önce bir sa¤l>k tesisi oldu¤una göre hijyen ve sanitasyon
kurallar> ön planda tutulmal> ve bu tesisin genel amaçl>
kullan>m>na izin verilmemelidir. Kesinlikle uyulmas> gere-
ken baz> kurallar flunlard>r:
1. Tedavi amac>n>n d>fl>ndaki toplant>lar, tedavi salonla-
r>nda yap>lmamal>d>r.
2. Günlük ayakkab>larla SRM'ye girilmemelidir.
3. Oyun ve müsabaka ile ilgili araç-gereçler SRM'ye so-
kulmamal>d>r.
4. Tedaviler s>ras>nda ayakkab>lar masalar>n alt>nda tutul-
mal>d>r.
5. Tedavilerden önce sporculara dufl yapt>r>lmal>d>r.
6. Kaba ve gürültülü konuflmalara izin verilmemelidir.
SRM'lerde Yap>lan Çal>flmalar>n Kapsam>
<ç ve d>fl mimari özellikleriyle beraber kadro ve kuruluflla-
r>n> özetledi¤imiz SRM'lerde verimli çal>flmalar yap>labil-
mesi için günlük faaliyetlerin yan> s>ra ileriye dönük hedef-
lerin de ortaya konmas> gerekir. Günümüzde SRM'ler res-
mi kurulufllarla birlikte özel sektör taraf>ndan da aç>lmak-
ta ve elbette kârl>l>k esas al>nmaktad>r. Resmi kurulufllar>n
kârl> çal>flabilmesi oldukça zordur ve ek finans kaynaklar>-
na ihtiyaç duyulur. Ülkelerin yap>s> ve özelliklerine göre
her merkez de¤iflik bir yoldan mali destek olana¤> bulabil-
mektedir. Zaman zaman yard>m kampanyalar> düzenlen-
mekte veya vak>flar yoluyla sürekli ba¤>fl kap>s> aç>k tutul-
maktad>r. Özel kurulufllar ise do¤rudan hastadan veya si-
gorta kurumlar>ndan ald>klar> ücretlerle yetinmek zorun-
dad>r. n>n maliyeti ve iflletim mas-
raflar> çok fazla oldu¤undan SRM'lerin donan>m> ve iflletil-
mesi maddi yönden oldukça zorlaflm>flt>r. Bu itibarla
SRM'lerde yap>lan faaliyetlerin çeflitleri giderek artmakta,
gelir kaynaklar>n>n ço¤almas>na çal>fl>lmaktad>r.
Yaln>zca tedavi veya rehabilitasyon amaçl> merkezlerin
say>s> oldukça azalm>flt>r. Rehabilitasyonun yan> s>ra de¤er-
lendirme programlar> veya estetik amaçl> ve sa¤l>kl> yaflam
programlar>yla birlikte dan>flmanl>k hizmetleri birlikte yü-
rütülmeye bafllanm>flt>r.
Örne¤in internet arac>l>¤>yla eriflilebilen önemli
SRM'lerde yap>lan aktivitelerden bir k>sm> flunlard>r
(9,12):
·
Spor yaralanmalar>n>n tedavi ve rehabilitasyonu,
·
Ortopedik rehabilitasyon,
·
Spor yaralanmalar>n>n tan>s>,
·
Dans-bale yaralanmalar>n>n tan> ve tedavisi,
·
Röntgen,
·
EMG,
·
Ultrason (diagnostik),
·
·
Sa¤l>kl> yaflam egzersiz reçetesinin düzenlenmesi,
·
Masaj,
·
Diyet dan>flmanl>¤>,
·
Akupuntur ve fliropraksi,
·
Hidroterapi,
·
Manuel terapi ve mekonoterapi.
Bu aktivite çeflitlili¤i içinde SRM'lerde yap>lan bilim-
sel çal>flmalarda nicelik itibariyle art>fl olmufltur. Yedi y>l-
d>r düzenli olarak yay>nlanan ABD kökenli Journal of
Sport Rehabilitation dergisi, sportif rehabilitasyon konu-
sundaki en önemli yay>nlardan biri olarak kabul edilmek-
tedir. Bu dergideki makalelerin konular>nda da ayn> çeflit-
lili¤i görmek mümkündür. Son y>llarda en çok araflt>r>lan
ve yay>nlanan konular>n bafl>nda ön çapraz ba¤ yaralanma-
lar>n>n rehabilitasyonu gelmekte ve bunu menisküs yara-
lanmalar>n>n tedavi ve rehabilitasyonu izlemektedir (13).
Artroskopik cerrahideki geliflmelerin paralelinde posto-
peratif rehabilitasyon protokollerinde sürekli yenilikler ol-
makta ve elde edilen sonuçlar aç>klanmaktad>r. 1990'dan
itibaren kinetik zincir kavram>n>n güncelleflmesiyle birlik-
te bu konudaki araflt>rmalarla birlikte proprioseptif rehabi-
litasyonla ilgili çal>flmalarla da belirgin bir art>fl dikkati
çekmektedir.
Önümüzdeki y>llarda eklem ameliyatlar>n>n daha fazla
yayg>nlaflmas> beklendi¤inden yeni rehabilitasyon proto-
kolleri oluflturulmaktad>r. Di¤er taraftan artroskopik cerra-
hiye alternatif olarak konservatif tedavi yöntemleri de h>z-
la geliflmektedir. Bu itibarla SRM'lerin önemi ve kullan>m
alanlar>n>n gün geçtikçe artmas> ve yayg>nlaflmas> beklen-
mektedir.
Ü
LKEM
D
URUM
Gençlik ve Spor Genel Müdürlü¤ünün giriflimleri ve üni-
versitelerle yapt>¤> iflbirli¤i sonucunda ülkemizde dört adet
Sporcu Sa¤l>k Merkezi kurulmufltur. Ankara, mir ve Bursa'da kurulan bu merkezlerde sporcular>n perfor-
mans analizlerinin yan> s>ra spor yaralanmalar>n>n tedavi ve
rehabilitasyonu yap>lmaktad>r. Bulunduklar> flehirlerin t>p
fakültelerindeki spor hekimli¤i anabilim dal> baflkanl>klar>
ile koordineli çal>flan ve SESAM (Sporcu E¤itim, Sa¤l>k ve
Araflt>rma Merkezi) k>sa ad>yla bilinen merkezler her türlü
analiz ve tedaviyi yapabilecek araç-gereç ve personel dona-
n>m>na sahiptir. Bu merkezlerden baflka di¤er baz> flehirle-
rimizdeki t>p fakültelerinin FTR veya Spor Hekimli¤i bi-
rimlerinde spor yaralanmalar>n>n tedavi ve rehabilitasyonu
yap>lmakta olup kurulufl ve organizasyon flemalar> birbirin-
den farkl>l>k arz etmektedir.
KISIM 11
n
FTR ve Spor
3454