background image
r> ayr> yap>lan ölçümlerin karfl>laflt>r>lmas>yla elde edilen so-
nuçlar daha anlaml> olarak yorumlanabilir. Oksijen inhalas-
yonu sonras>nda yap>lan ölçümlerde doku oksijen bas>nc>-
n>n yükselmesi lokal doku perfüzyon cevab>n>n iyi oldu¤u-
nu gösteren de¤erli bir bulgudur. Amputasyon uygulanan
hastalar>n nütrisyonel durumu (albumin seviyesi >3 gr/dL,
lenfosit say>s> 1500/L) yara iyileflmesinin de¤erlendirilme-
sinde iyi bir göstergedir. Revaskülarizasyonun planlanma-
s>nda arteriografi iyi bir yöntemdir, ancak amputasyon sevi-
yesinin belirlenmesinde faydal> de¤ildir. Tüm bu tekniklerin
sonuçlar> klinik bulgular ve cerrahi s>ras>ndaki gözlemler ile
birlikte kullan>ld>¤>nda daha anlaml> olmaktad>r.
Alt ekstremite amputasyonu bir hasta için can s>k>c> bir
durum oldu¤u gibi ayn> zamanda gelecekteki ba¤>ms>z am-
bulasyonunu da etkileyecek bir konudur. Gerçekte ampu-
tasyon, hastan>n fonksiyonel seviyesini artt>racak ve ona
normale yak>n bir hareket kabiliyeti sa¤layacak bir f>rsat ola-
rak de¤erlendirilmelidir. Amputasyon baflar>s>z bir ekstre-
mite kurtarma giriflimi yada sonuç al>namam>fl bir rekons-
trüksiyon müdahalesi de¤ildir. Geride kalan ekstremite bö-
lümü duyusal-motor uç organ olarak fonksiyon görmeye
devam edecektir. Ayr>ca güdük-protez iliflkisinin ambulas-
yonun gerektirece¤i dinamik yüklere karfl> yeterli olmas> da
beklenmektedir. Tüm bu nedenlerden dolay> cerrahi s>ras>n-
da çok titiz davran>lmal>d>r. Protez üretimi sahas>ndaki ye-
nilikler erken dönemde uyum sa¤layan yeni protezlerden
(güdük ucunun bilgisayar destekli de¤erlendirilmesi vb.)
geliflmifl yeni teknoloji ürünü malzemelerin kullan>m>na
(hafif materyaller, silikon jel iç kaplamalar, yeni diz ünitele-
ri, süspansiyon sa¤layan alternatif ürünler ve ayak-ayakbile-
¤ine uyum gösteren enerji depolayan sistemler vb.) kadar
de¤ifliklik göstermektedir.
AYAK VE AYAKBAMPUTASYONLARI
Ayak ve ayak bile¤i bölgesindeki amputasyonlar 10'uncu
bölümde anlat>lmaktad>r.
TRANSTAMPUTASYONLAR
Transtibial amputasyon uygulad>¤> periferik damar hastal>-
¤> olan hastalar>n>n %85'inden fazlas>nda baflar>l> sonuçlar
bildiren Burgess ve di¤er yazarlardan sonra bu prosedür en
yayg>n uygulanan amputasyon haline gelmifltir. Alt ekstre-
mitesine amputasyon uygulanan bir hastan>n diz ekleminin
korunmas> baflar>l> bir rehabilitasyona imkan sa¤lar. Teknik
olarak bir çok çeflitlilik olmas>na ra¤men, temel olarak tüm
prosedür iskemik olan ve olmayan ekstremitelere uygula-
nanlar olarak iki bölümde de¤erlendirilir. Bu iki genel tek-
nik birbirinden cilt fleplerinin flekillendirilmesi ve kas stabi-
lizasyon tekniklerinde farkl>l>k gösterir. ekstremitelerde, gergin miyodez ve miyoplasti gibi kas sta-
bilizasyon ve cilt flep teknikleri s>k olarak kullan>lmaktad>r.
Gergin miyodez tekni¤inde kesilen kas gruplar> fizyolojik
gerginlikte kemi¤e dikilmektedir. Miyoplastide ise karfl>l>kl>
kas gruplar> veya fasyalar birbirine dikilmektedir. Birçok
durumda miyoplasti tekni¤i kullan>lmakla birlikte baz> ya-
zarlar aktif, genç hastalarda miyodez uygulanarak daha sa¤-
lam bir stabilizasyon sa¤lanmas> gerekti¤ini ileri sürmekte-
dir. trendikedir, çünkü zaten s>n>rda olan kan dolafl>m> bu tek-
nikle iyice azalabilir. Ayn> flekilde iskemik ekstremitelerde
posterior miyokutanöz flep oldukça uzun tutulmal>, anteri-
or flep ise çok k>sa veya hiç b>rak>lmamal>d>r, çünkü baca¤>n
her bölgesinde anteriordaki kan dolafl>m> daha yetersizdir.
Transtibial amputasyonlar üç seviyede yap>lmaktad>r (fie-
kil 11-1). Uygun seviye her hasta için farkl> olarak belirlenir.
dan sonra rehabilitasyon genellikle kolay ve baflar>l> bir flekil-
de yap>lmaktad>r, çünkü hasta grubu daha genç, sa¤l>kl> ve
komorbiditesi az bir gruptur. Bu hasta grubunda en uygun
amputasyon seviyesi protez kullan>m> için yeterli uzunlukta
bir kald>raç kolu oluflturacak ve ayn> zamanda sa¤l>kl> bir do-
lafl>m, yara iyileflmesine olanak tan>yacak ve yük tafl>maya el-
veriflli uzunluktaki güdük ucudur. Amputasyon seviyesi ay-
n> zamanda amputasyona neden olan patolojik neden tara-
f>ndan da belirlenir (örne¤in tümör olgular>nda temiz s>n>r-
lar, travmatik amputasyonun seviyesi ve konjenital anomali-
ler gibi). Daha uzun güdük ucu daha normal bir yürüme sa¤-
600
K>s>m IV · Amputasyonlar
Transtibial amputasyon seviyeleri.
fiekil 11-1
Çok k>sa
transtibial
K>sa
transtibial
Standart
transtibial
Uzun
transtibial
Syme