz-
gün olarak sar>l>r. Martin lastik bandaj> veya elastik bandaj
kullan>l>yor ise, turnikenin fliflirilmesi s>ras>nda afla¤>ya do¤-
ru katlanarak kayabilecekleri için bunlar turnikenin hemen
üst seviyesine kadar sar>lmal>d>r. Arteriyel kan ak>m> kesil-
meden önce yüzeyel venlerin dolmas>n> engellemek için tur-
nike h>zl>ca fliflirilmelidir. Bütün çabalar turnike süresini
azaltmak içindir; ekstremite turnike flirilmeden önce haz>r-
lanmal>d>r. Hirota ve arkadafllar> artroskopik diz cerrahisi
esnas>nda transözefagial ekokardiyografi kullanarak turnike
boflalt>lmas>n>n ard>ndan bir dakika içerisinde asemptoma-
tik pulmoner embolizmin oluflabilece¤ini göstermifllerdir.
Ayr>ca küçük emboli say>s>n>n turnike süresine ba¤l> oldu-
¤unu bulmufllard>r.
Turnikenin fliflirilmesi için gereken bas>nç tam olarak be-
lirlenmemifltir. Kan>tlar göstermifltir ki; y>llarca gere¤inden
daha yüksek bas>nçlarda turnikeler kullan>lm>flt>r. Turnike
bas>nc> hastan>n yafl>, kan bas>nc> ve ekstremitenin boyutla-
r>na ba¤l>d>r. Reid, Camp ve Jacob pnömatik turnike kulla-
n>rken Doppler Stetoskop kullanm>fl, periferik nab>zlar>
(ekstremite oklüzyon bas>nc>) durduran bas>nç de¤erlerinin
üzerine kollateral dolafl>m ve kan bas>nc>ndaki de¤iflimlere
karfl> 50-75 mmHg ek bas>nç ile turnikeyi fliflirmifllerdir. Üst
ekstremiteler için 135-255 mmHg ve alt ekstremiteter için
175-305 mmHg bas>nç uygulanmas> hemostaz için genellik-
le yeterlidir. Younger ve arkadafllar> prototip bir otomatik
uzuv oklüzyon bas>nç cihaz> ile turnike bas>nçlar>n>n %43
oran>nda azalt>labilece¤ini göstermifllerdir. Bu cihaz ticari
olarak Zimmer Patient Care firmas>ndan temin edilebilir
(Denver, Ohio).
Crenshaw ve arkadafllar>na göre genifl turnike manflon-
lar> düflük fliflirme bas>nçlar>nda dar olanlara göre daha efek-
tiftir. Pedowitz ve arkadafllar>, konik ekstremitelerde e¤ri
manflonlu turnikelerin düz manflonlu (dikdörtgen) turnike-
lere göre daha düflük arteriyel oklüzyon bas>nçlar>na gerek
duydu¤unu gösterdiler (fiekil l-l). Özellikle afl>r> kasl> veya
fliflman bireylerdeki konik uyluklara düz turnikelerin kulla-
n>m>ndan kaç>n>lmal>d>r.
Cilde tatbik edilen solüsyonlar>n, turnikenin manflonu
alt>nda kalan cilt üzerine kaçmas> engellenmelidir. Aksi tak-
dirde cilt üzerinde kimyasal yan>klar meydana gelebilir.
Turnikenin hemen distalindeki cilde sirkümferensiyel yap>fl-
kan plastik örtü uygulanarak solüsyonlar>n turnikenin alt>-
na kaçmas> önlenebilir. Dirsek çevresi ve diz ameliyatlar>
için tamam> steril olan pnömatik turnikeler kullan>labilir. Bu
sayede turnike uygulanmadan önce uzuv haz>rlan>p örtüle-
bilir. Nadiren turnikenin üst kenar>nda, gluteal katlant>lar
üzerinde yüzeyel bir cilt izi olabilir. Bu durum özellikle flifl-
man hastalarda meydana gelir ve muhtemelen kavisli turni-
ke yerine düz turnike kullan>m> ile iliflkilidir.
Pnömatik turnikelerin periyodik bak>mlar> iyi yap>lmal>-
d>r. Tüm vana ve bas>nç göstergeleri rutin olarak kontrol
edilmelidir. Manflonun iç tüpü, sa¤lam d>fl k>l>f taraf>ndan
tam olarak örtülmelidir. Manflonun d>fl k>l>f> üzerindeki bir
delik iç tüpün balonlaflmas>na, bas>nçta ani düflmelere veya
turnikenin patlamas>na yol açabilir. Manflon ayr>ca dikkatli-
ce incelenmelidir. Eski turnikelerde, turnikenin katlanmas>-
na engel olan sert plastik tabakan>n fliflirilen manflonun üze-
rinde olmas>na dikkat edilmelidir. Bu sert tabakan>n cilt ile
fliflirilen manflon aras>na kayarak yaralanmalar ile sonuçlan-
d>¤>n> bildiren yay>nlar vard>r.
4
K>s>m I · Genel Prensipler