en s>k (%76-80) uygulanan ameliyatt>r. Amputasyonlarla ilgi-
li tüm hastane yat>fllar>n>n %82'sini periferik vasküler hasta-
l>k veya diabetes mellitus nedeniyle geliflen dolafl>m bozuk-
lu¤u ekstremiteler oluflturur. Dolafl>m bozuklu¤u mevcut
amputasyonlar>n %97'si alt ekstremitelerde yap>lmaktad>r.
Revaskülarizasyon tekniklerindeki tüm geliflmelere ra¤men
yap>lan çal>flmalarda alt ekstremite amputasyon oranlar>n>n
de¤iflmedi¤i görülmüfltür. Yukar>da bahsedilen iki primer
neden cerrahi tedavi ve rehabilitasyon çabalar>n> do¤rudan
etkileyen birçok komorbiditeyi de beraberinde getirmekte-
dir. Primer vasküler hastal>¤a ba¤l> dolafl>m bozuklu¤u alt
ekstremite amputasyonlar>ndan sonra 5 y>ll>k mortalite oran>
%40 ile %60 aras>nda de¤iflmekte olup bu oran diabetes mel-
litusa göre daha yüksek bir morbidite ve mortalite içermek-
tedir. Baz> çal>flmalarda amputasyondan sonraki 7 y>l içeri-
sinde %39 hayatta kalma oranlar> bildirilmifltir. Dolafl>m bo-
zuklu¤u mevcut alt ekstremitesine amputasyon uygulanan
hastalar>n %30 ile %50'sinin di¤er ekstremitesine de sonraki
5 y>ll>k dönem içerisinde amputasyon uygulanmaktad>r. Di-
zalt> amputasyonlardan sonra %20 oran>nda dizüstü ampu-
tasyona dönüfl gerekmektedir.
zinin istatistiklerine göre 65 yafl>ndan genç diabetik hastalar-
da transfemoral amputasyonlar 1000'de 0.5 oran>nda uygula-
n>rken bu oran 75 yafl>ndan yafll> diabetik hastalarda 1000'de
4'tür. Transfemoral amputasyonlardan sonra transtibial am-
putasyonlara göre daha çok morbidite izlenmekte ve transfe-
moral amputasyon uygulanan hastalar daha distal seviyeden
amputasyon yap>lanlara göre protez kullan>m>nda daha bü-
yük oranda güçlüklerle karfl>laflmaktad>r. Travmatik nedenle-
re veya tümör rezeksiyonuna ba¤l> amputasyon uygulanan
genç hastalar yafll> ve dolafl>m bozuklu¤u mevcut olan ekstre-
mitelerine amputasyon uygulanm>fl hastalara göre daha bafla-
r>l> olarak protezlerini kullanmaktad>r. Diyaliz hastalar> da
protez kullan>m>nda güçlüklere sahip olan bir di¤er gruptur.
Diabet ve vasküler hastal>k haricindeki tümör, travma ve en-
r>nda Amerika Birleflik Devletleri'nde son y>llarda bir azalma
sözkonusudur. Bu azalman>n bafll>ca nedeni son y>llardaki ye-
ni t>bbi ve cerrahi geliflmeler ve çal>flma ortamlar>nda al>nan
koruyucu önlemlerdir. S>cak savafl>n günümüzde devam etti-
¤i ülkelerde kara may>nlar> da travmatik amputasyonlar>n
önemli bir nedeni olmaya devam etmektedir.
Her zaman fonksiyonel beklentilerle (transfemoral amputas-
yonlardan sonra protez kullan>m>ndaki zorluk gibi) yara iyi-
leflmesiyle ilgili beklentiler (revizyona gerek kalmadan yara-
n>n iyileflmesi gibi) aras>nda zor bir denge vard>r. Amputas-
yon uygulanan hasta grubunun yafllanmas>yla birlikte pro-
tez kullan>m> s>ras>nda gereken enerji kullan>m>n> da göz
önünde bulundurmak gereklidir. Transtibial amputasyon-
lardan sonra hastalar her iki aya¤>n> kullanarak mobilizas-
yon için %40 ile 50 oran>nda ve transfemoral amputasyon-
lardan sonra ise ayn> ifllem için %90 ile 100 oran>nda daha
fazla enerjiye gereksinim duyarlar. Beraberinde daha fazla
morbidite getirmesine ra¤men hastalar>n ço¤unlu¤u daha
uzun bir güdük ekstremiteye sahip olabilmek için birden
çok say>da ameliyata raz> olmaktad>rlar. Nadir de olsa, baz>
hastalar ise kronik ve giderilemeyen ayak, ayakbile¤i a¤r>la-
r> nedeniyle transtibial amputasyonu talep etmektedirler.
oldu¤undan amputasyon sonras> yara iyileflmesinin müm-
kün olabilece¤i en alt seviye titizlikle belirlenmelidir. Daha
önceki zamanlarda bu seviye tespit ifllemi en iyi flekilde cer-
rahi s>ras>nda dokular>n kanlanma durumuna bak>larak kli-
nik olarak kararlaflt>r>l>rd>. Günümüzdeyse, bu klinik de¤er-
lendirme baz> ameliyat öncesi test yöntemleri ile desteklen-
mektedir ki, bunlardan en faydal> olan> oksijen bas>nc>n>n
transkütan ölçüm yöntemidir. Transkütan oksijen bas>nc> öl-
çümü do¤ru sonuç veren, yayg>n olarak, hastan>n yata¤>nda
kolayca yap>labilen ve maliyeti düflük bir ifllemdir. Oksijen
inhalasyonu s>ras>nda ve oksijen inhalasyonu olmaks>z>n ay-