background image
Hareket K>s>tl>l>¤>: Eklem Hareket Aç>kl>g> (EHA)
Muayenesi
Hareket k>s>tl>l>¤>, artiküler hastal>¤>n genel belirtisi oldu-
¤u için her eklemin normal özelliklerini ve hareket aç>kl>-
¤>n> bilmek önemlidir.
Yafl, cinsiyet, obezite ve genetik faktörler, EHA ölçü-
münü etkiler. Muayene eden kifli taraf>ndan eklem hareke-
ti yapt>r>l>rsa pasif EHA bulunur (3, 4). Hasta taraf>ndan
yap>lan hareket ise aktif EHA d>r. EHA her zaman simet-
rik karfl> eklemle karfl>laflt>rarak de¤erlendirilmelidir. EHA
ölçümlerinin kay>t edilmesi takip için önemli bir veri sa¤-
lar. EHA'da k>s>tlanma eklemin kendi veya çevresindeki
yap>lar>n de¤iflikliklerine ba¤l> olarak meydana gelir. Bir-
çok hastada pasif EHA, aktif EHA'dan daha büyüktür. Bu
durum a¤r>, güçsüzlük, artiküler veya periartiküler yap>la-
r>n durumundan kaynaklanabilir.
Krepitasyon:
Krepitasyon hareketle meydana gelen, palpe
edilebilen, duyulabilen sürtünme hissi ve sesidir. A¤r> ile
birlikte olabilir veya olmayabilir. Krepitasyon pürüzlenmifl
artiküler veya ekstra artiküler yüzeylerin aktif hareketle ve-
ya manuel bask> ile sürtünmesiyle oluflur. Kaba krepitasyon
inflamatuvar veya non-inflamatuvar artrit sonucu olabilir.
Kemi¤in kemikle sürtünmesi yüksek frekansl>, palpe edile-
bilen ve duyulabilen g>c>rdama oluflturur. Eklemdeki kre-
pitasyon, eklem hareketi boyunca ligament veya tendonla-
r>n kemik yüzeyi üzerinden kaymas> nedeniyle oluflan ge-
nellikle eklem hastal>¤>n> teflhis etmede daha az anlaml>,
normal eklemde de duyulabilen çat>rt> veya patlama sesin-
den ayr>lmal>d>r (1,4,5).
Deformite:
Deformite eklemde anatomik olarak dizilimin
bozulmas>d>r. Eklem genifllemesi, artiküler subluksasyon,
kontraktür ya da ankiloz sonucu olabilir. Böyle eklemlerde
normal fonksiyon olmaz, aktiviteler k>s>tlan>r, eklem yük-
lenmeye ya da strese maruz kal>rsa a¤r> oluflur.
Eklem Stabilitesinin De¤erlendirilmesi
Eklem stabilitesi, etkiyen güçlere eklem yap>lar>n>n karfl>
koyma kapasitesidir. Stabiliteyi etkileyen faktörler, kemik
uçlar>n uyumu, k>k>rdak ve kapsülün bütünlü¤ü, ligament
ve kaslar>n kuvveti ve ekleme etki eden güçlerdir. Eklem
herhangi bir düzlemde normal hareketinden daha fazla ha-
reket ediyorsa eklem instabilitesi vard>r. Bir eklemde, ek-
lem yüzeylerinde k>smi yer de¤ifltirme var, ancak eklem ha-
la yüzey yüzeye temas halinde ise subluksasyona iflaret eder.
Dislokasyonda, eklemdeki tüm k>k>rdak yüzey temas>n>
kaybetmifltir. el ile desteklenerek eklemi oluflturan kemiklere instabilite
yönünde kuvvet uygulanmas>yla belirlenir. Hasta muayene
s>ras>nda gevflek olmal>d>r, aksi taktirde kas tonusu instabil
KISIM 3
n
Tan> ve De¤erlendirme Yöntemleri
320
Tablo 25.1
Eklem D>fl> Özellikler ve Tan>
Klinik Özellik
Cilt alt> nodüller
Deri
Günefl >fl>g>na duyarl>l>k
Eritema nodosum
T>rnak de¤ifliklikleri
Göz hastal>klar>
Üveit
Episklerit
Keratakonjuktivit
Kalp hastal>¤>
Perikardit
Myokardit
Üfürümler
Aort yetersizli¤i
Mitral yetersizli¤i veya
stenozu
Akci¤er hastal>¤>
Plörit
Fibrozis
Nodül, infiltratlar
Adenopati
Tan>sal Anlam>
RA
Sistemik lupus eritematazus
(SLE)
Tofüslü gut
Kalsinozis
Multisentrik nodüler
retikülohistiyositoz
SLE
Subakut kutanöz lupus
eritematozus (SKLE)
Diskoid lezyonlar
Sarkoidoz
rsak
hastal>¤> (

Behçet hastal>¤>
Psöriatik artrit
Reaktif artrit
SLE
Ankilozan spondilit (AS),
Reaktif artrit
Sarkoidoz
Vaskülit
Behçet hastal>¤>
Tekrarlayan polikondrit
RA
Vaskülit
Behçet hastal>¤>
Tekrarlayan polikondrit
RA
SLE
Sjögren
SLE
RA
SLE
Myozit
Vasküliit
AS, reaktif artrit
Akut romatizmal atefl (ARA)
SLE
RA
Miyopati/antisentetaz
sendromu
RA
Vasküliit
Sarkoidoz