cirin kuyruk k>s>mlar> ikili sarmal olufltururlar. Öyle ki,
bir miyozin molekülü iki bafll> bir golf sopas>na benzer (fie-
kil 14.7). Pek çok miyozin molekülünün kuyruk k>s>mlar>,
bir demet halinde biraraya gelerek kal>n filaman>n gövde-
sini meydana getirirler (fiekil 14.8). Miyozin bafllar> kuyru-
¤un bir k>sm> ile birlikte miyofilaman>n gövdesinden d>fla-
r> do¤ru çeflitli yönlerde uzan>rlar. Hafif zincirlerin görevi
tam olarak bilinmemekle beraber kas kas>lmas>n>n düzen-
lenmesinde rol ald>klar> san>lmaktad>r (6,8).
M
M
OLEKÜLÜNÜN
H
AREKETLER<
Miyozin molekülü, biri bafl ve kuyruk k>s>mlar>n>n birlefl-
me bölgesi, di¤eri kuyruk k>sm>n>n orta bölgesi olmak üze-
re iki yerinden k>vr>larak iki ayr> hareket yapabilir.
1. Çapraz köprü ad> da verilen miyozin bafl>, kuyrukla bir-
leflti¤i bölgede, kas>n uzun ekseni do¤rultusunda ileri
ve geri oynayabilir. Bafl>n bu hareketi ile kas kas>lmas>-
n> sa¤layan "kuvvet vuruflu" gerçekleflir. Kas>n gevflemifl
halinde kuyruk k>sm>na dik konumda duran çapraz
köprü, kuvvet vuruflu s>ras>nda kuyruk ile aras>ndaki
aç> daralacak flekilde, sarkomerin orta kesimine do¤ru
bükülür.
2. Miyozin molekülü kuyruk bölgesinde bükülerek kas>n
uzun eksenine dik bir hareket yapabilir. Bu dikey hare-
ket sayesinde çapraz köprü aktine yaklafl>r ve ba¤lan>r.
Çapraz Köprüdeki Ba¤lanma Bölgeleri
Bir çapraz köprü üzerinde iki farkl> ba¤lanma bölgesi var-
d>r. Bunlardan biri aktin, di¤eri ise ATP içindir. ATP ba¤-
lanma bölgesi ayn> zamanda ATPaz enzimi de içerdi¤i için,
ATP, ba¤land>ktan k>sa bir süre sonra hidroliz yolu ile par-
çalan>r. Aç>¤a ç>kan enerjiyi depolayan miyozin molekü-
lünde bir flekil de¤iflikli¤i olur. ADP ve inorganik fosfat
iyonu (Pi) ise yerlerini yeni bir ATP molekülüne b>rak>n-
caya kadar çapraz köprüye ba¤l> olarak beklerler.
Çapraz köprüsünün, ATP'ye veya ADP+Pi'a ba¤l> ol-
mas>na göre, miyozin molekülü iki ayr> flekil alabilir. Bun-
lar düflük veya yüksek enerjili flekillerdir (fiekil 14.9).
1. Molekül düflük enerjili flekilde iken her iki hareketi de
gerçeklefltirmifl, hem bafl hem de kuyruk bölgelerinde k>v-
r>lm>flt>r. Bu konumda iken ATP ba¤lama e¤ilimindedir.
143
BÖLÜM 14
n
Fizyolojisi
fiekil 14.7
Miyozin molekülü
fiekil 14.8
Kal>n Filaman>n çapraz köprüleri, kuvvet oluflturmak için s>ray-
la çal>fl>rlar.