background image
sa. Araya girmifl yumuflak dokular veya osteokondral
parçalar redüksiyonun baflar>lmas>na engel olabilir.
2. E¤er stabil redüksiyon korunam>yorsa. Eklem k>r>klar>
s>kl>kla instabildir, redüksiyonun stabilitesini sa¤lamak
için k>r>k redükte edilmeli ve fiksasyon sa¤lanmal>d>r.
3. E¤er kapal> redüksiyondan önce dikkatli de¤erlendirme
ile normal nörolojik fonksiyon oldu¤u saptanm>flsa, re-
düksiyondan sonra ise sinirde kesin motor ve duyu kay-
b> geliflmiflse.
4. E¤er redüksiyondan önce yaralanma distalinde dolafl>m
bozuklu¤u kan>tlanm>flsa ve redüksiyondan sonra de-
vam ediyorsa. Dolafl>m>n arteriografiyi de içeren daha
detayl> de¤erlendirilmesi esast>r.
5. E¤er iskemi kal>c> ise. Damar yaralanmas>n>n cerrahi ola-
rak aç>¤a konmas>n> da içeren uygun tedavisi endikedir.
AYAK B
Medial veya lateral malleol k>r>¤> ya da tibian>n distal eklem
yüzeyinin ön veya arka dudak k>r>¤> olmaks>z>n geliflen
ayak bile¤i ç>k>klar> son derece nadirdir. S>kl>kla herhangi
bir ayak bile¤i ç>k>¤> kapal> yöntemlerle kolayl>kla redükte
edilir. Fibulan>n tibia arkas>na olan posterior ç>k>¤>n>n kapa-
l> redüksiyonu güç olabilir ve aç>k redüksiyon gerektirebilir.
Deltoid ba¤, anterior tibiotalar ba¤, anterior ve posterior ta-
lofibular ba¤ y>rt>klar> tek bafl>na veya kombine olarak görü-
lebilir. K>r>¤>n efllik etmedi¤i akut ba¤ y>rt>klar>n>n tamiri
üzerine tart>flma vard>r. Akut ba¤ tamiri yap>lmaks>z>n iyi
ve mükemmel sonuçlar elde etmek mümkündür, bununla
birlikte e¤er mevcut ise, sindezmoz ve ayak bile¤i çatal>nda
geniflleme cerrahi olarak tedavi edilmelidir (Ayak bile¤inin
akut k>r>klar>n>n tart>flmas> için, bkz. Bölüm 51; ayak bile¤i-
nin kötü kaynam>fl k>r>klar> için Bölüm 55; ve ayak bile¤i ba¤
y>rt>klar> için Bölüm 42).
PATELLA
Patellan>n Akut Ç>k>klar>
Patellan>n akut ç>k>klar> s>kl>kla kapal> yöntemlerle tedavi
edilirler (fiekil 57-1). Patella hemen daima laterale ç>kar ve
patellan>n lateral kenar>na bas>nç uygulan>rken fleksiyonda-
ki dizin ekstansiyona getirilmesi redüksiyon ile sonuçlan>r.
Ekstremite 10-14 gün bir diz sabitleyici (immobilizer) ile sa-
bitlenir. Artrofibrozisi önlemek ve yük hatlar> boyunca güç-
lü kollajen oluflumunu art>rmak için erken eklem hareketle-
rine bafllan>r. Eklem içine osteokondral parça girmedi¤inden
emin olmak için radiografiler dikkatli olarak de¤erlendiril-
meli ve hasta gelecekte tekrarlayan patella ç>k>k ve yar> ç>-
k>klar> geliflmesi olas>l>¤>na karfl> uyar>lmal>d>r. Nietosvaara
ve ark. 43 çocukta akut patella ç>k>klar>ndan sonra osteokon-
dral k>r>k s>kl>¤>n>n %39 oldu¤una, bunlar>n %50'sinin medi-
al patellar kenar>n kapsüler s>yr>lmas>, di¤er %50'sinin pa-
tella ve lateral femoral kondilden ayr>lan serbest eklem içi
parçalar oldu¤una dikkat çekmifllerdir.
Stanitski ve Paletta 48 hastada akut patella ç>k>¤> sonra-
s>nda osteokondral veya kondral yaralanma oran>n> %71
olarak bildirmifllerdir. Artroskopik olarak dökümante edilen
eklem yaralanmalar>n>n sadece %32'si ameliyat öncesi rad-
yografilerde bulgu vermiflti. MRG osteokondral veya kon-
dral yaralanmalar>n tan>nmas> ve tedavi karar>n> yönlendir-
mede yard>mc> olabilir. Sallay ve ark. patella ç>k>¤> dökü-
mante edilmifl 23 hastan>n ameliyat öncesi standart radyog-
rafilerini ve MRG tetkiklerini incelemifllerdir. MRG %100
oran>nda effüzyon, medial patellofemoral ba¤>n femoral ya-
p>flma yerinde %87 oran>nda y>rt>k, %30 oran>nda medial
patellar kemik berelenmesi, vastus medialis kas>nda %78
oran>nda ve lateral femoral kondilde %87 oran>nda sinyal
art>fl> aç>¤a ç>karm>flt>r. Artroskopik muayene patella ve late-
ral femoral kondili içeren osteokondral hasarlar> 23 hastan>n
%68'inde ortaya ç>karm>flt>r.
3576
K>s>m XV · K>r>klar ve Ç>k>klar
Patellar ç>k>k. A, Ante-
roposterior görüntü. B, Gündo¤u-
mu görüntüsü.
fiekil 57-1