background image
kollaps yerleflim yerine ve derecesine, yetmezli¤in kroniklik
süresine, deformitenin sertli¤ine ve posterior tibial yetmez-
lik oluflumdan önceki ayak kemerinin konfigürasyonuna
ba¤l> olarak de¤iflmektedir.
Medial uzun ayak kemer kayb>, talonavikular eklemde,
navikülü-küneiform veya küneiform-metatars eklemlerin
birinde veya birkaç>nda birden oluflabilir. Yük alt>nda yan
grafide kollaps gözükmeyebilir veya di¤er ayak ile ayn> gö-
zükebilir, asimetrik, klinik olarak belirgin düz taban varl>-
¤>nda bile ayak asemptomatik olarak kalabilir. Deformitele-
rin daha kar>fl>k terminolojik tan>mlamalar> posterior tibial
yetmezli¤i daha kar>fl>k hale getirebilmektedir.
Uzun süreli posterior tibial tendon yetmezli¤i ile birlikte
ayak önünde ve arkas>nda oluflan ikincil de¤iflikliklerinde ta-
n>mlanmas> çok önemlidir. Ayak ortas> pronasyonu ile birlik-
te ayak arkas> valgusa gitmeye bafllad>¤>nda, medial ayak ke-
meri yap>lar>n> destekleyen ligamentlerdede de¤ifliklikler
oluflmaya bafllar. Özelliklede Spring ligament de belirgin bir
gerilme ve uzamaya sebep olarak talus bafl>nda deste¤in kay-
b> oluflabilir. Talokalkaneal interosseoz ligamentler genellik-
le yetersizdir. Medial ayak kemeri üzerinde artan bas>nç ve
gerilimle birlikte, naviculo-küneiform ve küneiform-1. meta-
tars eklemini destekleyen ligamentlerde uzayabilir. Daha
ciddi vakalarda, deltoid ligament özellikle de yüzeyel delto-
id ligamentin anterior veya tibionavikular parças> uzayabilir
ve medial ayak bile¤i instabilitelerinin belirgin bir parças> ha-
line gelebilir. Bu sebeplerden dolay>, posterior tibial tendon
yetmezli¤i ile ilgili kronik düz tabanlarda ayakbile¤i valgus
ve instabiliteleri daha iyi de¤erlendirilebilmesi için ayakta
ayak bile¤i AP radyografiler mutlaka al>nmal>d>r.
S>n>flama sistemleri genellikle sadece tedaviyi planlama
veya olacaklar> tahmin etmeye kadar kullan>fll>d>r. Johnson
ve Strom 1989 da gelifltirdikleri s>n>flama sistemi posterior
tibial tendonun yetmezli¤i tedavisi için kullan>fll>d>r. Evre I
hastal>k flifllik, a¤r>, enflamasyon ve posterior tibial tendon
k>l>f> içinde efüzyonla karekterizedir. Posterior tibial tendon
hatt> boyunca pasif eversiyonda rahats>zl>k hissi vard>r. El
ile testde hafif bir güçsüzlük olabilir, fakat di¤er ayak ile
mukayesede herhangi bir deformite görülmez. Hasta çift-
bacak baflparmak kald>rma testinde aya¤>n> aktif olarak in-
verte edebilir, sonraki bölümde bahsedilecek olan tek-bacak
baflparmak kald>rma testini de rahatl>kla yapabilir. Evre II
hastal>k posterior tibial tendon fonksiyon kayb> ile karekte-
rizedir ve hasta tek-bacak baflparmak kald>rma testini yapa-
maz. Arka ayak aksesuar yedek invertörleri olan anterior ti-
bial kas ve tendon ünitelerinde kompanzatuar kullan>m bafl-
lar. Evre II hastal>kta, ayak arkas> esnek olarak kal>r. Ayak
arkas> nötralde iken ayak önü de nötrale getirilebilir. Genel
olarak, hafif lateral veya sinüs tarsi impingement a¤r>s> var-
d>r. Evre III hastal>kta, posterior tibial tendon fonksiyon kay-
b> oluflur. Valgus abduksiyonu ile birlikte arka ayakta fikse
bir deformite oluflur, ve radyografide dejeneratif de¤ifliklik-
ler görülebilir. Ciddi bir lateral sinüs tarsi a¤r>s> vard>r. Evre
IV hastal>k Myerson ve ark. taraf>ndan tariflenmifltir, evre II-
I bulgulara ek olarak ayak bile¤i valgus pozisyonunu içer-
mektedir.
Tek tarafl> deformitelerin breys veya cerrahi ile tedavi-
sinde etkilenmifl aya¤> etkilenmemifl ayak gibi fonksiyonel
pozisyona getirebilmek en iyi tedavi seçene¤idir. Posterior
tibial tendon yetmezli¤ine efllik eden fizik bulgular fiekil 85-
1'den 85-4'e kadar anlat>lm>flt>r. Okuyucular, bu tendon bo-
zuklu¤u ile ciddi tecrübeye sahip olan Mann'a ve ek olarak
bilgilendirici derlemesi olan Pedowitz ve Kovatis'e yönlen-
dirilmektedir.
Tan>
Yetmezli¤e ve kronikli¤e ba¤l> olarak hastada de¤iflik semp-
tomlar olabilir. E¤er tekrarlayan tenosinovitler sebepse, me-
dial ayak bile¤i ve ayak arkas>nda a¤r> semptomu bask>n
olabilir. E¤er tenosinovitin önü al>nmazsa tendon esnekli¤i-
ni, kas-tendon ünitesinde a¤r>ya ba¤l> istemli hareket kay-
b>ndan veya tendonun lacinate ligament alt>nda ödeme veya
enflamasyona ba¤l> oluflan mekanik s>k>flma sebebiyle yitire-
bilir. Di¤er bir deyiflle, hastada kas tendon ünitesindeki a¤r>
sebebiyle "ifllev görememe" geliflir. Zamanlada bu, istemsiz
hale gelir. Fakat, aya¤> ekinovarusa getirip, hastay> öyle tut-
mas>n> söyleyip, medial malleolda tendon bir anl>kta olsa
palpe edilebilmelidir (fiekil 85-4). Tenosinovitte deformite
fliddetli de¤ildir ve tendon devaml>l>¤> kaybolmam>flt>r (fie-
kil 85-5).
Hasta k>sa bir aktiviteden sonra ayak-ayak bile¤inde yo-
rulma hisseder, ayaktaki bu iniflli ç>k>fll> dalgal> durum so-
nucunda ayakkab> giymektede zorlanmaya bafllar. Fakat ana
flikayet s>kl>kla medialde oluflan a¤r>d>r, ancak uzun süreli
pronasyon, talus lateral ç>k>nt>s>n>n anterior yüzünü sinüs
tarsi üzerine s>k>flmas>na sebep olarak, lateralde a¤r>ya ne-
den olabilir (fiekil 85-1B). Lateralde oluflan bu a¤r> sabit hale
gelmiflse deformite fikse hale gelmifl demektir. Akut yara-
lanmayla birlikte ayak kemerinde ani kollapsta oluflabilir.
Ancak ço¤unlukla hastalar taraf>ndan akut bir hadise de¤il-
de, kemer'de yavafl geliflen kollaps zikredilir.
Birçok otör posterior tibial tendon yetmezli¤ini fiziksel
incelemeyi anlamam>za yard>mc> olmufllard>r ancak Mann,
Specht ve Johnson topuk varusunun baflparmak üzerine
kalkmay> zorlaflt>rd>¤>n> vurgulam>fllard>r ve etkilenmifl
ayakta neredeyse bunun imkans>zl>¤>n> belirtmiflleridir. Bu
nedenle, yük alt>nda aya¤>n karekteristik duruflunun ince-
lenmesine ek olarak, inceleyiciler hastay> baflparmak üzere
kald>rarak hastay> sadece destek amaçl> de¤il denge amaçl>-
da incelenmesini yapmal>d>rlar. Baz> hastalarda deformite
4784
K>s>m XIX · Ayak ve Ayak Bile¤i