rasyonu ve efllik eden etyolojik faktörlerin anlafl>lmas> geçti- ¤imiz y>llar içerisinde önemli derecede de¤iflmifltir. Ayr>ca disk dejenerasyonu ile dejeneratif disk hastal>¤> aras>ndaki ayr>m> yapma çabalar> baz> ilerlemeler göstermifltir. ki genin büyük orandaki etkisi ile oluflabilir. Güncel olarak disk dejenerasyonu ile iliflkili birçok özgün gen bölgesi bu- lunmufltur. Bu özgün gen ile dejeneratif disk de¤ifliklikleri aras>ndaki iliflki tespit edilmifl durumdad>r. Ayr>ca aggrecan geni, metalloproteinaz-3 geni, kollajen tip 3 geni, alfa 2 ve 3 gen formlar> disk patolojisi ve belirtileri ile iliflkilidir. Disk herniasyonuna ait belirtilerin anlafl>lmas>, sadece disk deje- nerasyonu ile oluflan belirtilere göre çok daha aç>kt>r. mesi ile bel ve bacak a¤r>s> nedenlerinin özgün tan>s>nda çok belirgin bir art>fl olmufltur. Olas> nedenlerin art>fl> ile her has- tada gerçek sorunu belirlemek için farkl> fizik muayene yön- temleri bulunmufltur. cas>n>n ad> ile tan>mlanm>flt>r. Bu test siyatik a¤r>s>n>n kalça hastal>klar>ndan ay>rt edilmesinin keflfi olmufltur. Siyatik çok yayg>n ve ciddi kabul edilmeyen bir rahats>zl>k oldu- ¤undan nadiren ölümle iliflkilendirilerek otopsi yap>lmas>na izin verilmifl, dolay>s> ile hakk>nda çok az bilgi sahibi oluna- bilmifltir. lokal anestezi alt>nda subtotal laminektomi ile dural sak>n çekilerek rüptüre intervertebral diskin görülmesi ve ç>kar>l- mas> fleklinde yeni bir yol göstermifltir. Bu yol halen inter- vertebral diskin ç>kar>lmas> için klasik yaklafl>m olup, mik- roskop ve video görüntüleme teknikleri ile gelifltirilmifltir. Daha sonralar> Kambin, Onik, Helms ve di¤erleri uygun disk herniasyonlar>nda minimal invazif teknikleri popüleri- ze etmifllerdir. olmad>¤> görülmektedir. Geçmifl 20-30 y>l içinde spesifik ta- n>s> konabilmifl bel veya bacak a¤r>s> olan hastalar> içeren ça- l>flmalar daha iyi tedavilere yönlendirmifltir. Bu grup hastalar bel veya bacak a¤r>s> için de¤erlendirilen hastalar>n az>nl>¤>- n> oluflturmaktad>r. Hastalar de¤erlendirilirken psikososyal konular, depresyon ve ikincil kazanç gibi anatomik olmayan problemler göz önünde bulundurulmal>d>r. Ek olarak, bilgi- mizin ve tan>sal tekniklerimizin art>fl> ile anatomik sebepler de artm>flt>r. Bel a¤r>s>n>n di¤er sebeplerini ortaya koymaya etmiflleridir. Kirkaldy-Willis ve di¤erlerinin anatomik disek- siyonlar> ve klinik gözlemleri disk hastal>¤>n>n primer sebebi olan spinal yafllanmaya efllik eden veya daha kötüye götüren patolojiler ortaya koymufltur. Bu patolojiler ve tedavileri üze- rine bilgilerimiz artmaya devam etmektedir. mektedir ve disk herniasyonu ile birlikte olan a¤r>dan ayr>l- mas> gerekir. Hult'>n tahminine göre insanlar %80 oranda ha- yatlar>n>n bir döneminde bu a¤r>y> yaflarlar. Ulusal Sa¤l>k alt>nda kiflilerin aktivitesini k>s>tlayan en s>k sebep olarak gösterilmektedir (www.cdcgov/nchs). Omurga hastal>klar> ve omurga iliflkili flikayetleri tedavi eden doktorlar>n birçok epi- demiyolojik çal>flmaya göre göreceli olarak devaml> olan bel a¤r>s> flikayeti ile bel a¤r>s>na atfedilen sakatl>k ay>rt edilme- lidir. Pratisyen hekime baflvurma sebebi olarak bel a¤r>s> yal- n>z %2 oran>nda olmas>na ra¤men Dillane, Fry ve Kalton'a göre erkeklerde %79, kad>nlarda %89 oran>nda spesifik sebep bilinmemektedir. Svensson ve Andersson rastgele seçilen 40- 47 yafl aras> erkeklerde bel a¤r>s>n>n insidans>n>n %61, preva- lans>n %31 oldu¤unu bildirmifllerdir. Bel a¤r>s> olanlar ayn> zamanda %40 oran>nda siyataljiden yak>nmaktad>rlar. 38-64 yafl aras> kad>nlarda insidans %66, prevalans %35 oran>nda- d>r. Svensson ve Andersson bel a¤r>s> ile birlikte olan psiko- lojik de¤iflkenlerin çal>flma ortam>ndaki tatminsizlik ve gü- nün sonundaki daha yüksek kayg> ve yorgunluk oldu¤unu bildirmifllerdir. Çal>flma saati kayb>, tazminat ve tedavinin hastaya ve topluma maliyeti inan>lmaz derecededir. aktivitede k>s>tlamadan flikayetçi olmad>¤>n> ancak %4'den az>nda ciddi aktivite k>s>tlamas> oldu¤unu bildirmifllerdir. Kad>nlar erkeklerden daha s>k bel a¤r>s> bildirmifllerdir. Irk- sal fark olmamakla beraber e¤itim düzeyi düfltükçe bel a¤r>- s> flikayeti artmaktad>r. E¤itim düzeyi ile olan bu korelasyon sosyoekonomik faktörler ile lomber a¤r> ve sakatl>k ile de uyumludur. rirken geri kalan> azalan verimlilik, bofla giden maafllar ve devams>zl>klara ba¤l>d>r. Ayr>ca, yaln>z %5'lik bir hasta gru- bu maliyetin %75 oran>na neden olmaktad>r. Tipik olarak hastalar>n %90 civar> 3 ayda ifline dönmektedir, ço¤unlu¤u 1 ayda ifle dönerler. lilik sa¤layabilme olas>l>¤> %50'dir, bu 1 y>l uzak kalmada %25 oran>na düfler. |