background image
639
Bölüm 14
J
AMES
H. C
ALANDRUCCIO
Ç
EV
D
R.
M
ER<Ç
Ç
IRPAR
El Amputasyonlar>
Amputasyonlarda dikkat edilmesi
gereken faktörler
......................
639
Parmak amputasyonlar>n>n
ilkeleri
........................................
641
Parmak ucu amputasyonlar>
..........
641
Serbest cilt greftleri ..........................
643
Çapraz parmak flepleri ....................
647
Tek parmak
amputasyonlar>
..........................
650
....................................
650
Orta ve yüzük parmak s>ra (ray)
amputasyonlar> ..........................
652
Yüzük parmak avulsiyon
yaralanmalar>................................
655
Serçe parmak amputasyonlar> ........
655
Baflparmak amputasyonlar>
..........
655
Çoklu parmak
amputasyonlar>
..........................
656
A¤r>l> amputasyon güdü¤ü
............
658
Amputasyon sonras>
rekonstrüksiyonlar
..................
658
El amputasyonu sonras>
rekonstrüksiyon ........................
658
Çoklu parmak amputasyonlar>
sonras> rekonstrüksiyon............
660
Baflparmak rekonstrüksiyonu ........
660
Seçilmifl vakalarda akut travmatik k>smi ya da tam amputas-
yonlar acil mikro cerrahi giriflimlerle kurtar>labilir. Bu tek-
niklerin detay> ve endikasyonlar> için Bölüm 60'a bak>n>z.
Parmak ucu ile t>rnak lunula bölgesi aras>ndaki amputas-
yonlar genellikle mikrovasküler giriflimlerle kurtar>lamaz.
Genellikle amputasyonun tamamlanarak yumuflak doku ile
örtülmeleri gerekir. Baflparmak d>fl>ndaki parmaklarda par-
mak ucu yerine dikilebilir veya ayn> tarafta avuç içinde yu-
muflak dokuya gömülebilir. Parmak bu yumuflak doku ce-
binden 16-20 gün sonra ç>kar>labilir. Arata ve ark. göre bu
yaklafl>mla, 16 hastan>n 13'inde sonuç baflar>l>d>r. Çocuklar-
da, ya¤ dokusu seviyesinden kalkm>fl olan parmak ucu do-
kusunun, sadece yerine dikilmesi bile tatmin edici sonuçla-
r>n elde edilmesini sa¤lar.
Parmak ya da metakarp düzeyinden gerçeklefltirilen cer-
rahi amputasyonlar, elin hem yaralanan hem de yaralanma-
yan bölgelerinde, fonksiyonun azami miktarlarda koruna-
bilmesini sa¤layan rekonstrüktif giriflimlerdir. zedelenmifl dokular>n korunmaya çal>fl>lmas> iyileflmeyi ge-
ciktirir, sakatl>k miktar>n> artt>r>r ve birçok a¤r>l> cerrahi gi-
riflim gerektirecek süreci bafllatabilir. Birçok hastada, birincil
amputasyon bir cerrahi tedavi seçene¤idir. Genel olarak, cilt
dokusunda duyular>n, eklem hareketlerinin ve parmak bo-
yunun korunmas>n> sa¤layacak her giriflim yerine getirilme-
ye çal>fl>lmal>d>r. Parmak uçlar>n>n esnek bir yumuflak doku
ile örtülmesinin sa¤lanmas> temel özelliktir. Birden fazla
parmakta amputasyon varl>¤>nda korunmas> gereken ana
fonksiyonlar, ince ve kaba kavrama hareketleridir.
AMPUTASYONLARDA DED
Amputasyon, fonksiyonlar>n a¤r>, eklem sertli¤i, duyu kay-
b> ve kozmetik faktörler gibi etkenler taraf>ndan k>s>tlanm>fl
oldu¤u durumlarda göz önünde bulundurulmal>d>r. Bir
hasta taraf>ndan amputasyonun talep edilmesi, detayl> ola-
rak düflünülmüfl bir sürecin sonucu olarak ortaya ç>kar ve
genellikle hakl>l>k pay> vard>r. Birincil amputasyonun tek
mutlak endikasyonu, ampute olmufl parçan>n kanlanmas>n>
yitirmifl olmas>d>r. Amputasyonun bir seçenek olabilece¤ini
ortaya koymadan önce, s>kl>kla di¤er faktörler de göz önün-
de bulundurulmal>d>r. Parçan>n nihai fonksiyonel durumu,
parçan>n ampute olmamas> durumunda tedavi için harcana-
cak zaman ve eme¤i karfl>layacak kadar iyi olmal>d>r.
Amputasyon karar>n>n verilmesinde bazen befl doku böl-
gesinin (cilt, tendon, sinir, kemik ve eklem) analiz edilmesi
faydal> olabilir. E¤er bu befl alandan üç ve fazlas>, cildin
greftlenmesi, sinir ya da tendonun dikilmesi, kemik tespiti
veya eklemin kapat>lmas> gibi özel giriflimler gerektiriyor
ise, amputasyon uygulamas> ciddi olarak de¤erlendirilmeli-
dir. n kurtar>lmaya
çal>fl>lmas> s>kl>kla di¤er parmaklar>n fonksiyonlar>n> etkiler.
Çocuklarda, parça canl>l>¤>n> yitirmedi¤i ve mikrovasküler
giriflimler ile kanlanman>n sa¤lanamayaca¤> durumlar d>-
fl>nda, amputasyon nadiren gerekir.
Amputasyon endikasyonu olsa bile, parma¤>n parçalar>
daha sonra yap>lacak rekonstruktif bir giriflimde kullan>labi-