background image
Elin duyu fonksiyonu incelenmelidir. Birçok hastada
epikritik duyu (so¤uk, s>cak ve i¤nelenme ay>r>m>n> yapabil-
me kabiliyeti) sa¤lam olmas>na ra¤men hastalar>n yar>s>nda
iki nokta ay>r>m duyusunda, stereognozi ve propriopsiyonda
azalma vard>r. Duyu fonksiyonu cerrahi tedavi sonras> prog-
nozda önemli oldu¤u için elin duyusu cerrahiden önce mut-
laka do¤ru bir flekilde de¤erlendirilmelidir. Hastan>n elini
kullan>p kullanmad>¤> gözlenerek bir belirleme yap>labilir.
Motor koordinasyonu çok zay>f olmad>kça, hiç kullan>lma-
yan elde muhtemelen duyu fonksiyonu yoktur. Çocukla ko-
nuflarak daha fazla de¤erlendirme yap>labilir, ancak bu 4 ya-
fl>ndan önce genelikle mümkün de¤ildir. Çocu¤un gözleri ka-
pal>yken yuvarlak ve küp flekilleri ay>rt etmesi istenerek ve-
ya muayene eden hekim taraf>ndan avuç içi afla¤>ya ya da
yukar>ya çevrilerek elinin pozisyonunu bilmesi istenerek
hasta hakk>nda kabaca bir de¤erlendirme yap>labilir. Künt ve
sivri uçlar> tan>ma, madeni para gibi benzer objeleri tan>ma
ve farkl> s>cakl>klar> tan>ma testleri ile daha detayl> de¤erlen-
dirme yapabilir.
Ayn> fazda hangi kaslar>n fonksiyonunun artt>¤>n> tespit
etmek ve uygun donör kas seçimi yapmak için Hoffer, Perry
ve Melkonian taraf>ndan tarif edilen dinamik elektromiyog-
rafi faydal> olabilir. %1'lik lidokain, %0.25'lik bupivakain,
%25'lik etanol gibi nöromusküler blok ajanlar> ile antagonist
kaslar>n etkisi ortadan kald>r>larak zay>f kas gruplar> de¤er-
lendirilebilir. Ayr>ca bu uygulama ile tendon uzatmas> ya da
tenotomi planlanan cerrahi tedavilerin sonuçlar> hakk>nda
öngörüde bulunulabilinir.
CERRAH< DIfiI TEDAV
Eklem ve kaslar>n fikse kontraktürlerini önlemek için erken
dönemde splint kullan>m> geleneksel hale gelmifltir. Fakat
birçok cerrah bu uygulamay> terk etmifltir. Çünkü fikse kon-
traktürler nadiren görülür. Uykuda üst ekstremite s>kl>kla
gevflemifl oldu¤undan gece splintlerine ihtiyaç olmaz. Gün
içinde kullan>lan splintler hantal ve s>k>nt> verici oldu¤un-
dan, aktif çocuklar splint kullanmak istemezler. E¤er splint
gerekli ise parmaklar> tam ekstansiyonda, el bile¤i tolare
edebilece¤i maksimum ekstansiyonda ve baflparma¤> avuç
d>fl> pozisyonda tutan cilt bas>s> yapmayan iyi flekillendiril-
mifl splintler kullan>lmal>d>r (fiekil 69-2).
El terapisi spastik kaslar>n gevfletilmeside çok baflar>l> ol-
mamas>na ra¤men, zay>flam>fl kaslar>n kuvvetlendirilmesin-
de ve artm>fl reflekslerin kontrolünde oldukça baflar>l>d>r. Te-
rapi; ayn> zamanda ameliyat sonras> fonksiyonel aktivitenin
iyileflmesinde, cerrahi tedavi düflünülen hastalar ve bu hasta-
lar>n ailelerine destek sa¤lanmas>nda oldukça önemlidir.
Spastik olmayan ancak zay>f olan ekstansör kaslar>n kuv-
vetlendirilmesini amaçlayan elektrik stimülasyon bir di¤er
cerrahi d>fl> tedavi seçene¤idir. Atwater ve arkadafllar> ile
Carmick, Wright ve Granat'in yapm>fl olduklar> cal>flmalarda
ortaya çeliflkili bir sonuç ç>km>flt>r. Sheker ve Ozer elektrik
stimülasyonu ile birlikte dinamik splintin kullan>lmas>yla ge-
liflme oldu¤unu bildirmifllerdir, fakat program>n tüm hayat
boyu uygulanmas>n>n önemli oldu¤unu vurgulam>fllard>r.
Serebral palsinin tedavisinde botulinum toksini-A'nin
kullan>lmas> yayg>nlaflmaktad>r. Spastisitenin azalt>lmas>
kas gruplar>n>n uzamas>, postürün iyileflmesi ve antagonist
kaslar>n kuvvetlendirilmesi yoluyla hareketlerin geliflmesi-
ne yard>m etmektedir. Birkaç çal>flman>n erken dönem so-
nuçlar> ümit verici olmufltur. Ancak uzun dönemli fonksiyo-
nel geliflmenin ve allerji veya direnç gibi komplikasyonlar>n
varl>¤>n> tespit etmek için uzun dönemli cal>flmalar gerek-
mektedir. Chin ve Graham botulinim toksini-A uygulamas>
ile hastalarda dramatik geliflme bildirmifller, ancak bu gelifl-
menin hastalar>n sadece %3-5'inde uzun dönem devam etti-
¤ini ifade etmifllerdir. Çocuklar>n %80'i sadece 6-9 ay bu ge-
liflmeyi devam ettirebilmifllerdir. Botulinim Toksini-A uygu-
lamas>nda baflar>s>zl>¤>n en s>k sebepleri fiks eklem kontrak-
türleri, selektif motor kontrolün yoklu¤u, duyu zay>fl>¤> ve
ö¤renilmifl kullanmama davran>fllar>d>r.
4174
K>s>m XVIII · El
Serebral palside tipik üst ekstremite deformitesi.
Dirsek fleksiyonda, ön kol pronasyonda, el bile¤i ve parmaklar
fleksiyonda.
fiekil 69-1
Spastik el için splint.
fiekil 69-2