mal>d>r. Sistolik kan bas>nc> >300mmHg, diastolik kan
bas>nc> ise >220mmHg olabilir, epilepsi, bölgesel nörolo-
jik kay>p ve intrakranial kanama da beraberinde görülebi-
lir (16).
Semptomlar; vurucu bafla¤r>s>, tüylerin diken diken ol-
mas>, parestezi, titreme, baflta terleme ve yüz k>zarmas>,
burunda t>kan>kl>k, anksiyete, huzursuzluk ve bulant>, bu-
lan>k görme, görme alan>nda nokta görünümü, baflta a¤>r-
l>k hissi olabilir. Hastalar>n %85'inde ciddi bafla¤r>s>, afl>r>
terleme ve deride vazodilatasyon görülür. Korku veya ank-
siyete s>kt>r. OD'nin belirgin bir neden olmaks>z>n tekrar-
lamas> durumunda, böbrek veya üreter tafl>, peptik ülser ve
hemoroid varl>¤> aç>s>ndan araflt>r>lmal>d>r.
Ay>r>c> tan>da; feokromasitoma, migren ve küme bafla¤-
r>s>, posterior fossa tümörleri, hamilelik toksemisi ve esan-
siyel hipertansiyon göz önünde tutulmal>d>r (17).
Tan> konulmaz veya yeterli tedavi edilmezse, ani tansi-
yon yükselmesi, konvülsiyon veya fokal nörolojik kay>p,
subaraknoid veya intraserebral kanama, retinal kanama, hi-
pertansif ansefalopati, kardiyak aritmi, nörojenik pulmoner
ödem ve ölüme bile yol açabilir.
Tedavi:
OD'nin akut tedavisinde amaç: uyar>c> faktörü ra-
hatlatmak, semptomlar> düzeltmek ve komplikasyonlar>
önlemektir. Tablo 94.1 OD'nin tedavisini göstermektedir
(18).
Farmakolojik Tedavi
Her ne kadar, hangi tansiyon seviyesinde, farmakolojik te-
davinin uygun oldu¤u bilinmiyorsa da The Consortium for
Spinal Cord Medicine, sistolik bas>nc>:150 mmHg olarak
önermektedir (19). Hastan>n, presipite eden faktörü bulu-
namam>fl ve hasta rahatlamam>flsa, tedavi önerilmektedir.
Çocuklarda farmakolojik tedavi erken bafllamal>, çocu¤un
önceki tansiyonu bilinmiyorsa, <5yafl çocuklarda ve bebek-
lerde sistolik bas>nç 120mmHg, 6-12 yafl aras>nda
130mmHg, ergenlik ça¤>nda 140mmHg olursa, farma-
koljik tedavi bafllat>lmal>d>r (19).
Tedavi olarak; nifedipin, nitratlar, phenoxybenzamine,
captopril, magnesium sulfate,
-adrenarjik reseptör blo-
kerleri, vasodilatörler, antimuskarinik ve antispazmodik-
ler, ganglion blokerleri kullan>labilir. Nifedipin 10 mg,
kapsülü k>rmak veya yutmak, dilalt> uygulamadan daha iyi
olup, etki 5-10 dakikada bafllay>p, maksimum etki 30-60
dakikada gözlenir. Kontrol edilemeyen kan bas>nc> düflme-
si, periferik vazodilatasyona ba¤l> çalma fenomeni, afl>r> ka-
tekolamin salg>lanmas>na ba¤l> kalb h>zlanmas> gibi yan
etkiler aç>s>ndan dikkat edilmelidir. 300-600g glyceryl tri-
nitrate uygulamas> gerekirse 10 dakika sonra tekrar> da kan
bas>nc>n> kontrol alt>na alabilir. Yaln>z, erektil disfonksi-
yonu olan ve sildenafil, tadalafil veya vardenafil gibi ilaçla-
r> kullanan hastalarda glyceryl trinitrate kullan>m> kon-
trendikedir. 25 mg sublingual Captopril, OD'ye ba¤l> hi-
pertansiyonda kullan>labilir, hipotansif atak saptanmam>fl-
t>r (9).
OD'nin önlenmesinde ise, kifli, ailesi ve bak>c>lar>n>n
e¤itimi, kateterlerin düzenli aral>klarla nazik olarak ve li-
dokain jel kullan>larak de¤ifltirilmesi, herhangibir giriflim
yap>l>rken, kardiak monitörizasyonun yap>lmas>, bölgesel
veya genel anestezi uygulanmas> veya ifllemden önce nifedi-
pin verilmesi, üriner infeksiyonlar>n kontrol alt>na al>nma-
s>, barsak ve deri kontrolunun sürekli yap>lmas>, egzersiz
tolerans>n>n saptanmas>, hastan>n normal tansiyonunu ve
durumunu bildiren kart>n tafl>nmas> erken müdahale aç>-
s>ndan çok önemlidir (9).
Derin Ven Trombozu ve Pulmoner Emboli
Derin ven trombozu (DVT) ve onun major komplikasyonu
pulmoner emboli (PE), uzun süreli venöz staza ba¤l> olarak
ortaya ç>kan bir durumdur. Olgular>n ço¤unda trombüs;
bald>rda, popliteal venin distalinde görülmekle birlikte,
PE riski trombüsün daha proksimale yerleflti¤i durumlarda
gözlenmektedir. Trombüs oluflumu, damar hasar>na ba¤l>
olarak tetiklenmekte, uzun süreli hareketsizlik ve intravas-
küler staz>n oldu¤u durumlarda ortaya ç>kmaktad>r. Nor-
malde trombüs asemptomatik olup, fibrinolitik sistemle
rezorbe olur, buna karfl>n baz> olgularda, kal>c> olup, semp-
tomlara veya PE'ye yol açmaktad>r (20).
DVT insidans> toplumda y>ll>k 100000'de 67 olarak
saptanm>fl olup (21), profilaksi yap>lmayan kalça k>r>¤>
KISIM 5
n
Özel Rehabilitasyon Alanlar>
1448
Tablo 94.1
Otonomik Disrefleksinin
1. Hastay> dik pozisyonda oturtun.
2. S>k> elbiseyi veya s>kan cihaz> gevfletin.
3. Her 2-5 dakikada bir tansiyon ölçün.
4. E¤er, devaml> kateter yoksa, aral>kl> kateter koyun.
5. E¤er, devaml> kateter varsa, t>kan>kl>k için kontrol
edin, kateteri irrige edin.
6. Semptomlar devam ediyorsa ve sistolik TA
150mmHg ise, farmakolojik tedavi yap>n.
7. Semptomlar devam ediyorsa ve sistolik TA
<150mmHg ise, barsa¤> manuel olarak boflalt>n.
8. Semptomlar devam ediyorsa, bas> yaras>, bat>k t>rnak,
k>r>k, gibi di¤er nedenleri aray>n.
9. E¤er neden bulunamam>flsa, semptomlar ve kan
bas>nc> normale dönünceye kadar gözleyin veya takip
edebilecek bir yere gönderin.